63 Horyzont Jagielloński
Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.
1. Unia Europejska (Bartłomiej Sawicki)
1.1. Komisarz Bieńkowska. Czym będzie się zajmować?
Elżbieta Bieńkowska zostanie komisarzem do spraw jednolitego rynku wewnętrznego i usług Unii Europejskiej. Jej kompetencje będą jednak prawdopodobnie szersze aniżeli dotychczasowego komisarza. Przewodniczący KE, Jean-Claude Juncker planuje modyfikację dotychczasowej struktury oraz kompetencji członków Komisji.Kompetencje komisarza ds. rynku wewnętrznego i usług obejmą rynek wewnętrzny, ale także przemysł, małe przedsiębiorstwa i przedsiębiorczość. Komisarz do spraw jednolitego rynku wewnętrznego i usług zajmuję się usuwaniem barier we wspólnym rynku i umożliwienie swobodnego przepływu dóbr, kapitału, usług i siły roboczej wewnętrznych krajów UE. Budowa jednolitego rynku wciąż trwa ponieważ, w UE brakuje pełnej swobody przepływu usług.
Jednym z obszarów działalności Elżbiety Bieńkowskiej będzie m.in. budowa jednolitego rynku cyfrowego, utworzenie Jednolitego Europejskiego Obszaru Płatniczego SEPA oraz wprowadzenie w UE jednolitego patentu co pozwoli przedsiębiorcy załatwić formalności związane z ochroną patentową w jednym miejscu, a nie w każdym z krajów członkowskich osobno. Ustępujący komisarz do spraw rynku wewnętrznego, Michel Barnier wyróżnił się w czasie kryzysu wprowadzeniem reformy regulacji dotyczących banków. Barnier zaproponował np. zwiększone gwarancje dla klientów niewypłacalnych banków, czy regulacje dotyczące agencji ratingowych. Podczas jego kadencji KE zaproponowała też nowe zasady restrukturyzacji i likwidacji banków w UE. Decyzje te stały się podstawą utworzeniazintegrowanych ram finansowych (tzw.: Unii Bankowej). Nowa Komisja Europejska rozpocznie pracę od listopada.
Dodatkowy link: http://europa.eu/legislation_summaries/internal_market/index_pl.htm
1.2. Unia Europejska uzgodniła nowe sankcję. Uderzą one w spółki Gazpromu
Pod koniec zeszłego tygodnia ambasadorowie państw UE uzgodnili nowy pakiet sankcji przeciwko Rosji. Nowe sankcje obejmują rozszerzoną listę osób z zakazem wjazdu do UE, zamrożenie aktywów, restrykcje kredytowe wobec rosyjskich firm i zakaz eksportu do Rosji towarów o podwójnym zastosowaniu. Mają nimi zostać objęte także Gazprom Bank i Gazprom Nieft (który jest naftową spółką Gazpromu). Jak pisze brytyjska prasa sankcje obejmą także Rosnieft. Uzgodniono też zakaz sprzedaży oraz kupna emitowanych przez rosyjskie banki państwowe obligacji i akcji o terminie wymagalności powyżej 30 dni. Poprzednie sankcje, które UE wprowadziła od 1 sierpnia, dotyczyły obligacji i akcji o terminie wymagalności powyżej 90 dni. Nowe restrykcje uniemożliwią pozyskiwanie funduszy na europejskich rynkach kapitałowych dla firm z przemysłu obronnego oraz państwowych przedsiębiorstw naftowych z Rosji. Do listy objętych sankcjami włączono także kolejne 24 osoby. Katalog nowych sankcji wymaga jeszcze zatwierdzenia przez szefów rządów i państw członkowskich do 8 września. Unia może odstąpić od sankcji w zależności od przebiegu konfliktu na wschodzie Ukrainy.
2. Grupa Wyszehradzka (Joanna Babiarz)
2.1. Słowacki gazociąg Vojany otwarty
W ostatni wtorek uruchomiono połączenie gazowe, które ma dostarczać gaz na Ukrainę. Na mocy kwietniowej umowy będzie to 10 mld m3 gazu rocznie. Zawarcie porozumienia jest konsekwencją odcięcia dostaw surowca przez rosyjski Gazprom, podwyżek cen oraz sytuacji politycznej na Krymie. Podczas konferencji prasowej w miejscowości Użhorod, do której jest dostarczany gaz ze Słowacji, ukraiński premier Arsenij Jaceniuk powiedział, że otwarcie gazociągu jest pierwszym krokiem w stronę zmniejszenia energetycznego uzależnienia od Rosji. W Użhorodzie był obecny również słowacki premier, Robert Fico, który stwierdził, że jego kraj oraz Polska i Węgry, wspólnie mogłyby zaspokoić energetyczne zapotrzebowanie Ukrainy na poziomie 25 mld m3 gazu rocznie. Obecne roczne zapotrzebowanie tego kraju wynosi 50 mld m3.
2.2. Zsolt Nemeth: „Współpraca polsko-węgierska zbudowana na zaufaniu powinna być długotrwała”
Obecny na Forum Ekonomicznym w Krynicy Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Węgier Zsolt Nemeth, zabrał głos na temat bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej w kontekście wydarzeń na Ukrainie oraz polityki Rosji. Stwierdził on, że kooperacja Polski i Węgier powinna być kontynuowana z racji rozumienia wzajemnych potrzeb obu tych państw, zwłaszcza w przypadku obecnej sytuacji bezpieczeństwa energetycznego Węgier. Na panelu „Geopolityczne znaczenie państw karpackich” powiedział, że trzeba utrzymać obecną współpracę w Europie Środkowo-Wschodniej, która od kilku lat jest owocna oraz pochwalił program Partnerstwa Wschodniego, którego inicjatorem była Polska.
2.3. Dyskusja na temat wspólnego rynku energetycznego Grupy Wyszehradzkiej
Jeden z paneli w Debacie Ścieżki Energetycznej na 24. Forum Ekonomicznym w Krynicy dotyczył integracji rynków energii elektrycznej oraz gazu państw grupy V4 w kontekście kryzysu ukraińskiego. Dyskutowano, czy obecna sytuacja na Ukrainie obnaża różnice państw członkowskich, a może raczej przyczyni się do przyspieszenia ich integracji. Poruszano problemy dotyczące długoterminowych umów energetycznych z Rosją czy braku alternatywnych kierunków dostaw. Uczestnikami dyskusji byli: Maciej Bando – prezes Urzędu Regulacji Energetyki, Jan Chadam – prezes zarządu Gaz-Systemu, Károly Mátrai – węgierski dyrektor generalny Keller Ccp Ltd., Marek Woszczyk – prezes zarządu PGE, Mariusz Zawisza – prezes zarządu PGNiG oraz Ivor Županić – chorwacki operator rynków energii.
3. Ameryka Północna i Południowa (Maria Płudowska, Carmen Stachowicz)
3.1. Irańsko- amerykańska koalicja przeciwko dżihadystom
Stany Zjednoczone oraz Iran stają w walce przeciwko Państwu Islamskiemu. Duchowny przywódca Iranu Ali Chamenei zmienił negatywne nastawienie względem Amerykanów. Powołał także dowódcę irańskiej formacji al-Kuds wywodzącej się z Gwardii Rewolucyjnej Iranu, którego zadaniem jest nadzorowanie operacji wojskowych przeprowadzanych przez Kurdów, Amerykanów i Irańczyków. Rzecznik Pentagonu Steven Warren ostrzega, że według przypuszczeń ok. 10 spośród szyickich ekstremistów to obywatele USA.
3.2. Zawieszenie reform imigracyjnych przez Baracka Obamę
Biały Dom informuje o zmianie terminu wprowadzenia planowanych zmian w prawie imigracyjnym. Barack Obama oświadczył, że reformy zostaną przeprowadzone po wyborach do Kongresu. Decyzja zapadła po powrocie prezydenta ze szczytu NATO. Obama nie zamierza ulegać grupom opowiadającym się za zliberalizowaniem przepisów imigracyjnych. Reformy mają dotyczyć 11 mln nielegalnie przebywających na terenie Stanów Zjednoczonych imigrantów. Jednym z postulatów jest także plan zniesienia obowiązku wizowego dla Polaków.
3.3. Amerykański cel: zniszczenie islamskich bojowników
Podczas wystąpienia prasowego na szczycie NATO, Barack Obama zapewnił o swoim przekonaniu odnośnie przyłączenia się amerykańskich sojuszników do koalicji przeciwko bojownikom z Państwa Islamskiego.
Prezydent USA zapewnił również o podjęciu wysiłku, w celu zniszczenia ISIL w podobny sposób, jak zostało to uczynione w przypadku Al-Kaidy. W celu pokonania Państwa Islamskiego, Stany Zjednoczone podjęły próbę uzyskania wsparcia ze strony przywódców państw arabskich. Do wizyt m.in. sekretarza stanu Johna Kerry’ego i sekretarza obrony Chucka Hagel’a ma dojść w najbliższym tygodniu. Wg Obamy, nowy sojusz ma prowadzić naloty skierowane przeciwko bojownikom ISIL, dostarczać broń siłom walczącym na Bliskim Wschodzie oraz zapobiegać nielegalnej sprzedaży ropy naftowej, która służy do finansowania działalności terrorystów. Prezydent Obama podkreślił również rolę, jaką w irackim konflikcie odgrywa Syria. Jego zdaniem nie jest możliwe pokonanie Państwa Islamskiego bez rozwiązania problemu syryjskiego.
4. Afryka (Wojciech Gil)
4.1. Założyciel Al–Shabab zabity w amerykańskim nalocie
Założyciel oraz przywódca somalijskiej organizacji terrorystycznej Al – Shabab, Ahmed Abdi al – Muhammad (znany również jako Ahmed Godane) został zabity w wyniku akcji Amerykańskich Sił Powietrznych. Do nalotu na kwaterę przywódców ugrupowania doszło w ubiegły poniedziałek, jednak Departament Obrony oficjalną informację o śmierci Godanego podał dopiero cztery dni później. Rzecznik Pentagonu, John Kirby, akcję określił „zarówno cenną z punktu widzenia symbolicznego, jak i operacyjnego”, podkreślił on także wartość współpracy z państwami regionu w zwalczaniu terroryzmu bazującego na fundamentalizmie religijnym. Al – Shabab odpowiedzialna jest za szereg zamachów na terenie Afryki Wschodniej, na czele z ubiegłorocznym atakiem w Nairobi, w wyniku którego zginęło ponad 70 osób.
4.2. Mozambik: dwie największe siły polityczne zawarły porozumienie pokojowe
W stolicy Mozambiku, Maputo, liderzy dwóch największych sił politycznych zawarli porozumienie pokojowe, które formalnie kończy dwuletni konflikt wewnętrzny. W imieniu swoich partii umowę podpisali Armand Guebuza (pełniący również funkcję przewodniczącego rządzącego Frontu Wyzwolenia Mozambiku – FRELIMO) oraz Afonso Dlhakama, przywódca Narodowego Ruchu Oporu Mozambiku – RENAMO. Zawarte porozumienie związane jest z nadchodzącymi w październiku wyborami, które wyłonią przedstawicieli wszystkich szczebli władzy w Mozambiku. Zakłada ono m.in. włączenie bojowników RENAMO w struktury regularnej armii państwowej.
4.3. Chiny wyślą swoje wojska do Sudanu Południowego
Minister Spraw Zagranicznych Sudanu Południowego, Barnaba Marial Benjamin, potwierdził decyzję rządu w Pekinie o wysłaniu 700 chińskich żołnierzy w ramach misji UNMISS (United Nations Mission in South Sudan). Pomimo podpisania przez rządy obydwu krajów umowy w sprawie chińskiego kontyngentu, nie podano terminu, w którym mają pojawić się żołnierze w Sudanie Południowym. Obecny mandat koordynowanej przez Organizację Narodów Zjednoczonych UNMISS przewiduje liczebność sił na 12,5 tys. personelu wojskowego oraz 1,323 personelu policyjnego. Skala ta została zwiększona do obecnej po mającej miejsce w grudniu ubiegłego roku próbie zamachu stanu.
5. Azja (Ewa Strankowska)
5.1. Monsunowe powodzie zabiły blisko 300 osób w Indiach i Pakistanie
Osunięcia ziemi i powodzie wywołane przez deszcze monsunowe pochłonęły blisko 300 ofiar w Indiach i Pakistanie. 5 dni ulewnych deszczy w indyjskiej części Kaszmiru doprowadziło do śmierci co najmniej 120 osób, podtopienia setek wiosek oraz osunięć ziemi. W sąsiednim Pakistanie zmarło już ponad 160 osób, tysiące domów zostało zniszczonych. Ogromną przeszkodą dla akcji ratunkowej, prowadzonej w obu państwach jest szybkie przemieszczanie się wody, uniemożliwiające dotarcie do części poszkodowanych. Oddziały ratunkowe, składające się z pracowników służb mundurowych używają samolotów i łodzi do niesienia pomocy uwięzionym przez powódź. W obu państwach powagę sytuacji dostrzegły najwyższe władze państwowe, deklarując konieczność podjęcia wszystkich możliwych kroków aby pomóc poszkodowanym. Deszcz przestał padać w niedzielę, jednak zdaniem ekspertów, skutki monsunowych opadów będą odczuwalne jeszcze przez długi okres czasu.
5.2. Abe liczy na powiew świeżości w rządzie po zwiększeniu liczby kobiet
Premier Japonii przedstawił we środę zmiany w rządzie, wskutek których posady ministerialne objęło 5 kobiet – najwięcej w historii. Zwiększenie udziału kobiet we władzy stanowi istotną część sztandarowej strategii wzrostu premiera, zwanej “Abenomics”. Abe próbuje zmienić głęboko zakorzenione poglądy na rolę kobiet, stawiając na nie, jako na główny czynnik, który ma ożywić gospodarkę. Przedstawicielki płci pięknej w Japonii od dawna narzekają na przeszkody w poważnym traktowaniu w pracy, uzyskaniu równej płacy za taką samą pracę czy znalezieniu opieki dla dzieci.