93 Horyzont Jagielloński
Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.
1. Polska (Bartosz Bieliszczuk)
1.1. Jamestown Foundation o „hybrydowej wojnie z Polską”
Think tank The Jamestown Foundation pisze o „hybrydowej wojnie Rosji przeciw Polsce”. Ośrodek przytacza dane CERT Polska o nowym trendzie wojny informacyjnej przeciw Warszawie – zmasowana propaganda wymierzona w Polskę tworzona jest przez opłacanych zza granicy blogerów i użytkowników internetu. Wg raportu CERT Polska w ubiegłym roku padła także ofiarą rekordowej ilości cyberataków (blisko 7,5 tys.). W notce wspomniane jest także zainicjowanie w kraju działalności prokremlowskiej agencji informacyjnej Sputnik oraz partii „Zmiana”. Niemniej autor uważa, że pojawienie się w Polsce „zielonych ludzików” jest raczej mało prawdopodobne ze względu na nieznaczną mniejszość rosyjską.
1.2.Grzegorz Schetyna o priorytetach polskiej polityki zagranicznej
23 kwietnia minister Grzegorz Schetyna zaprezentował w Sejmie priorytety polskiej polityki zagranicznej. Poniżej streszczono niektóre z punktów wystąpienia ministra:
– Jako „strategicznych partnerów” minister Schetyna wymienił: Brazylię, Chiny, Japonię, Koreę Południową, USA. Mówił także o „strategicznych relacjach gospodarczych” z Arabią Saudyjską, Katarem oraz Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi i „strategicznych interesach” łączących Polskę z krajami zachodu
– Interesujący fragment wystąpienia Schetyny dotyczył roli Chin w polskiej polityce. Jak stwierdził minister: „Rośnie rola Chin jako mocarstwa globalnego. Zmiany te otwierają nowe możliwości, ale mogą być również źródłem rywalizacji i niestabilności. Polska stoi w związku z tym przed ogromnym wyzwaniem – albo stanie się krajem zdolnym do zajęcia ważnego miejsca we współpracy między Europą i innymi kontynentami, albo będzie skazana na niszowość, na ograniczenie się do spraw własnego regionu, a w dalszej perspektywie na marginalizację”
– Minister zaznaczył także, że istotne dla Polski są dobre relacje z krajami Afryki, a inwestycje na tym kontynencie są istotne dla polskich firm. Szef MSZ przypomniał też, że niedawno podjął decyzję o otwarciu ambasady w Senegalu
– minister zapowiedział, że Polska nie będzie przemilczać Zbrodni Wołyńskiej, jednak „bez zamykania się na wrażliwość Ukrainy”
– niepokojące są, wg Schetyny, działania wymierzone w Polskę w przestrzeni informacyjnej. Jak stwierdził minister: „apeluję do polskich redakcji o umiar i zdrowy rozsadek przy nagłaśnianiu tematów, które są bardziej medialne niż realne, a ich celem jest przedstawienie naszego kraju w negatywnym świetle, sprowokowanie gwałtownych reakcji, czy odciągnięcie naszej uwagi od spraw ważnych dla spraw błahych”
– minister wyraził wdzięczność wobec Rosji za pomoc w ewakuowaniu Polaków z Jemenu, zaznaczył jednak, że nie akceptuje braku postępu ws. zwrotu wraku Tu-154 czy kwestii budowy pomnika w Smoleńsku
2. Europa (Paula Trzuskolas)
2.1. Ostrzegawcze strzały na Bałtyku
Po serii niepokojących wydarzeń w październiku ubiegło roku na szwedzkich wodach terytorialnych, doszło do kolejnego incydentu na Morzu Bałtyckim. Fińska armia namierzyła w niezidentyfikowany obiekt podwodny i wystrzeliła w jego stronę ładunki głębinowe. Celem nie miało być zniszczenie obiektu, a jedynie danie jasnego sygnału, że obiekt został zauważony. Na razie nie udało się ustalić jego pochodzenia, jednak nieoficjalnie pojawiają się informacje o przekonaniu fińskich władz, że łódź należała do Rosji. W związku z prowadzonym śledztwem, opinii publicznej przekazywanych jest niewiele informacji, aczkolwiek potwierdzone jest, że obca jednostka opuściła wody terytorialne Finlandii.
2.2. ”Sueddeutsche Zeitung”: Niemcy pomagały amerykańskiej NSA śledzić francuskie władze
Angela Merkel i jej rząd z roli ofiary amerykańskich podsłuchów, stały się nagle oskarżonymi o współpracę z USA w kwestii inwigilowania europejskich przywódców. Jak donosi “Sueddeutsche Zeitung”, Niemcy miały swój udział w szpiegowaniu ważnych osób we francuskim ministerstwie spraw zagranicznych, w Pałacu Elizejskim, a nawet w Komisji Europejskiej. Ponadto przekazywano Stanom Zjednoczonym informacje dotyczące licznych firm, wspierając szpiegostwo gospodarcze, ułatwiające Amerykanom poruszanie się na obcych rynkach. Informacje, które ukazały się w “Sueddeutsche Zeitung”, nie są jednostkowym głosem. Raport na podobny temat ukazał się tydzień wcześniej w internetowej wersji “Der Spiegel” i wskazuje on, że przekazywanie informacji przez Federalną Służbę Wywiadowczą na ręce USA mogło trwać nawet 10 lat i dotyczyć około 40 tys. spraw.
Niemiecka opozycja oskarża rząd Merkel o kłamstwo w pisemnym oświadczeniu z 14 kwietnia, że “szpiegostwo NSA nie było dla rządu wiadomym”.
3. Grupa Wyszehradzka (Łukasz Kołtuniak)
3.1. Zeman w Moskwie spotkał się z Putinem
Czeski prezydent spotkał się podczas moskiewskich obchodów Dnia Zwycięstwa z Władimirem Putinem. Media donoszą, że na twarzy rosyjskiego przywódcy pojawił się przy powitaniu delikatny uśmiech. Zeman poparł zniesienie sankcji wobec Rosji deklarując iż są one nieefektywne a także przede wszystkim niesprawiedliwe. „W ciągu najbliższych 20 lat Rosja zostanie członkiem UE” – mówił Zeman – „Europa potrzebuje rosyjskich surowców, Rosja europejskich technologii”. Jednocześnie prezydent Czech przypomniał o swoim pomyśle finlandyzacji Ukrainy, pośrednio sprzeciwił się także jej członkostwu w NATO. Chyba najwięcej kontrowersji wzbudził nie tylko brak w wypowiedziach Zemana odniesień do kwestii praw człowieka w Rosji ale też stwierdzenie „walka z terroryzmem jest walką o prawa człowieka”. Putin powiedział natomiast „nie my chcieliśmy i nie my doprowadziliśmy do zaostrzenia sytuacji w Europie. Dobrze jednak, że są jeszcze w Europie przywódcy zdolni do zajęcie samodzielnego stanowiska i prowadzenia suwerennej polityki”.
3.2. Słowacja: Fico zapowiada podniesienie płacy minimalnej
Premier Robert Fico cieszy się z imponującego spadku bezrobocia, zwłaszcza wśród najmłodszych. Zapowiada iż jeszcze latem jego kraj osiągnie pod tym względem średnią unijną. Jednocześnie deklaruje podniesienie płacy minimalnej. „Słowacja jest jednym z liderów UE jeżeli chodzi o wydajność pracy. Dlaczego zatem poziom płacy minimalnej ma nie być choć trochę dostosowany do poziomu wydajności?” – pyta retorycznie Fico.
3.3. Węgry: Orban kolejny raz krytykowany przez UE
Węgierski premier Wiktor Orban kolejny raz znalazł się w ogniu krytyki ze strony UE. Tym razem doprowadziły do tego jego zapowiedzi przywrócenia kary śmierci oraz zdecydowanych działań przeciwko terroryzmowi i nielegalnym imigrantom (w tych dwóch ostatnich kwestiach po konsultacjach ze społeczeństwem). Nils Muiznieks, unijny komisarz praw człowieka powiedział „idea przywrócenia kary śmierci proponowana przez węgierskiego premiera jest sprzeczna ze zobowiązaniami Budapesztu wypływającymi z konwencji międzynarodowych oraz narusza normy i wartości europejskie”. Z kolej lider frakcji liberałów Guy Verhofstadt zażądał od Europejskiej Partii Ludowej zdecydowanego odcięcia się od głoszonych przez Orbana poglądów.
4. Bliski Wschód (Sebastian Szydłowski)
4.1. Rebelianci z Jemenu przystali na wstrzymanie ognia.
Arabia Saudyjska, przewodnicząca koalicji państw bombardujących Jemen, zaoferowała ugrupowaniu Huti wstrzymanie ognia, aby dostarczyć potrzebną pomoc humanitarną ludności cywilnej. Narody Zjednoczone podają, iż w nalotach dotychczas zginęło co najmniej 1400 osób, w większości cywilów. Zawieszenie broni ma trwać pięć dni, począwszy od wtorku.ONZ skrytykowało naloty koalicji w prowincji Sada, określając je jako łamanie prawa międzynarodowego. Wiele cywilów jest uwięzionych w tym regionie i pomimo ostrzeżeń nie są w stanie wyjechać z prowincji.
4.2. Czterech mężczyzn oskarżonych o lincz, skazanych na śmierć w Kabulu.
Afgański sąd skazał czterech mężczyzn na śmierć, za lincz przeprowadzony w marcu na niesłusznie oskarżonej o spalenie Koranu kobiecie. Sprawa ta wywołała wiele protestów w stolicy Afganistanu. Pisaliśmy o tym w Horyzoncie nr 88. Łącznie oskarżonych zostało 49 osób z czego 19 policjantów, którzy nie zapobiegli atakowi tłumu na kobietę.
4.3. Śmierć ambasadorów w katastrofie śmigłowca w Pakistanie.
W katastrofie śmigłowca zginęło siedem osób w tym ambasador Norwegii i Filipin. Ranny został ambasador Polski i Holandii. Do zestrzelenia doszło w piątek w dolinie Naltar na północy Pakistanu. Do zestrzelenia przyznali się talibowie, którzy podają, iż ich głównym celem był premier Pakistanu Nawaz Sharif. Jednak władze pakistańskie twierdzą, że przyczyną katastrofy była usterka techniczna, zaś terroryści przyznając się do tego, chcą jedynie pokazać, że nadal są aktywni w regionie.
5. Azja Pacyficzna (Ewa Strankowska)
5.1. Prezydent Chin w Indonezji i Pakistanie
Prezydent Chin, Xi Jinping odbył w dniach 20-24 kwietnia państwową wizytę w Pakistanie oraz Indonezji, uczestnicząc między innymi w Szczycie Azjatycko-Afrykańskim oraz obchodach 60-lecia konferencji w Bandungu. Minister spraw zagranicznych, Wang Yi, ocenił iż wizyta stanowiła praktyczną realizację koncepcji „społeczności wspólnego przeznaczenia”, promowanej przez prezydenta. Celem wizyty w Pakistanie była konsolidacja tradycyjnych relacji bilateralnych oraz pogłębienie pragmatycznej współpracy. Z kolei wizyta w Indonezji miała doprowadzić do rewitalizacji „Ducha Bandungu”, wzmocnienia solidarności i współpracy między Chinami i pozostałymi państwami rozwijającymi się oraz promocja stworzenia nowego typu relacji w stosunkach międzynarodowych – korzystnej dla wszystkich współpracy typu win-win.
5.2. Trzęsienie ziemi w Nepalu – ponad 7240 ofiar
W wyniku bardzo silnego trzęsienia ziemi, które nawiedziło Nepal 25 kwietnia zginęło 7240 osób. Liczba ofiar , które zostały ranne w wyniku tego kataklizmu oceniana jest na 14.122, zgodnie z oficjalnymi danymi Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Poza tym mnóstwo budynków zostało zniszczonych lub silnie uszkodzonych, w tym 12 zabytków znajdujących się na Liście Światowego Dziewictwa UNESCO.Społeczność międzynarodowa wysyła pomoc humanitarną w postaci pieniędzy, najpotrzebniejszych środków (jedzenie, leki, namioty), personelu ratowniczego oraz medycznego. Sytuację znacznie utrudnia fakt, iż w wyniku ogromnychi zniszczeń dotarcie do niektórych miejsc jest praktycznie niemożliwe.
