Steinhoff-Traczewski: Przełomowe partnerstwo
Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego to pierwsza polska uczelnia publiczna, która podpisała umowę z prywatną firmą w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego, nazwała to wydarzenie przełomowym i rzeczywiście, biorąc pod uwagę polski sektor publiczny, rozpoczęcie współpracy z biznesem jest rzadkością.
Instytucja PPP (partnerstwo publiczno-prywatne) pojawiła się w latach 70. wraz z rozwojem idei outsourcingu w biznesie. Wraz z nią zaistniał problem: w jaki sposób i w jakim zakresie instytucje publiczne mogą zlecać realizację swoich zadań podmiotom prywatnym. Głównymi zaletami outsourcingu są obniżenie kosztów i zwiększenie efektywności zadań własnych administracji publicznej, co rozumieją rządy krajów zachodnich z USA na czele. To właśnie za oceanem możemy zaobserwować, jak wielka gama usług państwa może być realizowana we współpracy z podmiotami prywatnymi bądź NGO.
PPP jest szczególnym rodzajem outsourcingu, gdzie oboje partnerów realizuje na równych zasadach pewne zadania. Nie występuje tu zamówienie publiczne, gdzie administracja jest zleceniodawcą, a firma prywatna zleceniobiorcą. Przedsięwzięcie to jest realizowane w oparciu o umowę długoterminową, której celem jest kreacja elementów infrastruktury umożliwiającej świadczenie usług o charakterze publicznym.
W Polsce PPP jest niechętnie stosowane. Instytucje kontroli administracyjnej patrzą na PPP bardzo podejrzliwie, doszukując się intensywnie zachowań korupcyjnych. Możemy też spotkać w Polsce negatywne przykłady wykorzystania instytucji PPP, czego doświadczają tysiące mieszkańców Śląska i Małopolski podróżujących autostradą A4. Firma Stalexport Autostrada Małopolska S.A. w ramach współpracy z GDDKiA zarządza odcinkiem autostrady łączącej Kraków z Katowicami, robi to jednak w sposób skandaliczny. Zbyt mała ilość bramek, ciągłe remonty, horrendalnie wysokie opłaty za przejazd czy zamknięcie zjazdu na wysokości Jaworzna utwierdzają w przekonaniu, że oddanie zarządzania drogą podmiotowi prywatnemu w zamian za pobieranie opłat za jej użytkowanie było błędem. Niestety PPP wymaga bardzo specjalistycznych umiejętności biznesowych od urzędników, aby potrafili z jednej strony zawrzeć umowę współpracy z firmą na warunkach dla niej atrakcyjnych finansowo, a z drugiej strony, aby pobieranie opłat od użytkowników danego projektu nie uniemożliwiało korzystania z niego.
Jednak w sytuacji, gdy urząd potrafi wynegocjować dobre warunki współpracy. PPP jest idealnym rozwiązaniem, czego przykładem jest kryta pływalnia „Neptun” w Gliwicach, gdzie podmiot prywatny świadczy usługi związane z utrzymaniem i zarządzaniem, natomiast miasto sfinansowało budowę basenu i partycypuje w zyskach spółki.
PPP sprawdza się, kiedy podmiot prywatny zarabia nie na głównej działalności podmiotu publicznego, ale na usługach komplementarnych wobec tej działalności (np. współpraca UJ z Neoświat nie polega na udziale w przychodach z tytułu usług edukacyjnych, lecz usłudze pobocznej, jaką jest wynajem akademików).
Podsumowując, należy przyznać, że PPP nigdy nie stanie się wyłączną formą współpracy pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym. Z punktu widzenia ekonomicznego taka formuła jest najbardziej zbliżona do działania na wolnym rynku i może cieszyć fakt, że coraz więcej gmin, ministerstw i innych państwowych instytucji na nią się decyduje, jednak należy pamiętać o istnieniu sporej grupy usług i zadań realizowanych przez sektor publiczny, która pozostanie pod regulacjami prawa o zamówieniach publicznych.