Przekleństwo państwa średniego. Polska między Brukselą a Waszyngtonem

W tle rywalizacji Chin i Ameryki od lat nabrzmiewa konflikt na linii USA-UE, który w ostatnich latach nabiera nowej in­tensywności. Znalezienie wyjścia z obecnej sytuacji jest w interesie zarówno UE, jak i USA. Wobec rewizjonistycznej postawy Rosji i agresywnego podejścia Chin do polityki gospodarczej i handlu międzynarodowego to może być jedyna i ostatnia szansa na rozpoczęcie zacieśniania więzów między Europą a Stanami Zjednoczonymi, aby utrzymać dotychczasowy porządek i wpływy Zachodu na świecie.

[PRZECZYTAJ RAPORT CENTRUM ANALIZ KJ PT. „PRZEKLEŃSTWO PAŃSTWA ŚREDNIEGO. POLSKA MIĘDZY BRUKSELĄ A WASZYNGTONEM”]

Europejczycy przegrali wyścig o gospodarkę cyfrową, którą kontroluje amerykański Big Tech. Jednocześnie, gdy Europa na poważnie wzięła się za transformację klimatyczną, mającą zapewnić konku­rencyjność jej gospodarki w przyszłości, wybuchła wojna powodująca eksplozję cen energii. To właśnie na tle budowy zeroemisyjnej gospodarki wybuchł naj­poważniejszy w ostatnich latach spór amerykańsko-unijny pokazujący strukturalne napięcia między tymi podmiotami. Administracja Bidena przedstawiła, bez oglądania się na zasady WTO, warty 369 mld dolarów pakiet, tzw. Inflation Reduction Act (ustawę o obniżeniu inflacji), który wywołał w Brukseli panikę.

W niniejszej publikacji Centrum Analiz Klubu Jagiel­lońskiego staramy się odpowiedzieć na pytanie, jakie są potencjalne pola transatlantyckiej współpracy, które mogą budować porozumienie i wspólny zrównoważony rozwój. W publikacji bierzemy pod lupę spór o pakiet IRA, który jak w so­czewce pokazuje strukturalne problemy i niezauważanie przez obie strony szans na synergię gospodarczą. Wreszcie przyglądamy się sytuacji Polski w tej geopolitycznej burzy i dajemy rekomendacje, jak Warszawa powinna manewrować w sporze pomiędzy ojcem, który nas broni (USA), a matką, która nas karmi (UE). Nie jesteśmy bez roli w tych relacjach – wojna na Ukrainie zwiększyła naszą stra­tegiczną pozycję na Zachodzie, ponadto już w 2025 r. obejmiemy prezydencję w Radzie UE. Na koniec pytamy ekonomistę kierującego inicjatywą geoekonomiczną brukselskiego think tanku ECFR o jego perspektywę wyzwań i szans stojących przed relacjami na linii Bruksela-Waszyngton.

Publikacja jest zbiorem artykułów opublikowanych w ostatnich miesiącach na łamach portalu Klubu Jagiellońskiego. Zdecydowaliśmy, po ich częściowej aktualizacji, o ponownej publikacji tych treści ze względu na ogromną wagę tematu i jego bieżący charakter. Mamy nadzieję, że to wydanie rozpocznie głębszą debatę w Polsce, po­nieważ trudno znaleźć na naszym kontynencie kraj, na który stan relacji transatlantyckich miałby większy wpływ.

Spis treści nowej publikacji CAKJ:

• Słowo wstępne – Dominik Cheda, Michał Wojtyło
• Unia i Stany muszą jak najszybciej podać sobie dłonie. Jakie są najważniejsze obszary współpracy? – Dominik Cheda
• Polska gospodarczo uzależniona od UE i militarnie od USA. Jaka powinna być nasza strategia wobec transatlantyckich napięć? – Dominik Cheda
• IRA pod lupą. Czego UE i USA mogą się wzajemnie nauczyć w tworzeniu skutecznej polityki klimatycznej? – Michał Wojtyło
• Popychane przez konflikt Bruksela i Waszyngton mogą stworzyć sojusz na rzecz zielonej gospodarki. Wywiad Michała Wojtyło z analitykiem ECFR, Tobiasem Gehrke
• Zamiast podsumowania. 13 kluczowych wniosków.