Intelektualne hipsterstwo
Prof. Krzysztof Szczerski jest związany z Klubem Jagiellońskim niemal od samego początku – pojawił się w nim jako młody student już w 1992 roku, czyli w czasie, kiedy w środowisku Klubu wykuwały się zarówno idee, jak i elity, które miały decydować o kształcie Rzeczpospolitej. W tamtym czasie w Klubie Jagiellońskim spotykały się takie osoby jak Bogdan Szlachta, Artur Wołek, Jan Rokita, Paweł Kowal, Arkady Rzegocki, Jadwiga Emilewicz i wielu, wielu innych przedstawicieli pokolenia, które dziś odgrywa ważną rolę w życiu publicznym.
Z początku ludzie Klubu byli zachwyceni transformacją ustrojową i szansami, które stoją przed Polską, jednak zachwyt ten z czasem ustępował krytycznej refleksji i pogłębionej diagnozie stanu państwa i jego słabości. Jednym z przejawów tej ewolucji myślenia ludzi z tego środowiska była właśnie książka Krzysztofa Szczerskiego Porządki biurokratyczne, która ukazała się w 2004 roku. W opinii wielu ludzi KJ pozycja ta, jak również zajęcia prowadzone przez prof. Szczerskiego z administracji publicznej na Uniwersytecie Jagiellońskim, były jedną z inspiracji otwarcia nowej karty w historii Klubu w 2005 roku. Co więcej, to właśnie dzięki wspomnianym zajęciom w stowarzyszeniu pojawiło się nowe pokolenie, reprezentowane między innymi przez Krzysztofa Mazura, które w ostatnich latach wzięło na siebie odpowiedzialność za prowadzenie KJ.
Odwaga myślenia Krzysztofa Szczerskiego, idąca bardzo często wbrew powszechnym schematom myślowym, przejawiała się jednak nie tylko w diagnozie instytucji państwa polskiego. Jeszcze przed wstąpieniem do Unii Europejskiej bohater dzisiejszego wieczoru wskazywał na wiele ukrytych niebezpieczeństw i studził hurraoptymizm związany z integracją europejską. Jako jeden z nielicznych dostrzegał wówczas ryzyko przekształcenia się Unii w koncert mocarstw, zanim pogląd ten stał się modny − dziś mówią o tym już prawie wszyscy. Można więc powiedzieć, że Krzysztof Szczerski jest prawdziwym intelektualnym hipsterem!
Przejawem odwagi i konsekwencji myślenia był jednak tekst o Polsce jako republice wyznaniowej, który ukazał się w piątej tece „Pressji”, kwartalnika idei wydawanego przez Klub, w którym Krzysztof Szczerski odgrywał istotną rolę od samych początków. Paweł Rojek, obecny redaktor naczelny „Pressji”, powiedział mi, że gdyby miała ukazać się antologia najważniejszych tekstów w historii pisma, ten artykuł prof. Szczerskiego, obok programowego tekstu teki o post-Europie, znalazłby w niej poczesne miejsce. Prowokacyjna koncepcja Krzysztofa Szczerskiego do dziś zresztą dyskutowana jest w środowisku Klubu – dowodem tego może być fakt, że zajęcia ostatniej edycji Akademii Dobrego Państwa, najważniejszego projektu formacyjnego Klubu, toczyły się właśnie wokół wspomnianych tekstów.
Warto też dodać, że po dwóch latach zawieszonej działalności w Klubie, związanej z pełnieniem obowiązków sekretarza stanu w MSZ, Krzysztof Szczerski powrócił do Klubu i przejął nową katedrę stosunków międzynarodowych. Owocem pracy były nie tylko raporty tworzone pod jego kierunkiem, jak na przykład podręcznik o podmiotowości geopolitycznej Polski, ale przede wszystkim przyciągnięcie do Klubu wielu nowych osób, dla których prof. Szczerski był gwarancją formacji intelektualnej najwyższej jakości. W odróżnieniu jednak od wielu akademików, Krzysztof Szczerski nie ograniczał się do przekazywania wiedzy, ale brał czynny udział w budowaniu wspólnoty Klubu, o czym świadczyć może choćby wspólny letni wyjazd studyjny członków katedry stosunków międzynarodowych do Mołdawii. Na marginesie warto dodać, że w tym roku Konrad Szpak, uczestnik tamtejszej wizyty, w oparciu o zdobyte wówczas kontakty zorganizował zakończony sukcesem projekt wymiany młodzieży.
Nie sposób w tym miejscu nie wspomnieć też o niezapomnianych wieczorach patriotycznych, podczas których prof. Szczerski dał się nam poznać nie tylko jako wybitny naukowiec, ale także niezwykle interesujący człowiek – pewnie niewielu z Państwa wie, że gość naszego spotkania jeszcze w szkole podstawowej wraz z bratem wydał komiks o Wojciechu Jaruzelskim, a jego opowiadania literackie z czasów licealnych do dziś można odnaleźć w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej.
W ostatnich latach prof. Szczerski powtórnie zaangażował się w życiu publiczne, przez co częściej można było go spotkać w Brukseli czy Warszawie niż w Krakowie, co nie znaczy, że jego kontakt z Klubem się skończyły. Dzięki jego pomocy udało się nam zorganizować w 2010 roku Forum Młodej Europy, największy jak do tej pory projekt międzynarodowy Klubu. Te kontakty nie są oczywiście jednostronne – szereg obecnych współpracowników prof. Szczerskiego jest nie tylko jego uczniami, ale także członkami Klubu Jagiellońskiego.
Krzysztof Szczerski był i jest ważną inspiracją intelektualną oraz wyznacznikiem postaw dla kolejnych pokoleń Klubu Jagiellońskiego. Dziś z uwagą obserwujemy, w jaki sposób wybitny intelektualista i urzędnik, a jednocześnie nasz przyjaciel, radzi sobie z wyzwaniami życia politycznego i godzi role naukowca i polityka.
Teraz jednak chciałbym uroczyście ogłosić, że w uznaniu przedstawionych zasług, jednogłośną uchwałą Walnego Zgromadzenia Klubu Jagiellońskiego z 18 maja 2013 roku, nadajemy Krzysztofowi Szczerskiemu członkostwo honorowe naszego Stowarzyszenia. Krzysiu – gratulujemy!
Laudacja została wygłoszona 3 października w krakowskim Pubie Sarmacja podczas uroczystości nadania prof. Krzysztofowi Szczerskiemu godności członka honorowego Klubu Jagiellońskiego.
