68 Horyzont Jagielloński
Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego „Horyzontu Jagiellońskiego”. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.
1. Polska (Bartosz Bieliszczuk)
1.1. ABW prowadzi śledztwo ws. uzbrojonego Rosjanina
8 października w pociągu Katowice-Gdynia zatrzymano obywatela Rosji przewożącego broń palną. ABW wspólnie z Prokuraturą Okręgową w Słupsku prowadzi śledztwo w tej sprawie. Jak podaje Agencja: podczas przeszukania znaleziono broń palną, w tym 3 pistolety, szkielet karabinu maszynowego i inne części do broni krótkiej oraz amunicję ćwiczebną i alarmową. Za nielegalne posiadanie broni palnej Rosjaninowi grozi do 8 lat więzienia.
1.2. „Solidarność” na Ukrainie
O partii Polaków na Ukrainie pisze portal Kresy24.pl. Zarejestrowana trzy lata temu partia miała pierwotnie nazywać się Partia Polaków Ukrainy, jednak nazwa została zmieniona po sugestiach urzędników. „Solidarność” zamierza wystawić kandydatów w przyszłorocznych wyborach samorządowych. Jak twierdzi Stanisław Kostecki, prezes partii: Nie zwracamy się o pomoc do Polski, bo wiemy, że partia polityczna, która będzie prosiła o pomoc nawet tak przyjazne państwo sąsiednie, jak Polska, nie będzie wyglądała poważnie wobec własnego państwa, państwa, w którym działa. Dlatego też robimy to wszystko samodzielnie.
2. Europa (Paula Trzuskolas, Bartosz Bieliszczuk)
2.1. Londyn odmawia reklamom „Russia Today”
Rosyjskiej telewizji odmówiono zgody na umieszczenie „zbyt politycznych” plakatów na ulicach Londynu. Przedstawiały one m.in. Georga Busha i Tony’ego Blaira, przypominając ich oskarżenia wobec Iraku ws. broni masowego rażenia. „Russia Today” opatrzyła ich podobizny i liczbę zabitych w wojnie sloganem Oto, co dzieje się, gdy brak opinii z drugiej strony (This is what happens when there is no second opinion). Jak zapewnia szefowa stacji, w kampanii chodzi dokładnie o to – pokazanie również innego punktu widzenia.
2.2. „Oto, w jak tragicznej kondycji znajduje się gospodarka Włoch”
„The Global Post” przypatruje się bliżej sytuacji gospodarczej Włoch. Ostatnio ograniczono wydatki na ponad 2 tys. osób zatrudnionych we włoskim parlamencie – to jednak symboliczny gest. Rząd potrzebuje w przyszłym roku dodatkowo ok. 25 mld dol., by utrzymać deficyt budżetowy na poziomie nie większym niż 3% PKB. Jednocześnie będzie potrzebował dziesiątków miliardów dolarów, m.in. na wydatki na infrastrukturę i pomoc dla bezrobotnych. W tym roku zadłużenie w stosunku do PKB Włoch wyniesie ponad 131%.
3. Wschód (Adrian Koładka)
3.1. Ukraina dąży do członkostwa w UE w przeciągu 3 lat
Przewodniczący Rady Najwyższej Ołeksandr Turczynow zapewnił, iż umowa stowarzyszeniowa jest naszym harmonogramem, który władze wdrażają, by zapewnić akcesję Ukrainy do UE w ciągu trzech lat. Podkreślił, że ukraińskie ustawodawstwo jest harmonizowane z prawodawstwem unijnym, a Ukraińcy są gotowi, by sprostać wszelkim wyzwaniom, jakie czekają kraje na drodze do Europy. W opinii Turczynowa nadchodzące wybory, mimo sytuacji na wschodzie kraju i okupacji Krymu, zostaną przeprowadzone w sposób demokratyczny i transparentny, zapewniający wyłonienie legitymizowanego parlamentu.
3.2. Rosja przeprowadzi ćwiczenia wojskowe w Armenii
W dniach 13-19 października w Armenii przeprowadzone zostaną duże ćwiczenia z udziałem wszystkich rosyjskich jednostek z bazy w Południowym Okręgu Wojskowym. Obejmą one ok. 3 tys. żołnierzy oraz 500 sztuk sprzętu wojskowego i specjalistycznego. Ćwiczenia skupią się przede wszystkim na wykorzystaniu nowoczesnych myśliwców czwartej generacji MiG-29.
Usman Gazij, lider Islamskiego Ruchu Uzbekistanu, oświadczył, że jego organizacja zobowiązuje się do wspierania Państwa Islamskiego. Gazij oznajmił, iż cieszy się z powodu utworzenia Państwa Islamskiego Iraku i Lewantu, pogratulował także wszystkim muzułmanom w związku z odrodzeniem długo oczekiwanego państwa islamskiego. Zdaniem przywódcy IRU, ISIS zawdzięcza swoje sukcesy działaniom Osamy bin Ladena sprzed 30 lat, który zainspirował islamską społeczność do udziału w dżihadzie. Drugim czynnikiem sukcesu miałby być ponadnarodowy charakter organizacji. Usman Gazij wyraził także nadzieję, iż blisko jest dzień, w którym granice Państwa Islamskiego obejmą Palestynę, Mekkę i Medynę. IRU chciałoby połączyć się nie tylko z ISIS, ale także z Talibami działającymi w Pakistanie i Afganistanie.
4. Europa Południowo-Wschodnia (Bartłomiej Rusin)
4.1. Wybory parlamentarne w Bułgarii
W ubiegłą niedzielę (5 X) w Bułgarii odbyły się przedterminowe wybory parlamentarne. Frekwencja około godziny 19:00 wynosiła około 49% wobec 51% w poprzednim roku. Organizacje pozarządowe zanotowały wzrost skali kupowania głosów i kontrolowania decyzji niektórych wyborców. W parlamencie znalazło się w sumie osiem partii. Zwyciężył GERB byłego premiera Bojko Borisowa, uzyskując 32,67% głosów, drugie miejsce zajęła Bułgarska Partia Socjalistyczna, uzyskując 15,4% i tylko nieznacznie wyprzedzając trzeci w kolejności Ruch na Rzecz Praw i Swobód (14,84%). Co ciekawe, Ruch, reprezentujący interesy mniejszości tureckiej w Bułgarii, uzyskał też najwięcej spośród głosów oddanych za granicą, z których połowa pochodzi z Turcji. Przed Borisowem trudne zadania sformowania nowego koalicyjnego gabinetu, który miałby większość w parlamencie. Aktualnie prowadzone są rozmowy z BPS, choćjak wskazują socjolodzy, nie ma większych szans na utworzenie takiego rządu. Według ekspertów najprawdopodobniej w koalicji znajdą się trzy partie: GERB – Blok Reformatorski i Front Patriotyczny.
4.2. Amerykańska firma trzecim producentem gazu w Rumunii?
Informację tę ogłosił rumuński minister energetyki Razvan Nicolescu po spotkaniu z przedstawicielami amerykańskiego przemysłu energetycznego, jakie miało miejsce w ubiegłym tygodniu w USA. Żeby tak się stało, amerykańska spółka Stratum Energy, bo o niej mowa, musi przeznaczyć w nadchodzącym roku około 150 mln USD na rozwój infrastruktury technicznej pozwalającej na wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej. Na razie spółka zainwestowała w Rumunii ok. 70 mln USD oraz otworzyła własne biuro w mieście Ploeszti. Według agencji AGERPRES firma zainwestuje nie tylko w przyszłym roku, ale i w kolejnych latach będzie zwiększać zaangażowanie na tamtejszym rynku. Obecnie Stratum Energy eksploatuje blok Moineszti, a dzienne wydobycie gazu wynosi około 450 tys. metrów sześciennych.
5. Afryka (Wojciech Gil)
5.1. Prezydent Kenii stanął przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym
Prezydent Kenii Uhuru Kenyatta stawił się w ubiegłą środę na przesłuchaniu zorganizowanym przez Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) w Hadze. Był to pierwszy w historii MTK przypadek rozpatrywania sprawy urzędującego szefa państwa. Sprawa Kenyatty bazuje na oskarżeniach o jego zaangażowanie w organizowaniu zamieszek po wyborach w 2007 r. W ich wyniku miało zginąć ok. 1200 osób, a ponad 600 tys. zostało uchodźcami. Kenijskie władze od samego początku twierdziły, że prezydent jest niewinny oraz oskarżały MTK o uprzedzenia wobec afrykańskich przywódców. Trybunał prowadzi śledztwo także w sprawie zastępcy Kenyatty – Williama Ruto, również oskarżanego o zbrodnie przeciwko ludzkości. Ubiegłotygodniowe wysłuchanie prezydenta Kenii, równolegle z wycofaniem zeznań niektórych świadków i brakiem efektywnej współpracy z rządem w Nairobi, nie zaowocowało postępem prowadzonego procesu. Kenyatta po powrocie z Hagi został przywitany jako narodowy bohater.
5.2. Ban Ki-moon w Libii
W stolicy Libii niezapowiedzianą wizytę złożył Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych – Ban Ki-moon. Podczas spotkań z przedstawicielami libijskich grup politycznych skupiono się głównie na kwestiach dotyczących kryzysu politycznego w kraju. Rozpatrzono także możliwości dalszego prowadzenia koordynowanych przez ONZ negocjacji. Istotnym aspektem był udział parlamentarzystów z Misraty, będącej obecnie bastionem przeciwników rządu centralnego. Razem z Sekretarzem Generalnym ONZ do Trypolisu przybyła także włoska minister spraw zagranicznych Federica Mogherini.
6. Bliski Wschód (Sebastian Szydłowski)
6.1. 5,4 miliarda dolarów na odbudowę Strefy Gazy
Na konferencji w Kairze międzynarodowi ofiarodawcy zobowiązali się do przekazania środków na odbudowę Strefy Gazy po zakończeniu wojny między Hamasem a Izraelem. Straty oszacowane przez stronę palestyńską opiewają na 4 miliardy dolarów. Podczas trwającego przeszło 50 dni konfliktu dach nad głową straciło niemal 100 tysięcy mieszkańców Strefy Gazy. Największą pomoc zaoferował Katar, którego szef dyplomacji Chalid al-Attija zapowiedział przekazanie 1 miliarda dolarów. Szefowa unijnej dyplomacji Catherine Ashton oświadczyła, że UE przekaże 570 milionów dolarów, a obecny w Kairze sekretarz stanu USA John Kerry obiecał 212 milionów dolarów. Podczas zakończonej 26 sierpnia wojny w Strefie Gazy zginęło ponad 2100 osób, z czego prawie 70% to cywile, w Izraelu zaś 6 cywilów oraz 67 żołnierzy.
6.2. Dramatyczna sytuacja w Kobane
Bojownicy z Państwa Islamskiego opanowali już ponad 70% miasta zamieszkałego przez syryjskich Kurdów, znajdującego się przy granicy z Turcją. Dżihadyści zatknęli czarne flagi IS nad strategicznymi miejscami w pobliżu miasta. Trwa exodus ludności, która kieruje się do granicy z Turcją: szacuje się, że miasto mogło już opuścić 160 tysięcy mieszkańców. W Turcji jest ok. 1,5 miliona syryjskich uchodźców.
6.3. Przemyt ropy z rafinerii zajętych przez IS
Szacuje się, że dziennie Państwo Islamskie zarabia nawet 3 miliony dolarów na tym procederze. Jak donoszą zachodnie służby wywiadowcze, zasoby wydobywane z pól zajętych przez dżihadystów trafiają najczęściej do Turcji, która przymyka oko na kwitnący nielegalny handel. Sekretarz stanu John Kerry zaapelował do Turcji o wzmożenie działań, aby ukrócić proceder, który wzmacnia Państwo Islamskie.
6.4. Oficer francuskiego wywiadu wojskowego przeszedł na stronę Al-Kaidy
Ogromny skandal we Francji – jak donosi amerykański portal „McClatchy DC”, likwidacja tego oficera stała się jednym z głównych celów nalotów amerykańskich w Syrii. Według portalu jest on specjalistą od materiałów wybuchowych i miał dostęp do tajnych materiałów we francuskim wywiadzie, a obecnie jest jedną z kluczowych postaci w organizacji terrorystycznej powiązanej z Al-Kaidą. Władze francuskie częściowo potwierdzają te informacje.
6.5. Francuskie zasiłki socjalne trafiają do dżihadystów w Syrii
Jak podają francuskie służby specjalne, bojownicy z Państwa Islamskiego finansują swoje działania częściowo poprzez pieniądze otrzymywane od francuskiego rządu w ramach zasiłków socjalnych. Zgromadzenie Narodowe przygotowuje projekt ustawy, który ma ukrócić ten proceder. Eksperci szacują, że dotychczas z takich zasiłków korzystało ok. 1000 terrorystów.