54 Horyzont Jagielloński
Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.
Rekomendowane raporty
Center for Strategic and International Studies – Chinese military modernization and force development
Nowa analiza trendów modernizacyjnych, mających miejsce w chińskiej armii, stworzona przez analityka Center for Strategic and International Studies. Raport wykorzystuje dane pochodzące ze źródeł chińskich, amerykańskich i zestawia z sobą poszczególne dane, celem stworzenia jak najobszerniejszego wglądu w możliwy rozwój chińskiej siły militarnej.
European Council on Foreign Relations – How to complete Europe’s banking union
Analiza ECFR skupia się na zagadnieniu Europejskiej Unii Bankowej. Autor publikacji wskazuje na to rewolucyjne rozwiązanie finansowe jako na szansę na uodpornienie UE na kryzysy w sektorze bankowym. Jednak reforma w obecnym kształcie może nie wystarczyć, do zapewnienia stabilności europejskim bankom. Więcej szczegółów- w raporcie.
Polski Instytut Spraw Międzynarodowych – Kierunek Iran – stosunki polsko-irańskie i możliwości ich rozwoju
Perspektywy współpracy polsko-irańskiej to oś najnowszego raportu Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Analitycy PISM przedstawiają swoje wnioski z wizyty w Teheranie, przedstawiają uwarunkowania wzajemnych stosunków i prezentują rekomendacje względem dalszych działań.
1. Europa
1.1. Niemcy ustalają płacę minimalną
W czwartek w Bundestagu udało się przegłosować po raz pierwszy w historii płacę minimalną. Będzie wynosić ona 8,5 euro na godzinę, co czyni ją jedną z najwyższych w Europie. Do tej pory interesy pracowników regulowały ustalenia wypracowane przez związki zawodowe oraz różnorodne biznesowe środowiska. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 2015 r., ale zostanie wprowadzony okres przejściowy dla niektórych branż do 2017 r.
1.2. Brytyjski plan zaangażowania się w wojnę w Syrii
BBC dotarło do informacji dotyczących tajnego planu brytyjskich wojskowych, mającego na celu przeszkolenie 100 tys. syryjskich rebeliantów, walczących z rządem Baszara Al-Asada. Autorem scenariusza działań został generał Sir David Richards. Do przeprowadzenia szkoleń miały być wykorzystane bazy w Turcji i Jordanie. Był on poważnie brany pod uwagę przez brytyjskich wojskowych, jednak ostatecznie uznany za „zbyt ryzykowny”.
Plan został opracowany 2 lata temu, gdy zaangażowanie brytyjsko-amerykańskie w sprawę Syrii było największe. Wiele środowisk uważa, że brak interwencji był dużym błędem, jednak na razie nie wydaje się, żeby jakikolwiek plan zakładający znaczne zaangażowanie państw zachodnich wszedł w życie. Brytyjski Minister Obrony odmówił komentarza w tej sprawie.
1.3. Brytyjsko-hiszpańska współpraca dotycząca wyłudzania świadczeń
Ponad 5 mln funtów, należących do brytyjskich podatników, którzy dopuścili się oszustw w kwestii wyłudzania świadczeń socjalnych, jest odzyskiwanych przez Departament Pracy i Emerytur (DWP) na terenie Hiszpanii. Specjalna grupa zajmująca się sprawą, zdołała ustalić w Madrycie około 1250 przypadków takich nadużyć, popełnionych przez brytyjskich rezydentów w ciągu ostatnich pięciu lat. Hiszpańskie służby aktualnie współpracują z Brytyjczykami, aby wyjaśnić, jak najwięcej spraw. Ostatnimi czasy zjawisko wyłudzania świadczeń i oszustw na tym tle, wykraczających poza granicę jednego kraju, urosło na masową skalę. Ocenia się, że stanowi to nawet 90% wszystkich wyłudzeń w ciągu ostatnich trzech lat. Hiszpania znalazła się na czele tej niechlubnej listy, ujawniając w ciągu tylko ubiegłego roku 769 takich przypadków. Powstała nawet specjalna infolinia, na którą można donosić służbom o osobach wyłudzających świadczenia. Richard West, szef wydziału ds. nadużyć w DWP, powiedział: „Oszuści powinni wiedzieć, że nasi śledczy mają możliwość wyśledzenia ich i bycie poza granicami nie jest żadną kryjówką. Jesteśmy zdeterminowani, aby ukarać ludzi, którzy oszukują państwo, a wtedy świadczenia będą trafiać tylko do tych, którzy naprawdę ich potrzebują”.
1.4. Duński parlament zgadza się na podwójne obywatelstwo
Duński parlament większością głosów przyjął ustawę o możliwości posiadania podwójnego obywatelstwa. Co więcej, te osoby, które były zmuszone zrezygnować z obywatelstwa Danii, będą mogły teraz je odzyskać. Dyskusje na ten temat prowadzono już od 2012 r., rozważając plusy i minusy takiego rozwiązania. Jak widać, pozytywne aspekty przeważyły, co na pewno ułatwi życie obywatelom, których przynależność państwowa nie jest do końca jednolita.
2. Unia Europejska (Bartłomiej Sawicki)
Unia Europejska zaskarżyła Rosję do Światowej Organizacji Handlu (WTO). Zdaniem Brukseli Moskwa bezpodstawnie nałożyła na kraje Wspólnoty embargo na import świń, mięsa wieprzowego i niektórych produktów wieprzowych. Podwodem takiej decyzji Kremla były przepadki zarażenia wirusem afrykańskiego pomoru świń w Polsce i na Litwie. Zdaniem unijnego komisarza ds. handlu, Karela De Guchta ograniczenia importowe wieprzowiny stosowane przez Rosję są wyraźnie nieproporcjonalne, dyskryminujące i nie opierają się na żadnych rzeczywistych wynikach badań. Europa nie ma innego wyjścia, jak tylko zwrócić się o powołanie w ramach WTO panelu, który orzeknie w sprawie zgodności z prawem rosyjskiego embarga. Wniosek UE będzie rozpatrywany na zaplanowanym 10 lipca posiedzeniu Organu ds. Rozstrzygania Sporów (DSB). Zgodnie z procedurami obowiązującymi w WTO, Rosja może zawetować powołanie panelu. Jeśli tak się stanie UE będzie musiała ponownie złożyć swój wniosek. Wówczas Rosja nie będzie miała już prawa weta. Kolejne spotkanie DSB odbędzie się 22 lipca. Postępowania przed WTO są zwykle długotrwałe. Orzeczenie może zostać wydane najwcześniej za rok. W tym czasie WTO szuka możliwości polubownego rozwiązania sporu. Jeśli tak się nie stanie WTO może wezwać dany kraj do usunięcia wszelkich ograniczeń w handlu, jeśli okazałyby się niezgodne z zasadami WTO, lub zobowiązać dane państwo do zapłaty odszkodowania. Jeżeli ten kraj nie zastosuje się do orzecznictwa WTO, wówczas organizacja ta może pozwolić drugiej stronie na narzucenie swojego własnego zakazu handlu.
2.2. Sankcje wymierzone w Rosję odbiją się na strefie Euro
Jak wynika z prognoz ekspertów firmy doradczej Ernst and Young oraz Instytutu Oxford Economics, wzrost PKB w strefie euro w 2014 r. wyniesie 1,1% r/r, a w kolejnym roku gospodarka przyspieszy do 1,5% r/r. Rosnące wskaźniki PKB wynikają z rosnącego eksportu i popytu wewnętrznego. Prognoza wzrostu eksportu w bieżącym i kolejnym roku dla gospodarek Austrii, Niemiec czy Hiszpanii kształtuje się między 4–5%. Wśród mniej konkurencyjnych gospodarek wzrost eksportu nie przekroczy 2–3%. Eksperci zauważają jednak, że w Europie Środkowo-Wschodniej negatywnie na stan gospodarek mogą wpłynąć wydarzenia na Ukrainie. Kraje takie jak Finlandia, Łotwa czy Litwa (członek strefy euro od 2015 r.) są silnie powiązane z rosyjską gospodarką, która obecnie jest w stagnacji. Zwrócono także uwagę, iż sankcje nałożone na Rosję oraz niepokój inwestorów mogą negatywnie odbić się na strefie euro.
2.3. Włosi przejmują stery w UE
Od 1 lipca na pół roku Włochy przejmują przewodnictwo w UE. Okres przewodnictwa przypada na okres formowania się składu przyszłej Komisji Europejskiej. Obecna KE będzie administrowała pracami UE do końca października zaś Parlament Europejski zajmie się przesłuchaniami kandydatów na nowych komisarzy. Dlatego też w tym czasie Brukseli nie będą zajmować nowe inicjatywy zgłaszane przez kraj przewodniczący UE. Niemniej podczas swojego przewodnictwa Włosi wyznaczyli UE kilka celów. Premier tego kraju, Matteo Renzi podkreślił potrzebę odnowy przemysłu europejskiego, która umożliwi walkę z bezrobociem i zwiększenie konkurencyjności. Szczególna uwaga zostanie poświęcona kwestiom małych przedsiębiorstw oraz polityce klimatyczno-energetycznej do roku 2030. Włochy chcą także dążyć do ograniczenia biurokracji, promowania przejrzystości, odpowiedzialności i cyfryzacji. W polityce zagranicznej uwaga zogniskowana będzie przede wszystkim na regionach sąsiadujących z UE, a zwłaszcza na regionie Morza Śródziemnego.
3. Grupa Wyszehradzka (Joanna Babiarz, Tomasz Romanowski)
3.1. 599. rocznica śmierci Husa
W sobotę 6 lipca odbyły się uroczystości, mające na celu upamiętnienie 599. rocznicy palenia na soborze w Konstancji czeskiego reformatora religijnego, Jana Husa. Uroczystości będą miały miejsce zarówno w Pradze, gdzie Hus, jako rektor Uniwersytetu Praskiego, wykładał; jak i poza Czechami – w Konstancji, miejscu jego kaźni, oraz w miejscu jego urodzenia – Husinec. Czesi uważają Husa za bohatera narodowego, który za próbę reformy Kościoła Katolickiego został zamordowany jako heretyk. Jego śmierć stała się katalizatorem wojen husyckich, opisanych później m.in. w trylogii książek Andrzeja Sapkowskiego.
3.2. Czy Czechy kontynuują dzieło Vaclava Havla
Premier Bohuslav Sobotka zapewnił, że pomimo zażyłej współpracy z krajami takimi jak Chińska Republika Ludowa, Czechy nie zarzuciły dziedzictwa Vaclava Havla, jaką jest ochrona praw człowieka i obywatela. Nie uważa on jednak, aby ingerencja Czech w kwestie politycznej autonomii Tybetu wchodziła w skład tego dziedzictwa. Umożliwia to rozwijanie czeskiego interesu narodowego i umacnianie pozycji Czech w UE, poprzez silniejszą współpracę z chińskim partnerem. Sobotka zwrócił uwagę, że jeśli chce się wzmacniać gospodarczo kraj poprzez eksport, Czesi muszą otwierać się na rozwijające się rynki. Chiny do nich należą.
3.3 South Stream europejskim priorytetem
„W interesie Europy Środkowej powinno być wybudowanie South Streamu, który zapewni zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego w tym obszarze” – zapewniał w ostatnią środę Péter Szijjártó, sekretarz stanu do spraw zagranicznych i handlu. Węgierski polityk, mający tego samego dnia w Wiedniu wykład na podobny temat, zachęcał do przyspieszenia rozmów pomiędzy Rosją a Unią Europejską, które będą dotyczyć gazociągu. Budowa South Streamu ma być konieczna ze względu na brak wspólnej europejskiej polityki energetycznej, opóźnienia w oddaniu do użytku terminalu LNG na Chorwacji oraz brak połączeń gazowych pomiędzy Węgrami a Rumunią oraz Węgrami a Chorwacją. Według Szijjártó, South Stream zróżnicowałby transport gazu oraz zmniejszył ryzyko związane z tego tranzytem oraz mógłby zbliżyć państwa Europy Zachodniej. Po wykładzie Szijjártó spotkał się z 19 dyrektorami najważniejszych firm w Austrii, które wcześniej już inwestowały w Węgry, by dalej omawiać kwestię South Streamu, który w pierwotnych planach miał dostarczać gaz do Austrii.
4. Wschód (Adrian Koładka)
4.1. Mińsk i Astana przeciwne restrykcjom wymierzonym w import z Ukrainy do UC
Białoruś i Kazachstan odrzuciły rosyjską propozycję ograniczenia importu z Ukrainy na obszar Unii Celnej. Mimo tego, niepotwierdzone źródła sugerują, że zasady UC pozwalają Moskwie podejmować tego rodzaju decyzje bez względu na stanowisko Mińska i Astany. Zdaje się to potwierdzać wypowiedź pierwszego wicepremiera Rosji Igora Szuwałowa: „Rosja może nakładać bariery handlowe bez zgody swoich partnerów”. Propozycja Kremla wiąże się z podpisaniem przez Kijów gospodarczej części umowy stowarzyszeniowej z UE – Moskwa obawia się, że w efekcie do strefy wolnego handlu WNP (której członkiem Ukraina pozostaje) dostaną się „tanie europejskie towary”.
4.2. Ulepszona Umowa o Partnerstwie i Współpracy dla Kazachstanu
Wg oświadczenia kazachskiego MSZ, Bruksela i Astana osiągnęły porozumienie, co do treści nowej, rozszerzonej wersji Umowy o Partnerstwie i Współpracy. Nowy dokument, w stosunku do jego pierwotnej wersji podpisanej w 1995 r., będzie znacząco rozbudowany i odnowiony. Umowa ma zostać ostatecznie zawarta do końca br. Zgodnie z założeniami ma ona wzmocnić takie obszary stosunków UE i Kazachstanu, jak m. in. sprawiedliwość, bezpieczeństwo, handel, inwestycje, pomoc humanitarna.
4.3. Abchazja jeszcze bardziej zacieśni stosunki z Rosją?
MSZ Abchazji oświadczyło, że podpisanie umowy stowarzyszeniowej z Brukselą przez Tbilisi „może skłonić Suchumi do dodatkowych starań na rzecz wzmocnienia i pogłębienia strategicznego partnerstwa z Rosją”. Ministerstwo podkreśliło, ze Abchazja „nie ma nic wspólnego z agendą gruzińsko-europejską”. Co więcej, w ocenie abchaskiego MSZ umowa stowarzyszeniowa „nie daje Gruzji perspektywy członkostwa [w UE], a jednocześnie oddala ją od współpracy z sąsiadami – przede wszystkim Federacją Rosyjską i Republiką Abchazji”.
4.4. Współpraca gospodarcza z Baku priorytetem dla Moskwy
Aleksiej Uljukajew, minister rozwoju gospodarczego Rosji, stwierdził, że „kooperacja biznesowa z najdynamiczniej rozwijającym się państwem Kaukazu Południowego – Azerbejdżanem – jest jednym z priorytetów polityki zagranicznej rosyjskiego rządu”. Zdaniem ministra główną przeszkodą dla wzajemnych stosunków handlowych jest „logistyka i restrykcje transportowe, a także niedoskonałość [ich] podstaw prawnych”. Podczas rozmów z azerskim ministrem gospodarki i przemysłu Szahinem Mustafajewem poruszono kwestie m. in.: transportu promowego, budowy centrów logistycznych oraz uregulowań dotyczących inwestowania.
4.5. Amerykański eksport do Rosji osiągnął rekordową wielkość
Pomimo sankcji Waszyngtonu wymierzonych w Moskwę, w maju br. amerykański eksport do Rosji osiągnął rekordowy poziom. Wg. najnowszych danych Ministerstwa Handlu USA, jego wartość wyniosła 1,2 mld dol. Sankcje wywarły negatywny wpływ na rosyjską gospodarkę, przyczyniając się np. do spadku wartości rubla i „ucieczki” zagranicznych inwestorów. Nie zmieniło to jednakże zapotrzebowania na amerykańskie towary, które w porównaniu z poprzednim miesiącem (kwiecień) mogło wzrosnąć do 21%.
5. Europa Południowo-Wschodnia (Bartłomiej Rusin)
5.1. Manewry wojskowe krajów NATO na Morzu Czarnym
W rozpoczętych w ubiegłym tygodniu manewrach wojskowych biorą udział cztery państwa z regionu: Bułgaria, Rumunia, Turcja i Grecja, do których dołączyły również okręty włoskie, brytyjskie i amerykańskie. Celem manewrów jest zademonstrowanie poparcia dla krajów regionu w związku z kryzysem na Ukrainie oraz chęć wykazania spójności Sojuszu w obliczu wspólnego zagrożenia. Bułgarskie Ministerstwo Obrony ogłosiło, że manewry były planowane jeszcze przed aneksją Krymu przez Rosję. Przedstawiciel resortu dodał, że w ćwiczeniach bierze udział ponad 1000 bułgarskich marynarzy, 15 okrętów, 2 helikoptery i 2 samoloty. Manewry, których kodowa nazwa brzmi „Bryza 2014”, mają potrwać 10 dni.
5.2. Brutalne zajścia podczas protestu w Skopju
Piątkowy protest (4 lipca), który odbył się pod hasłem „Stop prowadzeniu politycznych procesów przeciwko Albańczykom”, zakończył się starciami demonstrujących z policją. Do eskalacji przemocy doszło w momencie, kiedy protestujący przechodzili obok sądu pierwszej instancji, który został przez nich obrzucony kamieniami. To wywołało reakcję policji, usiłującej rozpędzić tłum przy użyciu gazu łzawiącego i armatek wodnych. Po chwilowym uspokojeniu do kolejnych starć doszło w okolicach tzw. Bit Bazar. Protestanci wznosili okrzyki „nie jesteśmy terrorystami”, „państwo policyjne” i „stop procesom politycznym”. Sytuację udało się opanować w godzinach popołudniowych.
Według informacji udzielonych przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, rannych zostało po obu stronach około 20 osób, a sześć innych aresztowano. Nieoficjalnie mówi się, że rannych może być więcej. Protest został zorganizowany ze względu na niezgodę obywateli na sposób działania sądownictwa, które skazało niedawno sześciu Albańczyków na kary dożywotniego pozbawienia wolności za zamordowanie pięciu Macedończyków w kwietniu 2012 r. Wykluczono zorganizowanie protestu przez organizacje albańskie, ludzie mieli się kontaktować ze sobą przez internetowe sieci społecznościowe.
5.3. Premier Wiktor Ponta prawdopodobnym kandydatem na prezydenta Rumunii
Urzędujący szef rządu i lider największej koalicyjnej Partii Socjaldemokratycznej Wiktor Ponta jest najbardziej prawdopodobnym kandydatem swojego ugrupowania w przewidzianych na listopad wyborach prezydenckich w Rumunii. Sam zainteresowany na pytanie, czy będzie kandydował odpowiedział „być może”, wskazując, że po latach reform i wyrzeczeń związanych z integracją europejską Rumunia nie jest już problemem dla UE oraz że ważne jest działanie na rzecz rozwoju kraju i pogłębiania współpracy ze wspólnotą (Rumunia liczy na wejście do Strefy Schengen). W kontekście ostatnich sporów politycznych i skandali w związku z korupcją stwierdził też, że jego pokolenie zrozumiało, że proeuropejska demokracja jest poprawnym modelem funkcjonowania państwa i że reguły państwa prawa powinny być implementowane.Urzędującego premiera wsparła również koalicyjna Partia Konserwatywna, która w piątek (30.06) przyjęła rezolucję lidera Daniela Constantina wsparcia Wiktora Ponty jako kandydata rządzącej koalicji w przewidzianych na listopad wyborach prezydenckich w Rumunii, jeśli tylko zostanie on oficjalnym kandydatem na ten urząd.
Przeprowadzone pod koniec czerwca badania opinii publicznej wskazują, że Ponta może liczyć w pierwszej turze na ponad 46% poparcie, podczas gdy jego główny konkurent Klaus Johannis, przewodniczący opozycyjnej Partii Narodowo-Liberalnej, jedynie na 32,6% głosów. Według badania w drugiej turze zwyciężyłby Ponta, zdobywając 55% głosów wyborców.
6. Ameryka Północna i Południowa (Maria Płudowska, Carmen Stachowicz)
6.1. Stany Zjednoczone zaostrzają środki bezpieczeństwa na lotniskach
Wzrost zagrożenia atakami terrorystycznymi spowodował zaostrzenie środków bezpieczeństwa na lotniskach, z których odbywają się loty do Stanów Zjednoczonych. Według Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, wzmożona kontrola dotyczy głównie lotów z Europy i Bliskiego Wschodu. Dłuższe odprawy na lotniskach spowodowane są działaniami grup podległych Al-Kaidzie, m.in. próbą wytworzenia nowego ładunku wybuchowego przez syryjski Front Nusra, który dotychczas nie był wykrywalny przez tradycyjne urządzenia.
6.2. Obama wzywa do zmiany polityki imigracyjnej
Podczas przemowy z okazji Dnia Niepodległości, Barack Obama wezwał do reformy polityki imigracyjnej Stanów Zjednoczonych. Stwierdził on, że system jaki posiada Ameryka nie działa w sposób prawidłowy. Jednocześnie, prezydent przywitał nowych obywateli – 25 osób, które uzyskały obywatelstwo po wcześniejszej służbie w amerykańskim wojsku. W ostatnim czasie problem nielegalnych imigrantów dotyka głównie Teksas, gdzie mieszkańcy Ameryki Środkowej uciekają przed biedą oraz przemocą ze strony gangów.
6.3. Narkotykowe problemy burmistrza Toronto
Po dziewięciu miesiącach od odebrania uprawnień przez Radę Miejską, Rob Ford powrócił do pełnienia funkcji burmistrza Toronto. Jego powrót rozpoczął się jednak od konferencji prasowej, na której przyznał się on do piętnastoletniego uzależnienia od narkotyków i alkoholu. Wyznania oraz problemy Forda, nie zniechęcają go jednak przed kandydowaniem w następnych wyborach na urząd burmistrza. Ford pełni był włodarzem Toronto od czterech lat i nadal posiada wysokie poparcie w sondażach, w których zajmuje drugie miejsce.
6.4. Nastoletni Amerykanin pobity w izraelskim więzieniu
Departament Stanu USA jest zaniepokojony wydarzeniami do jakich doszło w izraelskim więzieniu, gdzie pobity został piętnastoletni Amerykanin palestyńskiego pochodzenia. Za pobicie chłopca odpowiedzialna ma być więzienna policja, która zatrzymała go po wcześniejszych demonstracjach przed domem jego kuzyna – Palestyńczyka zabitego kilka dni wcześniej. Władze USA potępiły nadmierne użycie siły i wyraziły zaniepokojenie nasilającymi się aktami przemocy na linii Izrael-Palestyna. Dodatkowo USA wezwały do jak najszybszego, przejrzystego i wiarygodnego zbadania sprawy i wyciągnięcia konsekwencji wobec osób odpowiedzialnych za pobicie nastolatka.
7. Afryka (Wojciech Gil)
7.1. Zdymisjonowano premier Senegalu
Dotychczasowa premier Senegalu, Aminata Toure, została zdymisjonowana przez prezydenta kraju po tym jak jej partia rządząca, według wstępnych wyników, poniosła klęskę w wyborach lokalnych. Odwołanie Toure, rządzącej państwem od września ubiegłego roku oznacza równocześnie rozwiązanie całego obecnego gabinetu w Dakarze. „Sojusz dla Republiki”, czyli partia prowadzona przez Aminatę Toure według sondaży przegrał w większości kluczowych miast na czele z samym Dakarem, gdzie pokonana została senegalska „Żelazna Dama”.
7.2. Skazany na śmierć opozycjonista etiopski ekstradowany przez Jemen
Skazany in absentia na karę śmierci przywódca etiopskiego ugrupowania Ginbot 7, Andargachew Tsige, został deportowany przez jemeńskie służby pod kuratelę władz w Addis Abebie. Ścigany przez Etiopię Tsige, posiadający również brytyjskie obywatelstwo, został zatrzymany podczas podróży ze Stanów Zjednoczonych do Erytrei. Kierowana przez niego organizacja (zaklasyfikowana przez rząd etiopski za organizację terrorystyczną), oskarżana jest m.in. o planowanie przed laty zamachu stanu oraz zabójstw członków rządu. W obronę lidera Ginbot 7 włączyła się m.in. Wielka Brytania, sprzeciwiając się zastosowaniu na nim kary śmierci. Władze w Addis Abebie oficjalnie nie potwierdziły dotąd faktu przejęcia Tsigego.
7.3. Strajki pracowników przemysłu metalurgicznego zagrażają gospodarce RPA
Rozpoczęte w ubiegłym tygodniu strajki pracowników sektora metalurgicznego w Republice Południowej Afryki zagrażają gospodarce tego kraju. Głównymi celami protestujących, których szacuje się na ok. 200 tys. osób, są m.in. podniesienie w ciągu roku pensji o 15% oraz uzgodnienie zasad dofinansowania pracującej młodzieży. Ocenia się, że do tej pory skutki strajku dotknęły ok. 10,5 tys. przedsiębiorstw w RPA, m.in. Generals Motors. Jak poinformowała Gishma Johnson, rzecznik prasowy amerykańskiego giganta przemysłowego, brak koniecznych dostaw spowodował wstrzymanie prac fabryki GM okolicach Port Elizabeth.
8. Azja Pacyficzna (Ewa Strankowska, Wojciech Jakóbik)
8.1. Pacyfistyczna konstytucja Japonii zmieniona po 70 latach – państwo może brać udział w wojnie
Koalicyjny rząd Japonii zatwierdził kontrowersyjną reinterpretację pacyfistycznej konstytucji, która pozwoli jej oddziałom walczyć za granicą, po raz pierwszy od II wojny światowej. Decyzja ta oznacza również, że Japonia będzie mogła zaangażować się w zbiorowej samoobronie i przyjść z pomocą zaatakowanemu sojusznikowi wojskowemu – co dotyczy przede wszystkim Stanów Zjednoczonych. Premier Shinzo Abe twierdzi, że nowa strategia, powszechnie postrzegana jako największe zmiany postawy obronnej Japonii w okresie prawie 70 lat, jest potrzebna do zmierzenia się z rosnącymi zagrożeniami w regionie Azji i Pacyfiku. Na konferencji prasowej premier argumentował swą decyzję następującymi słowami: „Globalna sytuacja w otoczeniu Japonii staje się coraz trudniejsza. Dokładne przygotowanie się stanowi najefektywniejszy sposób na zapobieżenie jakimkolwiek próbom zaatakowania kraju”. Ruch ten jest silnie popierany przez USA, największego sojusznika militarnego Japonii, lecz spotkał się z krytyką wewnątrz państwa, w którym pacyfizm ma głębokie korzenie. Większość Japończyków przebadanych w sondażu wyraziło sprzeciw reinterpretacji postanowień konstytucji, zaś tysiące demonstratorów od poniedziałku protestowało pod biurem premiera. Polityka Japonii została również skrytykowana przez Chiny. Chińska agencja państwowa Xinhua skomentowała działania Kraju Kwitnącej Wiśni, stwierdzając m.in., że „Abe prowadzi swoje państwo bardzo niebezpieczną drogą”. Projekt uchwały rządowej zakłada, że Japonia będzie mogła pomóc sojusznikowi w ograniczonych okolicznościach, głównie w przypadku ataku, który spowoduje „realne zagrożenie dla przetrwania Japonii” lub życia i praw ludności. Dodatkowo prawo do użycia „minimalnej siły” będzie wykorzystywane tylko, jeśli inne środki w celu wyeliminowania tego zagrożenia nie podziałają. Zdaniem krytyków, nowe wytyczne nie zostały jasno sprecyzowane, aby pozostawić rządowi większą swobodę w podejmowaniu decyzji wojskowych.
8.2. Pekin i Berlin zacieśniają relacje – wizyta kanclerz Merkel w Chinach
Kanclerz Niemiec, Angela Merkel, przebywa obecnie w Chinach, po raz siódmy za czasów swojej kadencji. Podczas czterodniowego pobytu, Merkel spotka się z prezydentem, Xi Jinping oraz premierem, Li Keqiang, którzy od czasu objęcia urzędu w ubiegłym roku złożyli wizytę w stolicy Niemiec. Częstotliwość wzajemnych wizyt na wysokim szczeblu jasno wskazuje na bliskość oraz poziom znaczenia, jakim te odległe państwa się darzą. Można pokusić się o stwierdzenie, że chińsko-niemieckie stosunki, silnie oparte na pragmatycznej współpracy, są najlepsze w historii. Niemcy są obecnie największym partnerem handlowym Chin w Europie, podczas gdy Chiny są, największym partnerem Niemiec w regionie Azji i Pacyfiku. Wartość dwustronnego handlu wyniosła 161,6 miliardów dolarów w zeszłym roku, co stanowi prawie jedną trzecią całości sumy pomiędzy Chinami i Unią Europejską. Zdaniem Xinhua, tak owocna współpraca wynika z tego, że zarówno Chiny jak i Niemcy są potęgami produkcyjnymi oraz wiodącymi światowymi eksporterami, lecz przez większość czasu udało im się uniknąć udziału w wojnie handlowej i wspierać wolny handel. Istotne znaczenie odgrywa również komplementarność gospodarcza obu państw. Polepszenie relacji wywołał również ubiegłoroczny sprzeciw kanclerz Merkel w sprawie handlowego dochodzenia, które miało być wszczęte przez UE w stosunku do jednej z chińskich telefonii komórkowych. Xi w czasie wizyty w Berlinie w marcu stwierdził, że współpraca Chiny-Niemcy stanowi idealne połączenie chińskiego rynku i niemieckiej technologii oraz jest sojuszem między chińską szybkością i niemiecką jakością. Niemieckie firmy chętnie sprzedają swoje zaawansowane produkty na szybko rozwijający się chiński rynku, Chiny zaś wykorzystują niemiecką technologię do modernizacji własnej gospodarki. Merkel w jej podróży do Chin towarzyszy biznesowa delegacja, w której składzie znajdują się przedstawiciele takich firm, jak: Siemens, VW, Airbus, Lufthansa i Deutsche Bank. Istnieją wysokie oczekiwania, że obecny pobyt kanclerz Niemiec w Pekinie zbliży oba państwa jeszcze bardziej.