Teka 53: Żyd – Polak
Spis treści
Pressja Redakcji
Piotr Kaszczyszyn
Niechciany Żyd w nowoczesnej Polsce
II RP wkroczyła na arenę dziejów jako kraj, który dopiero musiał wypracować własny model nowoczesności. Ostateczny wybór kształtu państwa narodowego przez sanacyjne elity oraz wymogi nowoczesnej gospodarki wyeliminowały Żydów z projektu nowoczesnej Polski.
Judeo-Polonia
Pomimo antysemickiego bagażu lat 30. i stopniowego wypychania Żydów poza obręb polskiej wspólnoty politycznej, to właśnie wówczas narodził się kulturowy fenomen Żyda-Polaka. Rozwój tej unikatowej tożsamości został jednak szybko przerwany przez okrutne prądy historii. Obowiązującą do wybuchu wojny – wprawdzie nie bez licznych nierówności – kategorię obywatelskiej przynależności do państwa, w brutalnych warunkach okupacji coraz wyraźniej wypierać zaczął model polskości rozumianej w ujęciu etnicznym.
Stracona szansa na polską żydowskość
Z Kamilem Kijkiem rozmawia Piotr Kaszczyszyn
Bartosz Wójcik
Pękająca wspólnota. Polacy i Żydzi w cieniu wojny
Polityka historyczna w cieniu Zagłady
Duma, odpowiedzialność, ofiara, wina, wina zbiorowa. W tym bloku wnikliwie analizujemy te pojęcia, zastanawiając się, czy należy je odnosić bardziej do narodu czy raczej do państwa. Spoiler: nie ma czegoś takiego jak wina zbiorowa.
Agnieszka Barszcz, Konstanty Pilawa
Polityka historyczna. Próba programu pozytywnego
Jacek Sokołowski
Osądzić narody. Ludobójstwo i wina zbiorowa
Błażej Skrzypulec
Przeprosiny mogą być skuteczne. Walka o kapitał moralny w polityce międzynarodowej
Teka Łuczewskiego
Na warsztat bierzemy opasłe tomiszcze Kapitał moralny. Polityki historyczne w późnej nowoczesności autorstwa Michała Łuczewskiego i za jego pośrednictwem analizujemy polskie problemy z prowadzeniem polityki historycznej. Wnioski nie są zbyt optymistyczne.
Musimy się nauczyć, jak uczynić naszą historię uniwersalnie zrozumiałą
Z Michałem Łuczewskim rozmawia Konstanty Pilawa
Błażej Skrzypulec
W Polsce polityka historyczna nie może się udać
Przekroczyć dziedzictwo Wyklętych
Polskie dzieje XX wieku wymagają igły i nitki, a nie zabawy w wycinanki. Historia niedokończonej polskiej nowoczesności – sięgającej od II RP, przez II wojnę światową i dziedzictwo Polskiego Państwa Podziemnego, aż po społeczne wymiary PRL – wciąż czeka na opowiedzenie.
Piotr Kaszczyszyn
Poszukiwania polifonicznej polskości
Bartosz Wójcik
Szarości powojennego podziemia
Piotr Kaszczyszyn
Brakująca opowieść o polskiej nowoczesności
Teka Matyi
Lektura książki Wyjście awaryjne. O zmianie wyobraźni politycznej była dla nas okazją do zastanowienia się, czy obecny system polityczny i istniejące mechanizmy społeczne pozwalają na realną reformę państwa. Przy okazji okazało się, że odżegnujący się od republikanizmu Rafał Matyja i tak ostatecznie jest republikaninem z krwi i kości.
Krzysztof Mazur
Nadzieja i beznadziejność państwowców
Konstanty Pilawa
Przyczajony republikanin, ukryty elitarysta
Szansy upatruję w kryzysie
Z Rafałem Matyją rozmawia Krzysztof Mazur
Trójmorze czy Mitteleuropa?
Na Niemców można psioczyć, Niemców można krytykować, ale na końcu i tak nie uciekniemy od polityczno-gospodarczego sojuszu na linii Warszawa – Berlin. Tłumaczymy powody, wskazujemy ograniczenia i przedstawiamy konkretne płaszczyzny tego geopolitycznego porozumienia.
Marcin Kędzierski
Bez Niemiec realnego Trójmorza nie będzie
Konstanty Pilawa
Niemiecka dominacja czy polski kompleks?
Jacek Sokołowski
Ani piastowska, ani jagiellońska. Sieciowa podmiotowość jest możliwa
Kwiecień ’43, Marzec ‘68
Obu rocznicom przyglądamy się pod niecodziennym kątem. Powstanie w Getcie to okazja do naszkicowania ideowej panoramy żydowskiego życia politycznego pod okupacją, a wydarzenia marcowe analizujemy jako wyraz pokoleniowej walki w ramach komunistycznych elit, która nadała Polsce Ludowej nowy kierunek rozwoju.
Bartosz Wójcik
Polityczne barwy żydowskiego oporu
Moczar dawał nadzieję, że tych „starych dziadów z KPP” w końcu się wyrzuci
Z Antonim Dudkiem rozmawia Piotr Juchowski