Teka 22-23: Polska ejdetyczna

Spis treści

Pressja Redakcji

Krzysztof Mazur

Polska ejdetyczna

Proponowany przez nas sposób odczytania esencji naszego zbiorowego doświadczenia jest nie tylko atrakcyjną propozycją dla jednostek, łączącą w sobie bardzo wiele wartościowych nurtów naszej tradycji. Jest to także fundament całościowej wizji reformy naszego państwa.

Polska w głąb

Wojciech Czabanowski, Miron Kwiatkowski

Nacjonalizm, patriotyzm, ejdetyzm

Wojciech Jaruzelski, Lech Wałęsa i Ryszard Kukliński kochali różne Polski, a może kochali Polskę na różne sposoby. Zadajmy więc sobie pytanie, w jakim sensie każdy z nich jest patriotą.

Test Patriotyczny

Jakim Polakiem jesteś?

Sprawdź, jakim jesteś Polakiem według klasyfikacji zaproponowanej przez Wojciecha Czabanowskiego i Mirona Kwiatkowskiego. Odpowiedz na dziewięć prostych pytań, podlicz punkty i poznaj samego siebie!

Błażej Skrzypulec

Polskość jako emancypacja

Pytając o to, czym jest polskość, nieuchronnie popadamy w problemy związane z pojęciem narodu. Zwrot ku polskości, może być rozumiany jako krok w kierunku emancypacji.

Marek Przychodzeń

Polskie pojęcie wolności

Polskie doświadczenie wolności jest doświadczeniem szczególnym. Musimy wyzwolić się z dogmatów myśli nowożytnej, by otworzyć się na doświadczenie polityczne naszych przodków, które, jeśli można je scharakteryzować jednym słowem, było doświadczeniem wolności rozumianej na sposób starożytny, klasyczny, a jak wiadomo classicus po łacinie znaczy najlepszy.

Karol Kleczka

Polak-katolik czy katolik-Polak?

W Dignitatits humanae brzmią zapomniane podczas trydenckiej nocy głosy Konfederacji warszawskiej. Deklaracja o Wolności Religijnej Soboru Waytkańskiego II wyraża polski eidos.

Wojciech Czabanowski, Michał Zabdyr-Jamróz

Trzy dyskursy sejmujące

Spoglądamy na historyczne instytucje I Rzeczpospolitej i wydobywamy z nich to, co w naszym przekonaniu istotne, ciekawe i nadające się do twórczego rozwinięcia. W ten sposób chcemy odnaleźć polski eidos.

Jan Maciejewski

Wolność jako sposób istnienia Polaków. Polskość według Jarosława Marka Rymkiewicza

Niekwestionowaną wartością myśli Rymkiewicza jest umieszczenie polskości w kontekście uniwersalnym, egzystencjalnym. Wyrywa on dyskusję o współczesnej Polsce z klinczu, jakim jest spór „ciemnogrodzian” z „modernizatorami”.

Krzysztof Gauer

Considérations sur la Pologne. List Polaka urodzonego za granicą do Polaków w kraju.

Dla mnie Polska jest czymś więcej niż krajem, w którym spędzam wakacje. Dla mnie jest to przede wszystkim podupadłe mocarstwo w trakcie odbudowy, wracające do swojego dawnego blasku. Polska ma do odegrania poważną historyczną rolę w Europie XXI wieku.

Greg Levitz

Pokalanie

„-A w co wierzysz? – W Polskę wierzę! A myślę, że chyba rzeczywiście wierzy. Ale naraz mnie jakoś tak koło serca pewna się wątpliwość zalęga. A może to menda, co mi fałszywą przyjaźnią nałożyć pęta pragnie?” Próbka eksperymentalnej prozy dokonującej wiwisekcji polskości.

Polska wszerz

Aleksandr Dundicz, Zaur Gasimow, Lech Kaczyński, Filip Memches

Prometeizm Lecha Kaczyńskiego

Po raz pierwszy od dłuższego czasu nasi sąsiedzi z północy, dla nas także z północy, ze wschodu, pokazali twarz, którą znamy od setek lat. Ci sąsiedzi uważają, że narody wokół nich powinny im podlegać. My mówimy nie! Ten kraj to Rosja.

Paweł Libera

Polski prometeizm. Jak ewoluował i jak z nim walczono?

Myśl prometejska i ruch prometejski należą do jednego z ciekawszych i najbardziej oryginalnych rozdziałów w historii polskiej myśli politycznej i polityki wschodniej pierwszej połowy XX wieku.

Marek Kornat

Tadeusz Schaetzel (1891-1971)

Tadeusz Schaetzel był jednym z najwybitniejszych oficerów polskiego wywiadu w okresie II Rzeczypospolitej. Zapisał ważną kartę w służbie idei prometejskiej. Pozostaje dzisiaj postacią raczej zapomnianą dlatego warto wydobyć ją na nowo!

Tadeusz Schatzel

Racja stanu Polski na Wschodzie

Referat Schatzela wygłoszony w redakcji miesięcznika „ Droga” w Warszawie, opublikowany pierwotnie w 1933 roku pod pseudonimem Tadeusz Krymski.

Polacy nas dobrze rozumieją
Z Giorgim Meladze dyrektorem gruzińskiego Liberty Institute rozmawiają Grzegorz Lewicki i Dominik Skorupa

Pressja z Białorusi

Dajemy głos naszym wschodnim sąsiadom – państwom, które niegdyś tworzyły z nami Rzeczpospolitą Obojga Narodów.

Piotr Rudoŭski

Modernizm, nadmodernizm i konserwatywna rewolucja

Polski przekład eseju białoruskiego dominikanina, filozofa i teologa. Jakie idee kształtują dziś białoruską świadomość polityczną?

Alaksiej Dziermant

Europejska Nowa Prawica i perspektywa białoruska

Czy zachodni model liberalno-demokratyczny jest dla Białorusi jedynym ratunkiem? Oryginalnych propozycji odpowiedzi na te pytania dostarcza filozofia konserwatywnego europejskiego ruchu Nowej Prawicy (Nouvelle Droite), dotąd na Białorusi prawie zupełnie nieznana.

Maja Ziętara

O czym śpiewa młoda Białoruś?

Współczesna białoruska muzyka stanowi znakomity środek prezentacji treści neopogańskich.

Pressja z Litwy

Saulius Drazdauskas

Koniec polskiego syndromu?

Czy rzeczywiście Polska jest czymś więcej niż krajem najgorszych dróg w Europie, a więc nie tylko przeszkodą podczas podróży na Zachód, która za każdym razem kosztuje szesnaście godzin naszego życia, ale i krajem, gdzie na Litwinów czyhają śmiertelne zagrożenia?

Tomas Klepšys

Porażki ekonomiczne Obojga Narodów

Jeśli chcemy się dowiedzieć, jak blisko są ze sobą jakieś dwa narody, nie powinniśmy patrzeć na politykę, lecz na ekonomię. Zaangażowanie
we wspólne działania ekonomiczne jest najlepszym sposobem na wzajemne poznanie się przez zwykłych obywateli dwóch państw.

Monika Kokštaitė

Między Batką i Putinėlisem. Wyzwania energetyczne dla Polski i Litwy

Batka i Putinėlis są największymi wyzwaniami dla Litwy i Polski, przy czym dla Litwy są one większym problemem niż dla Polski. Wyzwanie to można porównać z okupacją w okresie drugiej wojny światowej i z zimną wojną.

Ekspressje

Dział poezji i krytyki literackiej. Wiersze zostały wybrane przez Krzysztofa Koehlera.

Piotr Stankiewicz

Elegia

Grzegorz Lewicki

Kartezjusz

Adam Leszkiewicz

Zstąpmy do głębi. O podziemnych motylach i de profundis Wojciecha Wencla.

Leszkiewicz dokonuje analizy wierszy wieszcza polskiej prawicy.

Sabina Karmazinaitė

Pejzaże z Marsa czy Litwy? Churlanis, Geniusz kultury polskiej i litewskiej.

Autorka przybliża postać najwybitniejszego litewskiego artysty XX wieku.

Krzysztof Wołodźko

O czym śpiewa młoda Polska?

Autor tekstu pokazuje jak polskość wybrzmiewa w płytach wydanych w 2009 roku przez zespoły Karimski Club, De Press oraz zrealizowanym przez wielu artystów projekcie Gajcy.

Idee Staniszkis

Prof. Jadwiga Staniszkis jest ważną postacią dla polskich konserwatywnych intelektualistów. Publikujemy jej referat,a następnie poddajemy go krytycznej analizie.

Jadwiga Staniszkis

Epistemologia porządku

W zależności od perspektywy poznawczej to samo może wydawać się chaosem lub „porządkiem”. „Porządek” jest funkcją umysłu i można mówić
o epistemologii (epistemologiach) porządku, ich kulturowym zróżnicowaniu, narodzinach i rozpadzie.

Grzegorz Lewicki

Sprasowane sieci Jadwigi Staniszkis

W naszej socjologii w zasadzie nie ma analiz odnoszących sytuację w Polsce do długofalowych procesów kulturowych w szerszym kontekście europejskim. W tym kontekście myśl Jadwigi Staniszkis, która próbuje niektóre z tych te procesów uchwycić zasługuje na szczególną uwagę, krytyczną
analizę i rozwinięcie.

Błażej Skrzypulec

Realizm i nominalizm w walce o krzyż

Na przykładzie „walki o krzyż” okazuje się, że realizm i nominalizm nie muszą wcale znajdować się w opozycji, lecz mogą wzajemnie się wspierać.
Sądzę, że można wręcz postawić hipotezę, iż łączne stosowanie technik realistycznych i nominalistycznych jest obecnie konieczne do prowadzenia skutecznej walki politycznej.

Marek Przychodzeń

Chińska logika

Krytyczna analiza referatu prof. Staniszkis. Autor zarzuca polskiej socjolożce niepotrzebną hermetyczność języka.

Idee Rothbarta

Teksty poświęcone wybitnemu amerykańskiemu ekonomiście, związanego z austriacką szkołą ekonomiczną.

David Gordon

Murray N. Rothbard (1926-1995)

Rothbard stronił od oderwanych od rzeczywistości akademickich dysput. Zamiast tego łączył austriacką teorię ekonomii z żarliwym oddaniem dla wolności jednostki.

Murray N. Rothbard

Podróż do Polski

Wspomnienia Rothbarda z konferencji ekonomicznej jaka odbyła się w 1986 roku w Mrągowie.

Marek Przychodzeń

Kiedy jeszcze nie było podatków od paliwa

Gdyby, jak twierdził Rothbard funkcją wspólnoty politycznej było gwarantowanie zysków i bezpieczeństwa, czym wtedy różniłaby się taka wspólnota od stowarzyszenia ochrony bądź związku handlowego ?

Ania Markwart

Jak Rothbard rozprawił się z Hooverem

Recenzja książki Wielki Kryzys Murraya N. Rothbarda. Odwoływanie się do jego pracy pozwala na spojrzenie z innego punktu widzenia, sprzeciwiającemu się planowaniu centralnemu, postulującemu racjonalność podmiotów gospodarczych i wierzącemu w skuteczność mechanizmów rynkowych.

Krzysztof Posłajko

Bezbrzeżna pustota wolnorynkowej utopii

Obecne czasy nie sprzyjają utopiom. Tradycyjnie wrogi jest im konserwatyzm. W tej sytuacji, co może się wydawać paradoksalne, jedynymi dostawcami utopii na rynku idei okazują się być ortodoksyjni liberałowie wolnorynkowi. Niestety Rothbard jest jednym z nich.

Krakowski kredens

W tym dziale Pressji rozmawiamy z ważnymi postaciami dla krakowskiego środowiska intelektualnego.

Moja filozofia jest teodyceą władzy

Z Bronisławem Łagowskim rozmawiają Krzysztof Mazur i Arkady Rzegocki

Prof. Łagowski jest postacią ważną dla środowiska Klubu Jagiellońskiego. W rozmowie ustalamy protokół rozbieżności,  pytamy o życiorys i kształtowanie się powojennej myśli politycznej w Polsce.

Jelena Twierdisłowa

Filozoficzna papka

Rosyjska myślicielka, w pięknych okolicznościach Krakowa zastanawia się nad sensem filozofii Martina Heideggera.

Repressje

Dział wywołanych przez nas polemik.

Miłowit Kuniński

Dzielski nie był w Partii!

Sprostowanie do wywiadu przeprowadzonego przez redaktorów Pressji z o. prof. Janem Andrzejem Kłoczowskim w którym padło stwierdzenie, że Mirosław Dzielski w latach 70 należał do PZPR. To nie prawda – prostujemy i przepraszamy!

Bronisław Wildstein

Lekcja insynuacji

Polemika z tekstem Macieja Gawlikowskiego Przewodnik po podziemnym Krakowie. Wildstein zarzuca autorowi tekstu,  rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji jakoby dla członków Studenckiego Komitetu Solidarności sprawa upamiętnienia zamordowanego studenta i działacza opozycyjnego Stanisława Pyjasa była całkowicie obojętna.

Maciej Gawlikowski

Skąd ta nerwowość?

Odpowiedź Wildsteinowi.  Nikt nie odmawia członkom SKSu zaangażowania w sprawę wyjaśnienia śmierci Stanisława Pyjasa. Natomiast faktem jest, że w głośną sprawą wmurowania pomnika ku jego czci, Studencki Komitet Solidarności się nie zaangażował.

Piotr Musiewicz

Czy „chwalebna rewolucja” doprowadziła do liberalnego konsensu?

Polemika z artykułem Michała Zabdyra – Jamroza pt. Rewolucja u bram liberalnego konsensusu. Spór dotyczy interpretacji wpływu XVII wiecznej „chwalebnej rewolucji” na rozwój liberalizmu politycznego w Anglii oraz praktycznej tolerancji religijnej w tym kraju.

Michał Zabdyr-Jamróz

Tolerancyjna chwalebna rewolucja

Odpowiedź na zarzuty Musiewicza. XVIII wieczna Anglia nie była już sensu stricto państwem wyznaniowym!

Kompressje

Dział recenzji. Czytamy i recenzujemy w zasadzie wszystko, co podeślą nam znajomi lub wydawcy. Recenzujemy nawet wrocławski festiwal filmowy!.

J. M. Rymkiewicz, Samuel Zborowski (Adam Leszkiewicz)

J. M. Rymkiewicz, Rozmowy polskie w latach 1995-2008 (Jan Maciejewski)

Sz. Twardoch, Wieczny Grunwald (Adam Leszkiewicz)

G. Kepel, Zemsta Boga (Paweł Rojek)

T. Rakowski, Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy (Paweł Rojek)

M. N. Rothbard, Wielki Kryzys w Ameryce (Miłosz Ślepowroński)

M. Grochowska, Jerzy Giedroyc (Mateusz Kędzierski)

R. Marx, Kapitał (Sławomir Zatwardnicki)

R. Okulicz-Kozaryn, Lietuvis tarp Karaliaus-Dvasios įpėdinių (Sabina Karmazinaitė)

American Film Festival (Anna Markwart)

Perysskop

Krytyczny przegląd polskich czasopism intelektualnych.

„Arcana” 2010, nr 5 (Adam Leszkiewicz)

„Arche. Пачатак” 2010 (Joanna Bernatowicz)

„Europa” 2010, nr 4 (Karol Wilczyński)

„Fronda” 2010, nr 56 (Wojciech Czabanowski)

„Krakowskie Pismo Kresowe” 2009, nr 1 (Tomasz Kwaśnicki)

„Kronos” 2010, nr 2 (Aleksander Czerkawski)

„Krytyka Polityczna” 2010, nr 22 (Błażej Skrzypulec)

„Krytyka Polityczna” 2010, nr 23 (Paweł Rojek)

„Nowe Peryferie” 2010 (Wojciech Czabanowski)

„Obywatel” 2010, nr 51 (Błażej Skrzypulec)

„Rzeczy Wspólne” 2010, nr 2 (Marek Przychodzeń)

„Teologia Polityczna” 2009-2010, nr 5 (Michał Zabdyr-Jamróz)

„Znak” 2010, nr 11 (Karol Kleczka)

Tadeusz Pietkiewicz

Ю-651 opowiada (2)

Kolejny odcinek wspomnień więźnia stalinowskich obozów. Nasz bohater opowiada  o drodze do Workuty i czasie pracy w sowieckim obozie.

Iwan Potocki

Iwan Kulik

Kolejny odcinek publikowanych od 12 teki Pressji wspomnień Iwana Kulika. Tym razem nasz bohater próbuje się dowiedzieć od mieszkańców Moskwy czegoś o Polsce.

Europata

Wyznania Europaty(3)

Nasz niestrudzony anonimowy korespondent przysłał kolejną porcję opowieści z Parlamentu Europejskiego.