97 Horyzont Jagielloński
Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.
1. Polska (Bartosz Bieliszczuk)
Minister Obrony Narodowej Tomasz Siemoniak oraz premier Ewa Kopacz wzięli udział w w szczycie państw Grupy Wyszehradzkiej. W Spotkaniu oprócz przedstawicieli Węgier, Czech i Słowacji uczestniczył też prezydent Francji, Francois Holland oraz unijny komisarz ds. Unii Energetycznej, Maroš Šefčovič. Podczas szczytu rozmawiano m.in. o konflikcie ukraińskim, bezpieczeństwie energetycznym oraz agendzie nadchodzącej Rady Unii Europejskiej.
Jak podaje MON „Podczas rozmów z minister Pejanović- Đurišić dyskutowano o relacjach bilateralnych, sytuacji na Bałkanach, współpracy wojskowej oraz możliwościach rozszerzenia NATO. Minister Siemoniak zadeklarował, że Polska popiera politykę otwartych drzwi NATO i członkostwa Czarnogóry w Sojuszu przy założeniu wypełniania ustalonych kryteriów akcesji. Ze słowackim ministrem obrony dyskusja skupiła się na pogłębieniu dwustronnej współpracy wojskowej oraz przemysłu obronnego”.
1.2. Polska a „Grexit”
Bartosz Godusławski poświęcił swój wpis na blogu „Pulsu Biznesu”, ewentualnym skutkom wyrzucenia Grecji ze Strefy Euro dla Polski. Ateny muszą w tym miesiącu zapłacić 1,6 mld euro Międzynarodowemu Funduszowi Walutowemu, a w przyszłym miesiącu 6 mld euro Europejskiemu Bankowi Centralnemu. Jednak jak zaznacza Godusławski, Polska posiada liczne atuty, które zamortyzują ewentualny wstrząs, związany z problemami Grecji. Są to m.in.: rezerwy walutowe NBP sięgające 94 mld euro; rezerwy Banku Gospodarstwa Krajowego; elastyczna linia kredytowa dla Polski z MFW o wartości ok. 23 mld dol. Ponadto, jak pisze Godusławski: „Wielkim problemem nie będzie jeśli inwestorzy nie kupią polskich obligacji. Dzisiaj resort finansów ma już sfinansowane 70 proc. z tegorocznych potrzeb pożyczkowych wynoszących 140-150 mld zł, więc nie stoi pod presją robienia tanich prezentów. Tym bardziej, że na kontach budżetowych zalega aż 65 mld zł rezerwy środków w złotym i walutach obcych”.
1.3. Reuters: Polska źle odebrała stanowisko Franciszka ws. zmian klimatycznych
Agencja informacyjna poświęciła artykuł polskim reakcjom na opublikowane przez „Rzeczpospolitą” fragmenty encykliki papieża Franciszk. Ma być ona „antywęglowa” i wzywać do powstrzymania globalnego ocieplenia. „Reuters” zaznacza przy tym, że problem z dokumentem może mieć Polska, gdyż pomimo mocno katolickiego społeczeństwa, gospodarka kraju oparta jest głównie na węglu. Agencja cytuje także Andrzeja Jaworskiego oraz Piotra Naimskiego z PiS-u, którzy zdecydowanie opowiadają się za wykorzystaniem węgla w krajowej gospodarce.
3. Grupa Wyszehradzka (Łukasz Kołtuniak)
3.1. Zeman: inwazja 1968 roku to zbrodnia
Inwazja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w 1968 roku była zbrodnią – powiedział czeski prezydent Milos Zeman. Rosyjskiej telewizji, która próbowała ukazać tamte wydarzenia jako sprawę wewnętrzną Czechów zarzucił kłamstwo. Z powodu opublikowanego przez rosyjską telewizję państwową dokumentu o wydarzeniach 1968 roku szef czeskiego MSZ Lubomir Zaoralek wezwał do siebie rosyjskiego ambasadora.
3.2. Słowacja: Fico ciepło przyjęty w Moskwie
W czasie obchodów 70. rocznicy „zwycięstwa nad faszyzmem” nie doszło do spotkania Putin-Fico, obaj przywódcy spotkali się za to w czerwcu w Moskwie. Putin i Miedwiediew przyjęli słowackiego premiera niezwykle ciepło, a rozmowa dotyczyła głównie kwestii ekonomicznych. Rosyjscy dziennikarze obawiają się jednak, że Słowacja- deklaratywnie przeciw sankcjom zagłosuje za nimi na lipcowym szczycie UE.
3.3. Orban szuka rynków arabskich
Węgierski premier Viktor Orban spotkał się w Budapeszcie z przedstawicielami Federacji Banków Arabskich. Premier zachęcał bankowców do inwestycji na Węgrzech. Swój kraj przedstawiał jako otwarty i przyjazny inwestorom. Jednocześnie bardzo ciepło mówił o kulturze arabskiej, z którą jak powiedział „kultura europejska nie śmie się porównywać”. Orban dodał że sytuacja gospodarcza państw arabskich pokazuje „iż kraje spoza strefy Euro osiągają większe sukcesy”.
3.4. Financial Times o Orbanomics
Jak pisze Financial Times: „Wyniki węgierskiej gospodarki stawiają pod znakiem zapytanie krytykę polityki gospodarczej Viktora Orbana. Opodatkowanie korporacji miało prowadzić do katastrofy tymczasem Budapeszt zdaje się wychodzić z kryzysu”. Gyorgu Suranyi były szef Banku Narodowego Węgier ripostuje jednak: „ten wzrost osiągnięto pomimo posunięć Orbana a nie dzięki nim”.
4. Afryka (Wojciech Gil)
4.1. Międzynarodowy Trybunał Karny żąda zatrzymania prezydenta Sudanu
Międzynarodowy Trybunał Karny zaapelował do władz Republiki Południowej Afryki o zatrzymanie prezydenta Sudanu, Omara al-Bashira, w związku z jego obecnością na szczycie Unii Afrykańskiej w tym kraju. Bashir oskarżony jest bowiem przez MTK o zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne oraz ludobójstwo, których miano się dopuszczać podczas konfliktu w Darfurze. Władze RPA, pomimo bycia sygnatariuszem Międzynarodowego Trybunału Karnego, niejednokrotnie odmawiały współpracy z tą instytucją. Ponadto Unia Afrykańska, zrzeszająca wszystkie kraje „Czarnego Lądu” (poza Marokiem), skrytykowała sąd w Hadze za uprzedzenia wobec przywódców z kontynentu.
4.2. Państwa zachodniej Afryki wspólnie przeciwko Boko Haram
Cztery państwa zachodniej Afryki: Nigeria, Czad, Kamerun i Niger zadeklarowały powołanie wspólnych sił wojskowych w celu zwalczenia Boko Haram. Podczas jednodniowego szczytu który odbył się w Abudży, przywódcy afrykańscy zadecydowali utworzenie łączonego kontyngentu pod dowództwem oficera nigeryjskiego jeszcze przed końcem lipca bieżącego roku. Trwający wciąż kryzys bezpieczeństwa w regionie doprowadził jak dotąd do śmierci 15 tys. osób.
4.3. Madagaskar: sąd uchylił impeachment prezydenta
Wysoki Sąd Konstytucyjny w Madagaskarze uchylił decyzję parlamentu o usunięciu obecnego prezydenta drogą impeachmentu. Według sądu wniosek ten był nieuzasadniony oraz mógł przyczynić się do zaognienia sytuacji w kraju. Prezydent Hery Rajaonarimampianina, który sprawuje swój urząd od stycznia ubiegłego roku (po pięcioletnim kryzysie w wyniku zamachu stanu 2009 r.), oskarżany jest przez opozycję o łączenie kwestii religijnych z politycznymi oraz o niekompetentne prowadzenie urzędu.
5. Bliski Wschód (Sebastian Szydłowski)
5.1. Rozmowy pokojowe w Genewie ws. Jemenu nie przyniosły rezultatów.
Negocjacje odbywające się w Szwajcarii, nie zakończyły się podpisaniem umowy o zawieszeniu broni pomiędzy walczącymi ze sobą frakcjami. Strona rządowa oskarża o niepowodzenie ugrupowanie Huti, które buntuje się przeciwko władzom w Jemenie. Bojownicy Huti żądali zaprzestania nalotów, prowadzonych przez koalicję pod przewodnictwem Arabii Saudyjskiej, zanim podpiszą wstrzymanie ognia. Arabia Saudyjska dokonuje nalotów na pozycje Huti od marca tego roku. Rozpoczynając rozmowy, Sekretarz Generalny ONZ Ban Ki-moon zaapelował do stron o dwutygodniowe wstrzymanie ognia na czas święta Ramadan, które miałoby na celu dotarcie z pomocą humanitarną do ludności cywilnej, jednakże walki nie ustały. W piątek Wielka Brytania zapowiedziała przekazanie 40 milionów funtów na pomoc humanitarną dla Jemenu. ONZ podał, iż od marca zginęło ponad 2600 osób.
4.2. Państwo Islamskie utworzyło ministerstwo ds. męczenników.
Jak podają eksperci, terroryści z Państwa Islamskiego utworzyli ministerstwo zajmujące się rodzinami ochotników, którzy poświęcają życie w walce dla ISIS. Ministerstwo ds. męczenników informuje np. rodzinę zamachowca o jego śmierci poprzez SMS, bądź telefonicznie. Gwarantuje ono im opiekę finansową oraz inne korzyści symboliczne jak pierwszeństwo w wyborze tych osób do sprawowania funkcji publicznych.
4.3. Śmierć szefa jemeńskiej al-Kaidy w nalotach USA.
Al-Kaida potwierdziła, że Nasser al-Wuhayshi, lider organizacji na Półwyspie Arabskim zginął podczas nalotu amerykańskiego samolotu bezzałogowego w Jemenie. Wuhayshi był postrzegany jako druga najważniejsza osoba w Al-Kaidzie, wcześniej był osobistym asystentem Osamy Bin Ladena. Zbudował jedną z najaktywniejszych komórek Al-Kaidy w regionie. Organizacja podała, iż zastąpi go Qasin al-Raymi.
5. Azja-Pacyfik (Ewa Strankowska)
5.1. Próba stworzenia porozumienia między USA a Chinami
Ostatnie spotkanie przedstawicieli USA oraz Chin unaoczniło jak napięte są obecnie relacje 6.między obu państwami – nawet pomimo iż jednym z podstawowych celów wizyty Chińczyków w Waszyngtonie były rozmowy na temat budowy przymierza. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest zachowanie Chin na Morzu Południowochińskim. 16 czerwca rzecznik ministerstwa spraw zagranicznych Chin stwierdził, iż budowa wysp, latarni morskich oraz pasa startowego na spornym obszarze morza niedługo zostanie zakończona. Jak podają źródła amerykańskie, Chińczycy w ostatnim czasie zagospodarowali ok 809 ha terenów na Morzu Południowochińskim, traktując je następnie jako własne terytorium. Poza USA, działania te powodują niepokój wśród władz Wietnamu, Filipin oraz pozostałych państw w regionie. Amerykański Sekretarz Obrony wydał jednak oświadczenie, w którym stwierdził, iż okręty wojenne i samoloty USA będą nadal obecne na spornych terytoriach morskich, niezależnie od chińskiej retoryki.
Tylko 8 członków 70-osobowej Rady Legislacyjnej opowiedziało się za przyjęciem kontrowersyjnej propozycji zmiany sposobu wyboru liderów Hong-Kongu, przy 28 głosach przeciw. Pozostali politycy odmówili udziału w głosowaniu, wyrażając swój głęboki sprzeciw. Po niemal dwuletniej debacie politycznej, publicznych konsultacjach oraz miesiącach strajków ulicznych, przyszłość zmian politycznych wciąż pozostaje nieznana. Ogroma rola spoczywa teraz na obecnym szefie administracji regionu, Leung Chun Ying, który wobec fiaska głosowania oświadczył, iż pozostałą część swej kadencji poświęci na działania mające na celu poprawę poziomu życia mieszkańców Hong-Kongu a nie próby rozwiązania politycznego sporu. Oznacza to, iż jego następca zostanie wybrany w taki sam sposób jak on, czyli w głosowaniu komitetu składającego się z 1200 członków, w większości sympatyzujących z Chinami. Dodatkowo, Pekin oświadczył ostatnio, iż kontrowersyjna decyzja Chin z ubiegłego roku, dotycząca wprowadzenia bardzo restrykcyjnych warunków przy tworzeniu listy kandydatów na stanowiska szefa administracji regionu, która wywołała masowe protesty, pozostaje w mocy. Potwierdza to niechęć Państwa Środka do zmiany swojego nastawienia. Przedstawiciele “Ruchu Parasolkowego” nie przewidują wznowienia protestów, jednakże okres, który pozostał do wyborów w 2017 r. może okazać się bardzo niestabilny.
6.1. Australia i Oceania (Joanna Siekiera)
6.1. Australijski przemyt narkotyków z Indonezji
Ledwie skończyła się prawno-polityczna batalia rządu Australii z indonezyjskim wymiarem sprawiedliwości, gdzie dwóch Australijczyków zostało skazani na śmierć za przemyt narkotyków, a już powstają nowe zarzuty. Policjanci z Dżakarty podają, jakoby australijscy urzędnicy korumpowali załogi statków z uchodźcami z Azji.
6.2. Skandal wokół milionowych wydatków na siedzibę ministerstwa
Nowozelandzkie Ministerstwo ds. prowadzenia działalności gospodarczej, innowacji i zatrudnienie (Ministry of Business, Innovation and Employment, MBIE) wydało prawie 16 milionów dolarów na nową siedzibę. Rodzi to wiele pytań, przede wszystkim o zasadność tak wysokich kosztów, które można było wydać m.in. na dofinansowanie małych przedsiębiorstw czy pomoc absolwentom na początku ich działalności zawodowej. Przedstawiciele Ministerstwa już zapowiedzieli dokładniejszy nadzór nad przyszłymi inwestycjami.
6.3. Emerytura na Wyspach Cooka, Niue lub Tokelau
Dzięki zmianom w nowozelandzkim prawie pracy, osoby chcące spędzić emeryturę na znajdującej się pod jurysdykcją Nowej Zelandii wyspie Tokelau lub państwach stowarzyszonych z Wellington (Niue oraz Wyspy Cooka) nie stracą już uprawnień do funduszu emerytalnego. Co warte podkreślenia, wiek emerytalny to skończone 55 lat.
