Czyste powietrze nawet nie na papierze? Konsultujemy rozporządzenie dot. smogu

Złożyliśmy w konsultacjach publicznych krytyczne stanowisko ws. projektu rozporządzenia dotyczącego wymagań jakościowych dla paliw stałych. –  „Uważamy, że nie spełnia on oczekiwań środowisk od lat walczących o poprawę jakości powietrza w Polsce, a przede wszystkim nie wpisuje się w cele rządowego Programu Czyste Powietrze” – napisał dyrektor zarządzający Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego. Podzielamy też propozycje zmian w projekcie przedstawione przez Polski Alarm Smogowy.

Stanowisko Klubu Jagiellońskiego w konsultacjach publicznych

Klub Jagielloński wyraża zaniepokojenie z powodu projektu, który został przedstawiony do konsultacji w dniu 13.08.2018 r. Uważamy, że nie spełnia on oczekiwań środowisk od lat walczących o poprawę jakości powietrza w Polsce, a przede wszystkim nie wpisuje się w cele rządowego Programu Czyste Powietrze. Przedstawione parametry węgla dopuszczonego do obiegu nie dają podstaw do wyeliminowania z polskiego rynku węgla najgorzej jakości, który fatalnie wpływa na jakość powietrza.

W obecnym brzmieniu rozporządzenie nie eliminuje najgorszej jakości węgla, a więc o wysokiej zawartości popiołu (nawet 31%), wilgoci (nawet 27%), siarki (nawet 2,1%) i o niskiej wartości opałowej. Co więcej, wbrew zapisom ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, rozporządzenie dopuszcza sprzedaż odpadów węglowych, czyli mułów oraz flotokoncentratów poprzez mieszanie ich z miałami.

Jest to niezgodne z uchwaloną w zeszłym miesiącu przez Sejm nowelizacją ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Tak zdefiniowane parametry uniemożliwiają osiągnięcie znaczącej poprawy jakości powietrza i spowodują nieskuteczność przyjętych na szczeblu samorządowym uchwał antysmogowych.

Innym mankamentem jest niezdefiniowanie paliwa do kotłów klasy 5/Ekoprojektu, przez co w praktyce emisje z tych kotłów będą większe niż dopuszczalne rozporządzeniem ministra rozwoju i finansów z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie kotłów na paliwo stałe. Stawia to pod znakiem zapytania zasadność dofinansowywania nowoczesnych kotłów na węgiel z pieniędzy publicznych, np. w ramach zapowiedzianego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wielomiliardowego Programu Czyste Powietrze.

W związku z powyższym Klub Jagielloński wnosi o następujące korekty uwzględniające stanowisko ekspertów m.in. Polskiego Alarmu Smogowego:

1) Należy całkowicie usunąć z rozporządzenia Tabelę 6, która dopuszcza do sprzedaży węgiel o zawartości popiołu do 31%, wilgoci do 27%, siarki do 2,1%, a minimalna wartość opałowa to 17 MJ/kg1 . Tego typu paliwo nie powinno trafiać do domowych kotłów i pieców ze względu na dużą emisję zanieczyszczeń do powietrza. Co więcej, w tabeli tej nie określono podziarna, co pozwala na mieszanie miałów z odpadem węglowym – mułem oraz flotokoncentratem. Sprzedaż odpadów węglowych do instalacji poniżej 1 MW, a więc do sektora komunalno-bytowego, jest niezgodna z przepisami nowo uchwalonej ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw.

2) W Tabeli 5 należy dodać maksymalną zawartość podziarna (0-1 mm) na poziomie 5%, tak aby uniemożliwić mieszanie lepszego jakościowo miału z odpadem węglowym (flotokoncentratem). Flotokoncentrat ze względu na bardzo drobne uziarnienie nie może być spalany w sektorze komunalno-bytowym. Tabela 5 stoi w sprzeczności z przepisami ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Ponadto, w tabeli tej należy zmniejszyć zawartość siarki do 0,8% (obecnie 1,2+0,3 odchylenia), popiołu do 10% (obecnie 12%+3% odchylenia), a wilgoci do 12% (obecnie 20%+3% odchylenia). Wartość opałowa nie powinna być mniejsza niż 25 MJ/kg. Jedynie miał o dobrych parametrach może być spalany w instalacjach sektora komunalno-bytowego.

3) Postulujemy, aby Tabela 4 definiowała właśnie paliwo kwalifikowane do kotłów 5 klasy/Ekoprojektu. W związku z tym należy określić następujące parametry jakościowe: zawartość popiołu <6% (wobec proponowanych 12%+3% odchylenia), zawartość siarki <0,8% (wobec proponowanych 1,2%+0,3% odchylenia), wartość opałowa >27 MJ/kg (wobec proponowanych 24 MJ/kg -1 odchylenia), zawartość podziarna <5% (wobec proponowanych 10%+5% odchylenia), zawartość wilgoci całkowitej <12% (wobec proponowanych 15%+3% odchylenia).

4) W pozostałych sortymentach (Tabela 1, Tabela 2, Tabela 3) również należy znacząco ograniczyć zawartość siarki, popiołu i wilgoci. Według ekspertów Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla zawartość siarki nie powinna przekraczać 0,6%-0,8% – wobec proponowanej zawartości 1,8% plus 0,3% dopuszczalnego odchylenia, co daje 2,1%. Jest to szczególnie istotne, gdyż instalacje stosowane w sektorze komunalno-bytowym nie są
wyposażone w instalacje do odsiarczania spalin, dlatego też zawartość siarki w węglu przeznaczonym do spalania w domowych kotłach i piecach powinna być jak najniższa.

5) Wnosimy o obniżenie maksymalnej zawartości siarki do 0,8% w Tabelach 1, 2 oraz 3. Wnosimy o obniżenie w Tabelach 1, 2, 3 maksymalnej zawartości wilgoci do 12% (wobec proponowanych 20% plus 3% dopuszczalnego odchylenia).

6) Wnosimy o obniżenie w Tabelach 1, 2, 3 maksymalnej zawartości  popiołu do 10% (z obecnych 12-14% plus 3% odchylenia).

7) Wnosimy o wprowadzenie w Tabelach 1, 2, 3 minimalnej wartości opałowej na poziomie 25 MJ/kg.

8) Postulujemy odejście od dozwolonych odchyleń od zaproponowanych parametrów (3% dla wilgoci, 3% dla popiołu, 1 MJ/kg dla wartości opałowej i 0,3% dla siarki).

9) Wnioskujemy o zmianę parametrów w Tabeli 9 – wymagania jakościowe dla paliw stałych otrzymywanych w procesie przeróbki termicznej węgla brunatnego Wnioskujemy aby zawartość popiołu nie przekraczała 7%, wilgoci całkowitej 20%, siarki całkowitej 0,8%, podziarna 5%, nadziarna 5%, a wartość opałowa nie była niższa niż 15 MJ/kg.

Stanowisko Klubu Jagiellońskiego w konsultacjach opracował Paweł Musiałek, członek zarządu Klubu Jagiellońskiego, dyrektor zarządzający Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego uwzględniając w nim liczne postulaty Polskiego Alarmu Smogowego.