Polityka cyfryzacji na czwórkę z minusem [RZĄD POD LUPĄ 2018]

Po zmianach kierownictwa resortu nastąpiło znaczące ograniczenie liczby projektów priorytetowych. Do kluczowych zadań minister Zagórski zaliczył usprawnienie systemu CEPiK, wprowadzenie przepisów dotyczących ochrony danych (ustawy wprowadzającej RODO) oraz o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, a także nowelizację prawa telekomunikacyjnego. Takie ograniczenie wydaje się racjonalną decyzją przy skromnych zasobach ministerstwa.

Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców +/-

Na przełomie 2017/18 urzędnicy i obywatele doświadczyli braku stabilności działania systemu CEPiK. Według raportu Najwyższej Izby Kontroli projekt był prowadzony nieprawidłowo przez kolejne nadzorujące go resorty. Od czasu przejęcia urzędu przez Marka Zagórskiego system udało się poprawić i obecnie działa stabilnie. Kierowcy mogą jeździć bez wożenia ze sobą dowodów rejestracyjnych pojazdu. Informacje o stanie technicznym oraz obowiązkowym ubezpieczeniu są sprawdzane przez policjantów w systemie komputerowym. Zniesiono zarazem ustawowe terminy uruchomienia kolejnych etapów projektu, co ma pomóc uniknąć wdrożenia nieprzetestowanego systemu, ale może grozić zastojem.

E-dowody i e-usługi +/-

Tempo rozwoju e-usług należy ocenić negatywnie – w 2018 tylko rejestracja narodzin dziecka została wdrożona z należytą starannością. Sporą wpadką jest porażka wniosku o wpis do rejestru wyborców, skutkująca realnym pozbawieniem czynnego prawa wyborczego części obywateli i zmniejszająca zaufanie społeczne do „cyfrowej Polski”. Brak zapewnienia klarownych informacji o weryfikacji miejsca zamieszkania oraz wyznaczenie zbyt późnego terminu zamknięcia rejestracji to błędy, których można było uniknąć dzięki odpowiednim testom i konsultacjom. Polskie dowody osobiste od marca 2019 uzyskają warstwę elektroniczną – choć potrzebna była do tego presja zwrotu wydanych na projekt funduszy UE. W ciągu najbliższej dekady nastąpi wymiana starych dokumentów na e-dowody wyposażone w element biometryczny oraz zaawansowany podpis elektroniczny. Ważnym osiągnięciem jest uchwalenie nowelizacji ustawy o usługach zaufania
i identyfikacji elektronicznej, powołującej do życia tzw. “węzeł krajowy”, umożliwiający korzystanie ze wszystkich platform e-administracji za pomocą jednego loginu. Na razie możliwe jest logowanie za pomocą Profilu Zaufanego na kilku platformach, m.in. Obywatel.gov.pl czy Platformie Usług Elektronicznych ZUS. Niewiele jest informacji o łączeniu usług publicznych pod jednym szyldem. Odwiedzając portal gov.pl, można obejrzeć strony 11 z 19 ministerstw w nowej, ujednoliconej odsłonie. Brakuje jednak kilku resortów z grupy największych, m.in. Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji czy Ministerstwa Obrony Narodowej. W przynajmniej paru przypadkach linki do dokumentów na starych stronach… nie działały.

Ochrona danych osobowych (RODO) –

RODO-panika, która ogarnęła Polskę, nie była wyjątkowa – na tydzień przed wprowadzeniem „Ogólnego rozporządzenia o ochronie danych” (RODO) aż 17 europejskich urzędów ochrony danych zgłaszało brak gotowości. Niemniej opieszałość działania Polski w tworzeniu przepisów wprowadzających dolała oliwy do ognia. Pomimo 2 lat na ich przygotowanie, Prezydent podpisał przepisy wprowadzające zaledwie 3 dni przed terminem wejścia w życie rozporządzenia. W oczywisty sposób uniemożliwiało to przygotowanie obywateli do wejścia w życie przepisów.

Ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa +

Długo oczekiwana regulacja wreszcie pozwoli na koordynowanie działań państwa w cyberprzestrzeni. Powstaje system z jasnym podziałem odpowiedzialności i zadań, który umożliwi identyfikację, zapobieganie i reagowanie na incydenty cyberbezpieczeństwa. Należy pochwalić wprowadzenie mechanizmów umożliwiających rzeczywiste działanie krajowego systemu cyberbezpieczeństwa. Nie można jednak wychodzić z założenia, że wejście w życie ustawy rozwiąże dotychczasowe problemy. Wciąż pozostaje wiele wyzwań, jak mocno ograniczone środki finansowe czy brak odpowiednich kompetencji w instytucjach publicznych.

5G i prawo telekomunikacyjne –

Opublikowana w 2018 „Strategia 5G dla Polski” ogranicza się do zbioru diagnoz i opisu stanu bieżącego. W dokumencie brak szczegółowego planu rozwoju sieci nowego standardu. Nie wspomniano również o aukcji częstotliwości, co spotkało się z krytyką Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Niczego dobrego nie wróżą wypowiedzi ministra cyfryzacji o tym, że za wcześnie na rozmowy o konkretach, łączone z deklaracją o pilotażu 5G dopiero w 2020. Tymczasem w kilku krajach UE zostały już ogłoszone lub zaplanowane terminy aukcji widma tej technologii. Zmiany w prawie telekomunikacyjnym, które były jednym z priorytetów ministra Zagórskiego, ograniczyły się do zagwarantowania równych praw abonenta każdemu konsumentowi, wprowadzenia ochrony przed nadużyciami w usługach premium czy umożliwienia zawierania umowy przez e-mail lub SMS. Wydaje się, że wprowadzone zmiany nie przyniosą rewolucji, a tematy wymagające prawdziwych reform (opłaty za zajęcie pasa drogowego, normy promieniowania elektromagnetycznego) wciąż pozostają niepodjęte.

Ogólnopolska Sieć Edukacyjna +

Projekt OSE należy uznać za sukces. Nie udało się wprawdzie w 2018 podłączyć do szerokopasmowego Internetu 1500 szkół, ale według stanu na 2 listopada 68 było podłączonych, 1492 w trakcie realizacji, a 481 przygotowanych do podpisania umowy. W 2019 Naukową i Akademicką Sieć Komputerową czeka ambitne zadanie uruchomienia usług w ponad 12 tys. szkół. Samo tworzenie infrastruktury jest dobrym krokiem, ale to opracowanie materiałów edukacyjnych jest większym wyzwaniem. Udostępniono portal ose.gov.pl, ale jego wypełnienie realnie wartościowymi materiałami będzie trudniejsze, co jest wyzwaniem głównie dla Ministerstwa Edukacji Narodowej.