Fikcja jawności. Działalność lobbingowa w Sejmie RP w latach 2006-2019

Rozróżnienie na lobbing zawodowy i niezawodowy wraz z objęciem przepisami wyłącznie pierwszego sprawia, że nie widzimy dużej części lobbingu. W ostatnich latach można zauważyć spadek liczby podmiotów, które taką działalność  rejestrują na terenie Sejmu. Wynika to zarówno z niedoskonałości regulacji, jak i prawdopodobnie z bardzo szybkiego tempa prac parlamentu czy nadużywania tzw. ścieżki poselskiej celem jak najszybszego przeprowadzenia ustaw. Nie bez znaczenia jest też z pewnością klimat medialno-społeczny wokół lobbingu. Obecnie każde spotkanie na styku biznesu i polityki traktuje się podejrzliwie. Traci na tym interes publiczny, bo w sprawnie funkcjonującym państwie prawa wiedza ekspercka pochodząca od przedsiębiorców, którzy wyspecjalizowali się w określonej dziedzinie, jest nieoceniona.

Obowiązująca ustawa o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa jest w wielkiej mierze regulacją pozorną, de facto nieobejmującą swoimi rygorami rzeczywistej działalności lobbingowej. Najważniejszą przyczyną takiego stanu rzeczy jest niekonsekwentna definicja lobbingu w ustawie, pozostawiająca poza obszarem jej oddziaływania liczne zjawiska ze spektrum lobbingu, zarówno w ujęciu podmiotowym, jak i przedmiotowym.

Główną przeszkodą w celowym, skutecznym i przejrzystym uregulowaniu lobbingu w Polsce jest jego społeczne postrzeganie jako zjawiska ze styku polityki i przestępczości. Dopóki nie nastąpi „odczarowanie” działalności lobbingowej i jej uznanie w powszechnym odbiorze za pożądany element procesu legislacyjnego w demokratycznym państwie prawa, próby podniesienia jakości regulacji będą przynosić ograniczony skutek.

Ustawę o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa należy bądź gruntownie znowelizować, bądź napisać od nowa. Jej przepisy powinny poszerzyć definicję działalności lobbingowej, a także uszczelnić zarówno katalog podmiotów rzeczywiście ją prowadzących (m.in. stowarzyszenia, fundacje, organizacje pracodawców, związki zawodowe, izby gospodarcze), jak i instytucji, w których i wobec których jest prowadzona. Ponadto rzeczywiste przywileje należy przyznać zarejestrowanym podmiotom prowadzącym lobbing w sposób etyczny.