Sikora: W zdrowym ciele zdrowy duch

Kościół katolicki ewoluuje i adaptuje się do rzeczywistości. Ponad dwa tysiące lat temu, kiedy powstawały pierwsze struktury Kościoła, jego głównymi celami były przede wszystkim ewangelizacja, działalność charytatywna (diakonia) czy to najważniejsze – prowadzenie ludzi do zbawienia. Dzisiaj funkcje Kościoła jako instytucji globalnej są dużo szersze: obejmują tak naprawdę każde prowadzone działania, począwszy od ewangelizacji, przez działalność edukacyjną, na sportowej kończąc.

Kościół a sport

Stanowisko Kościoła wobec sportu jest jasne i klarowne. Skoro człowiek został stworzony na obraz i podobieństwo Boga, jego zadaniem jest dbać o swoje ciało zarówno na płaszczyźnie duchowej, jak i fizycznej. Więcej na ten temat mówią dokumenty Kościoła z XX i XXI w., m.in. list pasterski episkopatu Włoch Sport e vita cristiana z 1995 r. i konstytucja dogmatyczna drugiego soboru watykańskiego Gaudium et spes z 1965 r.

Praktyka

Jak wygląda w praktyce działanie Kościoła na tej płaszczyźnie? Kościół nierzadko jest propagatorem i inicjatorem działalności sportowej w danym mieście czy wsi.

W Polsce swoją przynależność do niego deklaruje ponad 33 mln osób, w związku z tym nie może dziwić fakt, że to właśnie na Kościele spoczywa ogromna odpowiedzialność za budowanie struktur lokalnych: sportowych, kulturowych, charytatywnych, edukacyjnych – a idealne do tego są właśnie parafie.

W wspomnianym wyżej liście pasterskim episkopatu Włoch możemy przeczytać:

Parafialne struktury sportowe muszą być ściśle związane i zintegrowane z chrześcijańskim projektem wychowawczym, nigdy jako rzeczywistości odseparowane i samodzielne, nie mające żadnego związku z duszpasterskim działaniem wspólnoty. Parafia musi oferować dzieciom i młodzieży chwile katechezy, modlitwy, życia liturgicznego, radosnych spotkań, zabawy. Organy kierownicze stowarzyszeń sportowych, wyłaniających się z kręgów katolickich, muszą mieć zawsze w pamięci inspiracje chrześcijańskie i szukać konkretnych sposobów ich realizacji, nie zadowalając się jedynie osiągnięciami na polu ludzkim czy moralnym.

Obok rodzinnego domu i szkoły, to Kościół spełnia bardzo ważne funkcje kształtujące i socjalizujące człowieka. Można wręcz powiedzieć, że Kościół poprzez sport ewangelizuje dzieci i młodzież, pokazując im pozytywne oblicze sportu, które ukierunkowane jest na sprawiedliwą i uczciwą rywalizację, opartą na szacunku do przeciwnika (a nie wroga, jak wielu by chciało).

To w tych klubach sportowych, niekoniecznie zinstytucjonalizowanych, młody człowiek uczy się działania w grupie, odpowiedzialności, patriotyzmu (lokalnego), nawiązuje znajomości.

Sport kształtuje charakter, uczy cierpliwości i pokory, a przy tym nierzadko ciężkiej pracy, która potrzebna jest do osiągnięcia sukcesu.

Oczywistym jest, że poszczególne parafie tworzą kluby, w których prym wiodą ministranci, lektorzy, oazowicze i inne grupy działające przy parafiach. Te kluby nie posiadają żadnych wielkich struktur organizacyjnych, bo nie jest to potrzebne. Naturalnie istnieją też kluby, które sport traktują bardziej poważnie i biorą udział w turniejach, tzw. parafiadach, gdzie o zwycięstwo walczą najlepsi z najlepszymi.

Idąc wyżej w strukturach Kościoła, warto wspomnieć, że na poziomie krajowym działają organizacje zrzeszające sportowców z całej Polski. Krajowe Duszpasterstwo Sportowców bazuje na diecezjach: każda posiada swojego duszpasterza ds. sportowców, a niektóre także kapelana. W tym roku KRS organizuje 35 wydarzeń o charakterze sportowym. Stowarzyszenie Parafiada, działające od 1992 r., corocznie organizuje m.in. Międzynarodową Parafiadę Dzieci i Młodzieży (w 2013 udział w niej wzięło ok. 1500 osób); wiosną organizowane są parafiady lokalne i regionalne w kilkudziesięciu miejscowościach w całej Polsce. Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej zorganizowała XXII edycję Światowych Igrzysk Młodzieży Salezjańskiej czy XX edycję Ogólnopolskich Igrzysk Młodzieży Salezjańskiej, czy XVI Ogólnopolskie Igrzyska Młodzieży Salezjańskiej w Futsalu.

Katolickie Stowarzyszenie Sportowe Rzeczypospolitej Polskiej posiada w całym kraju ok. 350 Parafialnych Klubów Sportowych. Jeżeli chodzi o kadrę, która przewodzi tym wydarzeniom, i osoby, które są ich inicjatorami, są to ludzie związani z Kościołem bezpośrednio (księża, siostry zakonne, animatorzy) oraz świeccy.

W kwestii infrastruktury – organizacje te wykorzystują obiekty sportowe akademii wychowania fizycznego, szkół, gimnazjów, które częstokroć stoją puste w roku szkolnym, bo dyrekcje tych instytucji nie mają pomysłu na ich zapełnienie (tyczy się to szczególnie obiektów szkolnych). Sportowe organizacje katolickie współpracują równocześnie z instytucjami publicznymi, np. Urzędem Miasta Krakowa, Urzędem Marszałkowskim Krakowa czy Ministerstwem Sportu i Turystyki.

Po co to wszystko?

Dlaczego Kościół ma mieszać się do sportu?

Wystarczy zapytać dzieci w szkole, jak wyglądają zajęcia wychowania fizycznego, które nierzadko odbywają się w warunkach nieprzystających do XXI wieku. Dzisiaj tylko niektóre szkoły oferują coś więcej niż 2-3 godz. WF w tygodniu. Dodatkowe zajęcia polegają często na tym, że nauczyciel rzuca piłkę i na zasadzie „róbta co chceta” młodzi sami muszą się sobą zająć. Ten problem dotyczy również wiejskich klubów sportowych, gdzie ciężko mówić o trenowaniu np. piłki nożnej. Skoro zawodzą szkoły i kluby sportowe, remedium na taki stan rzeczy może być właśnie Kościół, który zapewni odpowiednie miejsca (boiska, hale) i wykwalifikowaną kadrę (której będzie się chciało). Jeżeli marzymy o tym, żeby polski sport liczył się na świecie, trzeba poprawić stan zajęć wychowania fizycznego w szkołach i korzystać z możliwości, jakie dają takie instytucje jak Kościół.