Jak znikali prawicowi i religijni wyborcy Platformy, a PiS przejmował polską prowincję [Raport CBOS]

Od powstania Platformy Obywatelskiej sukcesywnie spada odsetek osób o samoidentyfikacji prawicowej i praktykujących religijnie wśród wyborców tej partii, a zjawisko to przyspieszyło po 2015 roku. Z kolei elektorat Prawa i Sprawiedliwości konsekwentnie deklarował wysoką religijność i prawicową samoidentyfikację, ale sukcesywnie zwiększa udział mieszkańców wsi w swojej bazie wyborczej.

Prawicowość

W latach 2001-2005 elektoraty PiS i PO wyglądały bliźniaczo, gdy chodzi o samoidentyfikację polityczną. Osoby o poglądach prawicowych stanowiły dla obu partii 50-60% wszystkich ich popierających. Analogicznie osoby o identyfikacji lewicowej stanowiły mniej niż 10% elektoratu. Od 2005 trwa sukcesywna transformacja wyborców Platformy Obywatelskiej. Poglądy prawicowe wśród wyborców PO deklarowało: 55% popierających w 2005 roku, 31% popierających w roku 2015 i zaledwie 14% w roku 2020. Z kolei poglądy lewicowe wśród wyborców PO to: 8% w roku 2005, 18% w roku 2015 i 43% wyborców w roku 2020.

Religijność

Od początku istnienia partii mieliśmy do czynienia z przewagą osób regularnie praktykujących w elektoracie PiS, była to jednak różnica niewielka. W roku powstania obu formacji praktykujący co najmniej raz w tygodniu stanowili 60% wyborców PO i 71% wyborców PiS. Analogicznie jak w przypadku samoidentyfikacji, rozjazd elektoratów rozpoczął się ok. 2005 roku. Wówczas osoby religijne stanowiły 54% wyborców partii Donalda Tuska. W roku 2015 było to 47%, zaś w roku 2020 – już zaledwie 29% wszystkich popierających. Dla porównania, w 2020 roku pomimo postępującej laicyzacji polskiego społeczeństwa praktyki religijne co najmniej raz w tygodniu deklarowało wciąż ponad 63% wyborców partii rządzącej.

Wieś vs wielkie miasta

Również gdy chodzi o strukturę zamieszkania deklarujących poparcie wyglądała ona podobnie u początków obu formacji. W 2002 roku mieszkańcy wsi stanowili ok. 22-23% wszystkich sympatyków obu ugrupowań. W tym samym czasie w podobnym przedziale sytuował się odsetek mieszkańców miast powyżej 500 tys. mieszkańców w elektoratach PiS i PO. PiS sukcesywnie od 2005 zwiększa jednak udział mieszkańców wsi w swoim elektoracie. W roku 2005 było to już 33% wszystkich popierających partię Jarosława Kaczyńskiego, w roku 2015 – 46,5%, a w roku 2020 – 50% elektoratu. Udział mieszkańców metropolii w elektoracie PiS spadł zaś z 25% w roku 2001 do 5,5% w roku 2020.

Zmiany tożsamości Platformy Obywatelskiej komentowaliśmy w ostatnim czasie między innymi w Klubotygodniku Piotra Trudnowskiego, a także przypominając zapomniane dokumenty programowe i deklaracje ideowe tej partii. „Platforma Obywatelska zaczynała jako formacja skierowana do wyborców centrowych i prawicowych. Powód był prosty: nawet w czasach dominacji SLD tych wyborców było najwięcej. Dlatego powstająca Platforma właśnie do nich skierowała swoją ofertę” – mówił w videokomentarzu prezes Klubu Jagiellońskiego.

Zachęcamy również do zapoznania się z całym komunikatem CBOS, który jest dostępny na stronie ośrodka.