51 Horyzont Jagielloński
Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.
Rekomendowane publikacje
Center for Strategic & International Studies – Iraq in Crisis
W ponad 400-stronicowej publikacji z maja b.r. autorzy przedstawiają obecną sytuację w Iraku: najnowszą historię i skutki amerykańskich interwencji, napięcia etniczne/polityczne oraz wzrastające zagrożenie niepokojami.
1. Polska (Bartosz Bieliszczuk)
1.1. Rosjanie mają już 20% w „Azotach”
Spółce Acron udało się przekroczyć 20% próg akcji w Grupie Azoty. Oznacza to, że Rosjanie będą mogli wprowadzić do rady nadzorczej swojego przedstawiciela. Ministerstwo Skarbu Państwa (33% akcji) próbowało dotychczas blokować wrogie przejęcie. Jak pisze Piotr Maciążek: „Grupa Azoty ma portfolio daleko wykraczające poza proces produkcyjny i związane z nim olbrzymie zużycie gazu (…) Wspólnie z Lotosem wspomniana spółka buduje spory kompleks petrochemiczny, posiada imponującą infrastrukturę portową, dużą spółkę kolejową, aktywa w Senegalu a do niedawna nawet udziały w przedsiębiorstwie produkującym grafen (ostatecznie Nano Carbon zostało włączone do Polskiej Grupy Zbrojeniowej) (…)”. Przejęcie spółki pozwoliłoby także Rosjanom na ekspansję na unijnym rynku nawozów: „(…) wartość Grupy wzmacnia dodatkowo jej lokalizacja na obszarze UE. Wejście Rosji do Światowej Organizacji Handlu nie zniosło automatycznie barier handlowych, w tym także tych dotyczących rynku nawozowego”.
Zarząd polskiej spółki zapewnia jednak, że jest ona dobrze chroniona przed ewentualnym wrogim przejęciem. Jak twierdzi jej prezes, Paweł Jarczewski: „Grupa Azoty jest dobrze zabezpieczona przed próbą ewentualnego wrogiego przejęcia, co gwarantuje obecna struktura akcjonariatu oraz przyjęte w statucie spółki mechanizmy zabezpieczające”.
1.2. Zamiast „łupków” znaleziono złoża bursztynu
W miejscowości Berejów (woj. lubelskie) podczas prac poszukiwawczych gazu łupkowego odnaleziono bogate złoża bursztynu – zatkał on instalację do tzw. szczelinowania hydraulicznego (dzięki temu procesowi wydobywa się gaz ze złóż łupkowych). „Polskie zasoby bursztynu, według szacunków Państwowego Instytutu Geologicznego, wynoszą 1118 ton. 30 ton zostało na Wybrzeżu, a 1088 ton jest u nas, w Lubelskiem”– powiedział starosta parczewski. Wg szacunków w woj. lubelskim znajdują się złoża o wartości ok. 10 mld zł.
1.3. „Enemy Front” przypomni o Powstaniu Warszawskim?
W zeszłym tygodniu na rynku ukazała się gra „Enemy Front” polskiego studia CI Games. Akcja nowego FPS-a toczy się podczas II wojny światowej. Gracz będzie mógł wcielić się w niej m.in. w powstańca warszawskiego. Jak stwierdził Paul Robinson, Amerykanin, pracujący w CI Games jako senior designer: „Patrzyliśmy na francuski ruch oporu, partyzantów w Normandii i ostatecznie dotarliśmy do Powstania Warszawskiego. Jednym z powodów takiego wyboru jest to, że to wydarzenie nie jest dobrze znane poza Polską. Jako Amerykanin, wielki fan historii II wojny światowej czułem, że to musi być pokazane na zewnątrz dzięki takiej grze”.
Warto dodać, że branża gier komputerowych odgrywa coraz istotniejszą rolę, m.in. w przedstawianiu wydarzeń historycznych.W zeszłym roku wściekłość w Rosji wywołała kanadyjska gra „Company of Heroes 2”, która przedstawiając walki na froncie wschodnim, ukazuje m.in. brutalność jednostek NK.
2. Unia Europejska (Bartomiej Sawicki)
2.1. Muzułmanin szefem Europarlamentu?
Trzecia siła polityczna w Parlamencie Europejskim, grupa Europejskich Konserwatystów i Reformatorów do której należy m.in. polski PiS, przedstawiła swojego kandydata na stanowisko przewodniczącego Parlamentu Europejskiego. Jest nim Sajjad Haider Karim, członek brytyjskiej Partii Konserwatywnej. W przypadku wyboru zostałby pierwszym muzułmaninem pełniącym podobną funkcję . Wybór tej kandydatury wydaje się być jednak mało prawdopodobny, ponieważ szefem Europarlamentu zostają zwykle przedstawiciele Europejskiej Partii Ludowej lub Europejskich Socjalistów i Demokratów. Wybór nowego przewodniczącego odbędzie się za miesiąc.
2.2. Niewielki wzrost zatrudnienia w państwach UE
Według danych Eurostatu w pierwszym kwartale tego roku w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego, zatrudnienie w państwach członkowskich wzrosło o 0,2% zaś w strefie Euro o 0,1%. W zeszłym roku zatrudnienie wzrosło o 0,2% w strefie euro i 0,7% we wszystkich krajach UE. Według szacunków Eurostatu, zatrudnionych było 224,2 mln obywateli UE z czego 146,1 mln stanowili mieszkańcy strefy Euro. Wśród państw członkowskich największy wzrost zatrudnienia w pierwszym kwartale 2014 roku odnotowano w: Węgrzech (1,5%), Wielkiej Brytanii (0,9%), Łotwie (0,8%), Czechach oraz w Polsce (po 0,5%). Spadek liczby zatrudnionych odnotowano zaś na Cyprze (-1,2%), Portugalii (-0,3%), Litwie i Finlandii (po -0,2%), w Grecji oraz we Włoszech (po -0,1%).
2.3. Przewodniczący KE odwiedził Mołdawię i Gruzję
Przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso odwiedził w ubiegłym tygodniu Gruzję i Mołdawię, które 27 czerwca mają podpisać Umowę o Stowarzyszeniu z Unią Europejską. Przewodniczący Barroso w swoich przemówieniach dużo uwagi poświęcił Rosji. Przekonywał, że Moskwa nie powinna czuć się zagrożona w wyniku zawarcia przez te kraje Umowy Stowarzyszeniowej. W Kiszyniowie Barroso tłumaczył: „jest to umowa konstruktywna, która ma poprawić obecne stosunki międzynarodowe Mołdowy, a nie zrywać jej związki z którymkolwiek z dotychczasowych partnerów, szczególnie z Rosją”. Przekonywał także, że przysłuży się ona poprawie bezpieczeństwa i stanu finansów Mołdawii, na czym skorzystają również rosyjscy producenci i inwestorzy. W Tbilisi przewodniczący KE dał do zrozumienia, iż zacieśnienie związków z Europą, w tym dołączenie do strefy wolnego handlu, pozwoli na rozwój i poprawę bezpieczeństwa Gruzji. Przekonywał też, że według jego informacji Rosja nie będzie stawiać przeszkód podpisaniu umowy. Mimo to podczas zeszłotygodniowych rozmów z premierem Mołdawii Iuriem Leancą, rosyjski wiceminister spraw zagranicznych Grigorij Karasin ostrzegł, że stosunki między krajami poddane zostaną próbie i mogą się „skomplikować”. W stosunku do Gruzji rzecznik rosyjskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Aleksander Łukaszewicz przestrzegł przed „możliwymi konsekwencjami” wynikającymi z podpisania umowy z UE.
2.4. Rada Unii Europejskiej o energii – ministrowie wzywają do solidarności energetycznej
W miniony piątek w Luksemburgu odbyło się spotkanie europejskich ministrów dot. energii. Zdaniem unijnego komisarza ds. energii, Guenthera Oettingera do czasu październikowego szczytu UE, powinna zostać opracowana analiza stabilności sektora gazowego. Komisarz zapowiedział wykonanie gazowych stress testów sprawdzających systemy energetyczne krajów członkowskich przed zimą. Uzgodniono także tekst projektu dyrektywy w sprawie pośredniej zmiany sposobu użytkowania gruntów (Indirect Land Use Change – pozyskiwanie nowych obszarów pod uprawy rolne w związku z kurczeniem się wydajności żywnościowej istniejących upraw, w części przeznaczanych na biopaliwa). Nowa dyrektywa modyfikuje aktualne dyrektywy dotyczące jakości paliw i energii odnawialnej. Celem nowej dyrektywy jest zminimalizowanie skutków pośredniej zmiany sposobu użytkowania gruntów w zakresie emisji gazów cieplarnianych. W samych konkluzjach po spotkaniu podkreślono pilną potrzebę uzupełnienia wewnętrznego rynku energii do 2014 r. oraz budowę nowych połączeń gazowych i elektroenergetycznych, tak aby do 2015 r. nie była możliwa izolacja energetyczna danego państwa członkowskiego. W tym zakresie wezwano do wzmocnienia współpracy regionalnej, koordynacji i przyspieszania realizacji projektów infrastrukturalnych będących „przedmiotem wspólnego zainteresowania”. Przyznano także, że w niektórych państwach członkowskich brak połączeń energetycznych może przyczynić się do wyższych cen energii. Zdaniem Rady, odnotowany wzrost cen energii dla konsumentów, jest spowodowany wzrostem kosztów sieciowych, podatków oraz innych opłat. Jak podkreślono, koszt pozyskania energii, nowe inwestycje w sektorze energetycznym, poziom wzajemnych połączeń energetycznych i funkcjonowanie rynków należą do czynników, które wpływają na ceny energii dla odbiorców. Wskazano na pilną potrzebę poprawy wzajemnych połączeń energetycznych, dążenie do jednolitego rynku oraz wdrożenie unijnych zasady rynku wewnętrznego, wraz ze wsparciem dla odnawialnych źródeł energii oraz integracji rynku energii. Zwrócono także uwagę na zmniejszenie zużycia energii poprzez poprawę efektywności energetycznej w oparciu o oszczędność energii. W kontekście forsowanej przez premiera Donalda Tuska ważny może okazać się apel Rady o spójne podejście w relacjach energetycznych państw UE z krajami trzecimi przy poszanowaniu kompetencji organów UE. Zaznaczono potrzebę, aby Komisja i państwa członkowskie określiły sposoby wzmocnienia siły przetargowej UE i państw członkowskich w relacjach z zewnętrznymi dostawcami źródeł energii. W konkluzjach ze spotkania podkreślono również potrzebę dalszej dywersyfikacji dostaw źródeł energii i dróg dostaw, w tym rozwoju infrastruktury (interkonektory, magazyny gazu) oraz wspieranie różnorodności energetycznej.
3. Grupa Wyszehradzka (Joanna Babiarz, Tomasz Romanowski)
Jak donoszą Ceske Noviny, w ciągu trzech pierwszych miesięcy 2014 r. populacja Czech wzrosła o około 5 tys. osób. Wzrost ten jest co prawda w większości zasługą imigracji spoza granic kraju (liczba urodzin przeważyła liczbę śmierci zaledwie o 200 osób w skali kraju) ale nadal jest to pozytywny wynik względem 2013 r., kiedy – jak wskazuje portal – ogólna populacja kraju zmalała o 3,7 tys. osób. Jest to dobra wiadomość w obliczu nienajlepszych wyników demograficznych w regionie.
3.2. Zaprzysiężono nowego prezydenta Słowacji
Andrej Kiska został w niedzielę 15 czerwca zaprzysiężony na prezydenta Słowacji. Zaprzysiężenie czwartego już prezydenta nastąpiło w trakcie specjalnej sesji parlamentu Słowackiego. 51-letni Kiska wybrany został jako następca sprawującego funkcje prezydenta przez dwie kadencje Ivana Gasparovica. Ten początkujący polityk oraz sprawny biznesmen znacząco pokonał w marcowych wyborach swojego głównego rywala – obecnego premiera Roberta Fico. Prezydent zapowiedział utrzymanie pro-europejskiego kursu Słowacji oraz podkreślił strategiczne znaczenie bezpieczeństwa w regionie, szczególnie w związku z niepokojami, mającymi miejsce na Ukrainie.
4. Wschód (Adrian Koładka)
4.1. Saakaszwili poszukiwany w związku z konfliktem gruzińsko- osetyjskim?
Władimir Markin, przedstawiciel Komitetu Śledczego Federacji Rosyjskiej, oświadczył, że Komitet rozważa wpisanie nazwiska byłego prezydenta Gruzji Micheila Saakaszwilego i kilku innych gruzińskich urzędników (m.in. byłego ministra obrony Dawita Kezeraszwilego) na międzynarodową listę osób poszukiwanych oraz postawienia im zarzutów. Powodem miałby być konflikt gruzińsko-osetyjski z 2008 r., podczas którego, zdaniem Komitetu, „dążono do całkowitej eliminacji Osetyjczyków zamieszkujących terytorium Osetii Południowej”. Wspomniane osoby miały wydać rozkaz otwarcia ognia do cywilów oraz rosyjskich sił pokojowych. Władimir Markin wspomniał też, że podczas walk po stronie gruzińskiej brali udział przedstawiciele „nacjonalistycznej” ukraińskiej organizacji „UNA- UNSO”.
4.2. Zdaniem Rosjan Poroszenko reprezentuje interesy USA i UE
Wg sondażu przeprowadzonego przez Centrum Badań Opinii Publicznej Rosji „WCIOM” ponad 40% Rosjan uważa, że prezydent Petro Poroszenko reprezentuje interesy Waszyngtonu, Brukseli i wielkiego biznesu ukraińskiego. 21% respondentów sądzi, iż Poroszenko jest powiązany z nacjonalistami, 17% twierdzi, że głowa państwa reprezentuje wyłącznie własne interesy. Poroszenko nie wzbudza zaufania wśród 29% badanych. 63% respondentów śledziło kampanię wyborczą na Ukrainie.
Podczas międzynarodowej konferencji związanej z wdrażaniem Programu Żywnościowego uzbecki prezydent Islam Karimow skrytykował traktat powołujący Eurazjatycką Unię Gospodarczą. Zdaniem Karimowa może to doprowadzić do utraty suwerenności przez państwa członkowskie. „Mówią, że utworzyli jedynie rynek, i nie rezygnują z suwerenności i niezależności. Ale powiedzcie, czy niezależność polityczna jest możliwa bez niezależności ekonomicznej?” – pytała retorycznie głowa państwa.
Opinie podobnej natury Karimow wygłaszał już wcześniej, np. przy okazji wyjścia Uzbekistanu z OUBZ.
Sama EUG zacznie funkcjonować od 1 stycznia 2015 r., jeśli traktat zostanie zaaprobowany przez parlamenty państw członkowskich.
4.4. Kirgistan: odpływ inwestorów w związku z korupcją
Deputowany Kanybek Imanalijew w swoim wystąpieniu na konferencji poświęconej roli parlamentaryzmu w zwalczaniu korupcji oświadczył, że „około 70% inwestorów wycofało się z Kirgistanu w związku z korupcją, a około 20% środków budżetowych jest marnotrawione przez nierzetelnych urzędników”. Imanalijew poinformował, iż kirgiski parlament przyjął konwencję antykorupcyjną oraz szereg ustaw mających na cele ograniczenie rozmiarów tego zjawiska. Dodał, że „konieczne jest więcej publicznych akcji na wielką skalę” wymierzonych przeciwko korupcji.
4.5. Baku nie bierze pod uwagę członkostwa w EUG
Wg oświadczenia Nowruza Mammadowa, wiceszefa Administracji Prezydenta i szefa działającego w jej ramach Departamentu Stosunków Zewnętrznych, Azerbejdżan „póki co nie planuje ani nie myśli o przyłączeniu się do Unii Eurazjatyckiej”. Oświadczenie odnosiło się do akcesji Armenii. Mammadow wyjaśnił, że Baku „nie jest zaniepokojone” decyzją Erywania o wstąpieniu do EUG, tłumacząc, iż jest to jego „suwerenne prawo”. Podkreślił, że stanowisko Azerbejdżanu w sprawach integracji euroazjatyckiej na forum państw członkowskich UC wyraził prezydent Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew.
5. Europa Południowo-Wschodnia (Bartłomiej Rusin)
5.1. Polityczny konflikt w Bułgarii wokół budowy South Stream
Kilka dni po ogłoszeniu przez premiera Płamena Oreszarskiego decyzji o wstrzymaniu budowu gazociągu do czasu udzielenia odpowiednich wyjaśnień Komisji Europejskiej (Bułgaria ma na to czas do 4 lipca), treść jego wypowiedzi podważył na forum publicznym przewodniczący parlamentu Michaił Mikow. W uzasadnieniu Mikow stwierdził, że takiej decyzji premier nie może podejmować samodzielnie, a wystąpienie Oreszarskiego określił jako „jakieś oświadczenie”. Sprawę natychmiast podchwycił szef spółki Gazprom Aleksiej Miller, którzy oświadczył, że do przedsiębiorstwa nie dotarły żadne oficjalne informacje o wstrzymaniu budowy, w związku z czym prace podążają zgodnie z grafikiem.
Podczas piątkowego (13 czerwca) posiedzenia parlamentu premier Oreszarski wyjaśnił, iż nie podjęto decyzji o wstrzymaniu budowy gazociągu, czego Bułgaria samodzielnie nie może uczynić, ale postąpiono zgodnie z żądaniem KE i wstrzymano wszystkie procedury po stronie bułgarskiej do czasu wyjaśnienia wątpliwości. Przypomniał, że pytania KE dotyczą kwestii wyboru spółki South Stream Bulgaria za projektanta, operatora i właściciela gazociągu (50% SSB należy do Gazpromu) oraz wyboru wykonawcy, którym jest spółka Strojtransgaz, której właścicielem jest objęty sankcjami Giennadij Timczenko. Sprawą ostatecznego wyjaśnienia kwestii związanych z budową South Stream zajmie się najprawdopodobniej nowy rząd, w związku z decyzją z 10 czerwca o rozpisaniu przyspieszonych wyborów parlamentarnych w Bułgarii.
5.2. Wizyta Aleksandra Łukaszenki w Serbii
Łukaszenko to „prawdziwy przyjaciel Serbii”– słowa te wypowiedział prezydent kraju Tomisław Nikolić podczas spotkania ze swoim odpowiednikiem, do jakiego doszło w ubiegłym tygodniu w Belgradzie. Nikolić nazwał też Łukaszenkę swoim „osobistym przyjacielem”, podkreślając, że białoruska głowa państwa zawsze jako pierwsza gotowa była pomagać Serbii. W czasie wizyty podpisano szereg porozumień bilateralnych.
Także Łukaszenko nie szczędził ciepłych słów serbskiemu prezydentowi. Podkreślił, że Mińsk zawsze wspierał i będzie wspierać zachowanie integralności terytorialnej kraju. Pochwalił również Belgrad za działania mające na celu normalizację stosunków dwustronnych z Kosowem. „Serbowie zawsze będą naszymi braćmi i Białoruś zawsze będzie z Serbią w trudnych sytuacjach” – dodał Łukaszenko. Prezydent Białorusi udał się również do parlamentu, gdzie rozmawiał z członkami komisji parlamentarnej ds. współpracy z Białorusią oraz spotkał się z patriarchą serbskiego kościoła prawosławnego Ireneuszem, który udekorował go Orderem Św. Sawy I stopnia.
5.3. Spada poparcie Albańczyków dla idei integracji z UE
Wskazuje na to wynik najnowszego sondażu opinii społecznej, przeprowadzony przez Albański Instytut Studiów Międzynarodowych. Według badania integrację z UE popiera 77,1% obywateli, w porównaniu z 85% w 2013 r. Wynik, jakkolwiek wciąż wskazujący na wysokie poparcie dla pogłębienia współpracy z Brukselą, jest najniższy od czasu przeprowadzenia pierwszego takiego sondażu przez AISM w 2006 r.
Dane pokazują również, że z tej grupy 33,6% Albańczyków ocenia integrację z UE jako „bardzo ważną”, podczas gdy 52% twierdzi, że jest to proces ważny, ale nie decydujący dla kraju. Większość ankietowanych (64%) nie wierzy także, że Albania stanie się pełnoprawnym członkiem UE przed 2020 r.
6. Ameryka Północna i Południowa (Maria Płudowska)
Administracja Stanów Zjednoczonych nie wyklucza wsparcia dla irackich sił rządowych. Według Jen Psaki, rzeczniczki Departamentu Stanu, pod uwagę brane są różne opcje interwencji, w tym ataki bezzałogowych systemów lotniczych przeciwko irackim rebeliantom. Strona amerykańska wyklucza jednak wysłanie wojsk amerykańskich z powrotem w region Bliskiego Wschodu, tłumacząc to obawą o zagrożenie dla interesów Stanów Zjednoczonych. Zaniepokojenie strony amerykańskiej sytuacją w tym regionie to wynik działań rebeliantów z organizacji Islamskie Państwo Iraku i Lewantu (ISIL). Pod kontrolą organizacji wpadają kolejne irackie miasta, a jej przedstawiciele zapowiadają przeprowadzenie ataków na Bagdad oraz święte miasto szyitów, Karbalę.
6.2. Stany Zjednoczone sprzedają broń Brazylii
Jeśli w przeciągu 30 dni Kongres Stanów Zjednoczonych nie zablokuje decyzji Departamentu Stanu lub nie podda jej modyfikacji, Brazylia zakupi od strony amerykańskiej broń wartą 241 milionów dol. Broń, pochodząca z USA, ma posłużyć do modernizacji brazylijskiej artylerii oraz zwiększenia gotowości wojskowej kraju. Sprzedaż broni, według Stanów Zjednoczonych, przyczyni się do wzrostu bezpieczeństwa zarówno USA jak i Brazylii, będącej ważnym elementem stabilności i rozwoju gospodarki Ameryki Południowej.
7. Afryka (Wojciech Gil)
7.1. Ugandyjczyk Przewodniczącym Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ
Minister Spraw Zagranicznych Ugandy, Sam Kutesa, został wybrany Przewodniczącym 69. Sesji Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Trwająca rok kadencja Ugandyjczyka rozpocznie się w połowie września bieżącego roku. Kutesa, dziękując za obdarzenie go zaufaniem, jako najważniejsze wyzwania ONZ w nadchodzącym czasie wymienił m.in. negatywne skutki zmian klimatycznych, konflikty zbrojne, terroryzm, piractwo oraz handel ludźmi. Wybranie ugandyjskiego ministra na stanowisko przewodniczącego spotkało się z głośną krytyką m.in. środowisk liberalnych, które oskarżyły go o wpływ na zaprowadzenie w Ugandzie prawa dyskryminującego osoby LGBT. Ponadto, Samowi Kutesie zarzuca się udział w skandalach korupcyjnych.
7.2. Napięcie na granicy rwandysko-kongijskiej
W ubiegłym tygodniu na obszarze granicznym pomiędzy Rwandą a Demokratyczną Republiką Konga (DRK) doszło do starć grup wojsk. W ich wyniku zginęło przynajmniej pięciu żołnierzy kongijskich. Do incydentu doszło w pobliżu jednego z najmniej stabilnych regionów DRK – bogatej w surowce mineralne prowincji Kiwu Północne. Konflikt pomiędzy Rwandą a Demokratyczną Republiką Konga w różnych stopniach intensywności trwa już od kilkunastu lat, m.in. rząd w Kigali regularnie wspiera grupy rebelianckie działające na terytorium wschodniego sąsiada.
7.3. Wielka Brytania zamyka konsulat w Mombasie
W zeszły piątek Wielka Brytania zamknęła swój konsulat w kenijskim mieście portowym – Mombasie. Przedstawiciele królewskiej dyplomacji uzasadnili tę decyzję względami bezpieczeństwa, m.in. potencjalnym zagrożeniem ze strony somalijskich fundamentalistów islamskich. W związku z tym ewakuowano ponadto 500 brytyjskich obywateli z Mombasy. Kenijskie władze skrytykowały posunięcia Londynu, oskarżając je o przyczynianie się do osłabienia branży turystycznej w tym kraju (turystyka stanowi drugą pod względem wielkości dziedzinę gospodarki w Kenii). Jako odpowiedź na istniejące ryzyko, rząd Nairobi postanowił przeznaczyć dodatkowe 2 mld dolarów na sektor bezpieczeństwa.
8. Azja Pacyficzna (Ewa Strankowska, Wojciech Jakóbik)
8.1. „The Diplomat”: w jaki sposób F-35 zmienią rywalizację na Pacyfiku
Myśliwiec strategiczny F-35 to kolejny model z rodziny samolotów Lockheed Martina produkowanych dla U.S. Air Force. Ma być następcą F-22 i B-2. Jeżeli rząd amerykański wprowadzi go do użytku i rozpocznie sprzedaż dla sojuszników, gruntownie zmieni to strategię walki na Pacyfiku. Dzięki zintegrowanym systemom Northrop Grumman samoloty F-35 tworzą sieć informacyjną w ramach eskadry. Wymieniają między sobą informacje o celach oraz oznaczają je dla skomunikowanych z grupą niszczycieli i lotniskowców. F-35 mogą zatem prowadzić własne bombardowania strategiczne i zlecać je marynarce. Dzięki wspomnianej sieci informacyjnej owe myśliwce latają w dużo bardziej rozrzuconych formacjach. Rozmówcy portalu „The Diplomat” twierdzą, że po wystartowaniu piloci F-35 widzą się nawzajem dopiero podczas lądowania. Ponadto systemy pokładowe pozwalają na obserwację i działania w zakresie 360 stopni. Nowe samoloty otwierają także możliwości pogłębionej współpracy sojuszniczych sił zbrojnych. Kraje, które jak Japonia, Singapur czy Włochy, zdecydują się na kupno F-35 będą mogły integrować ich działania z eskadrami amerykańskimi, wymieniać się w czasie rzeczywistej informacją i celami. Zdaniem autora „The Diplomat”, w przyszłości USA i ich sojusznicy dzięki F-35 będą w stanie objąć cały Pacyfik „siatką bezpieczeństwa” pod kontrolą tych myśliwców. Z tego powodu rozbudowa floty takiego rodzaju myśliwców będzie kluczowa dla utrzymania przewagi Zachodu na arenach konfliktów na świecie, a szczególnie na Pacyfiku, gdzie narasta rywalizacja z Państwem Środka.
