Rojek: Boże Ciało – Boska prowokacja

Dobry tytuł powinien paradoksalnie łączyć odległe od siebie słowa, aby w ten sposób wydobyć ich nowy sens i wskazać niedostrzegane wcześniej perspektywy. „Awangardowy konserwatyzm”, „Nowe średniowiecze”, „Postmodernistyczna Solidarność”, „Polska ejdetyczna”, „Ekonomia trynitarna”  – każde z tych haseł miało zaskakiwać, skłaniać do myślenia, zawieszać system. Żadne z nich nie może jednak równać się z „Bożym Ciałem” – pisze Paweł Rojek.

Zbyt łatwo przechodzimy do porządku dziennego nad tym cudownym oksymoronem, w którym mieści się całe szaleństwo chrześcijaństwa. Każda Msza święta jest wyrazem tej dziwacznej doktryny: Bóg stał się człowiekiem, a człowiek ten stał się chlebem. 

Rzeczywista obecność jest skandalem, do którego jakoś się przyzwyczailiśmy. Czy jednak katolicka doktryna transsubstancjacji nie jest fascynującym wyzwaniem dla teologii i filozofii? Czy regularne uczestnictwo milionów Polaków w archaicznym rytuale nie jest frapującym wyzwaniem dla psychologii i socjologii? Czy wiara w przeistoczenie nie ma ogromnych konsekwencji dla sposobu rozumienia sztuki i całej kultury?

W nowych „Pressjach”, które właśnie trafiły do sprzedaży w empikach, spróbowaliśmy na nowo spojrzeć na katolicką liturgię. Przyglądamy się Eucharystii z najrozmaitszych perspektyw: antropologicznej, religioznawczej, socjologicznej, psychoanalitycznej, teologicznej, estetycznej, metafizycznej i historyczno-ideowej. Próbujemy przywrócić właściwe rozumienie rytuału, analizujemy posoborowe reformy liturgicznych, szukamy właściwej formuły sztuki sakralnej. Publikujemy obszerny blok z współczesnymi dyskusjami filozoficznymi o transsubstancjacji, ze sławnymi tekstami G.E.M. Ascombe i Michaela Dummetta na czele.

Dobra okładka powinna być nie mniej prowokacyjna niż tytuł. Papieski herb z logiem McDonald’sa, Trójca Święta wśród fabryk, okładka Sex Pistols z Władysławem Andersem. Co jednak może równać się z Boską prowokacją Bożego Ciała? To ciekawe, że jedyne dzieło religijne Picassa ma ostentacyjnie realistyczny charakter. Pokazywać, jak jest – to w wypadku Eucharystii jest najbardziej szokującą strategią.