90 Horyzont Jagielloński
Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego „Horyzontu Jagiellońskiego”. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.
1. Polska (Bartosz Bieliszczuk)
1.1. Polska odbiera rynek chińskim producentom
Jak zauważają analitycy Bank of America Merrill Lynch, polski przemysł jest coraz bardziej konkurencyjny wobec chińskiego. W najnowszym raporcie autorzy zaznaczają, że w ciągu ostatnich pięciu lat 10 z 29 zbadanych gałęzi przemysłu zwiększyło produkcję kosztem Chin. Wiele firm przenosi produkcję z Państwa Środka do Polski; najwięcej zyskały na tym sektory meblowy i przetwórstwa drewna, metalowy i urządzeń elektrycznych oraz pojazdów specjalistycznych. Analitycy BoAML zwracają uwagę na szybko rosnące w ostatnich latach koszty pracy w Chinach.
1.2. Pierwsze posiedzenie zespołu ds. zczytu NATO
W zeszłym tygodniu odbyło się pierwsze posiedzenie Rządowego Zespołu ds. warszawskiego szczytu NATO. Przewodniczy mu Tomasz Siemoniak, a jego zastępcą jest Grzegorz Schetyna. W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele MSW, Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, Ministerstwa Finansów, BBN, KPRM oraz służb mundurowych. Szczyt odbędzie się w 2016 roku w Warszawie.
2. Europa (Paula Trzuskolas)
2.1. Szwecja zwiększy pomoc dla Syrii
Szwecja zobowiązała się przekazać kolejne 1,5 mld koron na pomoc pogrążonej w wojnie Syrii. Jak zapewniły minister ds. międzynarodowej współpracy rozwojowej Isabella Lovin i minister spraw zagranicznych Margot Wallstrom, stworzono długoterminową i elastyczną strategię wsparcia. Pomoc finansowa jest jednym z jej założeń. Nie wiadomo, kiedy konkretnie środki zostaną przekazane. Mają jednak trafić do sił demokratycznych, zmniejszyć cierpienia i pomóc sąsiednim krajom w radzeniu sobie z napływem syryjskich uchodźców.
2.2. Rozłam na francuskiej prawicy?
Front Narodowy we Francji przeżywa ciężkie chwile. Gdy ucichła afera związana z finansowaniem partii przez rosyjskie banki, Marine Le Pen zaczęła wysuwać oskarżenia pod adresem swojego ojca, założyciela Frontu. W ubiegłą środę przewodnicząca ogłosiła, że zamierza uruchomić postępowanie dyscyplinarne przeciwko niemu i chce, aby odszedł z polityki. Dzień wcześniej sprzeciwiła się jego kandydaturze w nadchodzących regionalnych wyborach. Powodem konfliktu jest głównie radykalizm Jean-Marie Le Pena, który znany jest z antysemickich i rasistowskich wypowiedzi. Marine, odkąd objęła przewodnictwo w partii, stara się łagodzić jej wizerunek. Jean-Marie zapytany przez Radio RTL, czy zamierza zostać w polityce, odpowiedział Oczywiście. Jestem politykiem. Dodał: Pani Le Pen zniszczy własną partię.
3. Grupa Wyszehradzka (Łukasz Kołtuniak)
3.1. Czechy: Konflikt na linii Zeman-ambasador USA
Prezydent Milos Zemanpowiedział, że dla amerykańskiego ambasadora Andrew Schapiro drzwi na praski Hrad są zamknięte. Wypowiedź ta spowodowana była nieprzychylnymi komentarzami Schapiro na temat planowanego wyjazdu Zemana na moskiewskie obchody 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej.Schapiro mówił między innymi, że Zeman będzie w Moskwie jedynym przywódcą kraju UE, co powinno dawać do myślenia. Czescy politycy, w tym premier Bohuslav Sobotka, usiłują załagodzić konflikt.
3.2. Węgry: Deputowany Jobbiku ścigany za kłamstwo oświęcimskie
Węgierski prokurator generalny wszczął śledztwo przeciwko deputowanemu nacjonalistycznego Jobbiku, Gergelyemu Kulcsarowi. Kulcsar zaprzeczył, jakoby doszło do Holocaustu, a naziści dopuścili się zbrodni na Żydach. Od 2010 tak zwane kłamstwo oświęcimskie zagrożone jest na Węgrzech karą do 3 lat pozbawienia wolności. Do uchylenia Kulcsarowi immunitetu potrzeba większości głosów 2/3 deputowanych.
4. Europa Południowo-Wschodnia (Bartłomiej Rusin)
4.1. Spada poziom bezrobocia wśród młodych Bułgarów
Sukcesywny spadek liczby osób pozostających bez zatrudnienia (w wieku do 29 lat) obserwowany jest w Bułgarii od czerwca 2013 roku – jak pokazują dane Agencji ds. Zatrudnienia. Według ostatniej statystyki opublikowanej w lutym br. liczba bezrobotnych wśród młodych wynosi około 60 tysięcy. Jest to nieco mniej niż w poprzednim miesiącu 2015 roku, jak również w tym samym okresie ubiegłego roku. Problematyczna pozostaje motywacja pracodawców do zatrudniania młodych ludzi – jak wskazują badania Agencji, wielu z nich decyduje się przyjąć do pracy osoby w wieku do 29 lat ze względu na wsparcie finansowe pochodzące z funduszy UE. Trudno stwierdzić zatem, że poprawia się stan gospodarki Bułgarii, pozostającej najbiedniejszym krajem Wspólnoty. Inną kwestią pozostaje ukryte bezrobocie wśród młodych Bułgarów – część z nich przebywa obecnie poza granicami kraju, część nie zarejestrowała się w urzędach pracy, jeszcze inna grupa pracuje bez umowy.
4.2. Słowenia będzie wspierać integrację Kosowa z UE
Deklarację takiej treści złożył wicepremier i minister spraw zagranicznych Karl Erjavec podczas spotkania ze swoim kosowskim odpowiednikiem Hashimem Thacim, które odbyło się w ubiegły piątek. Obaj politycy podkreślili dobry stan stosunków bilateralnych w obszarze polityki i ekonomii oraz zapowiedzieli dalszą współpracę w celu pełnej integracji Kosowa z UE. Erjavec dodał, że Słowenia jest największym orędownikiem rozszerzenia Wspólnoty spośród wszystkich krajów w regionie. Zapewnił Thaciego o poparciu dla integracji jego kraju z UE oraz innymi organizacjami regionalnymi i międzynarodowymi. Dla kosowskiego wicepremiera było to kolejne spotkanie z przedstawicielami krajów Bałkanów Zachodnich. Poprzednio odwiedził on Chorwację.
4.3. Obywatel Rumunii porwany w Burkina Faso
Porwania dokonała grupa niezidentyfikowanych mężczyzn, najprawdopodobniej związanych z jedną z organizacji islamskich, w ubiegłą sobotę. Obywatel Rumunii pracował na terenie kopalni manganu w północnej części Burkina Faso, położonej w niewielkiej odległości od granicy z Mali i Nigrem. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rumunii powołało specjalną komórkę pod bezpośrednim kierownictwem szefa resortu Bogdana Aurescu, która ma zająć się rozwiązaniem całej sprawy. Według nieoficjalnych informacji porwany żyje, został jedynie ranny w stopę podczas całego zajścia. Sprawcy mieli skierować się w stronę granicy z Mali. Podobne porwania zdarzały się już w ubiegłych latach – ofiary były zazwyczaj przetrzymywane na odludnych terytoriach Mali i uwalniane po zapłaceniu okupu.
5. Ameryka Północna i Południowa (Maria Płudowska)
5.1. Kanadyjskie lotnictwo bombarduje bazy IS w Syrii
Ministerstwo Obrony Kanady informuje o pierwszych nalotach przeprowadzonych na pozycje Państwa Islamskiego w Syrii. Minister obrony wspomniał, że Kanada powinna być dumna z zaangażowania w sprawy wagi międzynarodowej. Misja, prowadzona w ramach NATO, ma zakończyć się w przyszłym roku; Kanadyjczycy wykorzystują w niej myśliwce F- 18.
5.2. Wstrząsający raport kolumbijskiej Komisji Historycznej
Szokujące informacje ujawnił w raporcie Komisji Historii i Konfliktu socjolog Renana Vega. Raport analizuje realizację Planu Kolumbia, który zakładał amerykańską pomoc w stłumieniu wojny domowej. Badacz udowodnił, że blisko 60 Amerykanów dopuszczało się w latach 2003-2007 przestępstw o charakterze seksualnym na niepełnoletnich obywatelkach Kolumbii. Podobne informacje ujawniał już dziennik „El Tiempo”, jednak nie zostały one potraktowane poważnie. Vega zaznacza w raporcie, że powołani do walki z ugrupowaniami partyzanckimi Amerykanie pozostaną bezkarni ze względu na zapisy w kontraktach wojskowych. Strona amerykańska zapowiedziała dokładne zbadanie sprawy.
5.3. VII Szczyt Ameryk w Panamie
Do przełomowego spotkania doszło podczas VII Szczytu Ameryk w Panamie. Przywódcy Stanów Zjednoczonych i Kuby uścisnęli sobie dłonie, co było pierwszym tego typu wydarzeniem od 53 lat. Obie strony dążą do poprawy relacji i wznowienia stosunków gospodarczych. W czasie przemówienia Raul Castro nazwał Obamę człowiekiem uczciwym i dobrym, lecz zażądał jednocześnie skreślenia Kuby z listy krajów wspierających terroryzm. Spotkanie wzbudziło zainteresowanie Wenezueli. Prezydent Maduro zapowiedział, że jest gotów do szczerych rozmów z prezydentem USA. Obama zapewniał, że Stany Zjednoczone nie zagrażają Wenezueli, a pragną jedynie szerzyć ideę demokracji.
6. Bliski Wschód (Sebastian Szydłowski)
6.1.Trwają naloty koalicji państw arabskich na Jemen
Już około 550 osób zginęło, a ponad 1700 zostało rannych w Jemenie, gdzie trwają naloty koalicji państw arabskich pod zwierzchnictwem Arabii Saudyjskiej. Światowa Organizacja Zdrowia, podając te dane, zaznaczyła, iż prawdopodobnie liczba ta jest wyższa, gdyż informacja obejmuje jedynie okres od 19 marca do 3 kwietnia. Ofiar będzie więcej, gdyż uważa się, iż cała operacja może potrwać nawet do sześciu miesięcy.Z regionu walk Rosjanie ewakuowali już ponad 600 osób.
6.2. Ataki bombowe na Półwyspie Synaj
Na Półwyspie Synaj doszło w niedzielę do ataków bombowych, w których zginęło łącznie 14 osób. Do zamachu przyznała się grupa bojowników powiązana z Państwem Islamskim.
6.3. Burza wywołana słowami papieża
Papież Franciszek wywołał oburzenie władz tureckich. Powiedział, iż masakra dokonana na 1,5 miliona Ormian sto lat temu była ludobójstwem. Papież użył sformułowania, iż było to pierwsze ludobójstwo w dwudziestym wieku. Minister spraw zagranicznych Turcji Mevlut Cavusoglu wyraził rozczarowanie i smutek tymi słowami. Wezwano do Ministerstwa w tej sprawie nuncjusza apostolskiego w Ankarze.
7. Azja Pacyficzna (Ewa Strankowska)
7.1. Korea Północna odrzuciła rezolucję ONZ
Korea Północna odrzuciła kolejną rezolucję ONZ potępiającą państwo za poważne naruszenia praw człowieka, nazywając ją farsą wpisaną w obszar praw człowieka ONZ wskutek wrogiej polityki USA w stosunku do Korei Północnej. Rzecznik Ministerstwa Spraw Zagranicznych stwierdził, że dokument ten unaocznił ukryte motywy USA i innych wrogich sił, które dążą do naruszenia godności i zniszczenia wizerunku państwa poprzez robienie zamieszania wokół bezpodstawnej kwestii praw człowieka. Jako powód zanegowania rezolucji władze podały nieprawdziwość zeznań, na bazie których stworzono dokument.
7.2 Dwutygodniowe wspólne ćwiczenia sił powietrznych USA i Korei Południowej
Korea Południowa i Stany Zjednoczone mają zamiar przeprowadzić dwutygodniowe ćwiczenia sił powietrznych w celu wzmocnienia wspólnej zdolności obronnej. Pierwsza runda operacji „Max Thunder” rozpoczęła się w piątek i potrwa do 24 kwietnia. W jej ramach zmobilizowanych zostanie około 100 samolotów i blisko 1400 żołnierzy z obu państw. Ćwiczenia są prowadzone dwukrotnie w ciągu roku na Półwyspie Koreańskim jako symulacje bitew powietrznych. W tym roku ćwiczenia odbędą się trzykrotnie. Symulacje w powietrzu są częścią większej operacji, „Foal Eagle”, która rozpoczęła się w marcu.
