Rodzina 800+: korekta solidarnościowa

Świadczenie wychowawcze znane jako Rodzina 800+ to jeden z najbardziej doniosłych programów wsparcia realizowanych w ramach polityki publicznej. Wokół konieczności kontynuacji programu wytworzył się konsens zdecydowanej większości klasy politycznej. Tymczasem na przestrzeni lat zmieniały się społeczne oceny i oczekiwania względem tego programu. W odpowiedzi na nie Klub Jagielloński publikuje pierwszą analizę w ramach nowego cyklu #KonkretKJ, która stanowi korektę programu w duchu solidarnościowym. 

[Przeczytaj #KonkretKJ pt. „Rodzina 800+: korekta solidarnościowa”]

Wychodząc naprzeciw społecznym oczekiwaniom względem programu 800+, proponujemy wprowadzenie dobrowolnego „mechanizmu solidarnościowego”, za pośrednictwem którego wszyscy beneficjenci programu rodzina 800+ będą mieli umożliwioną prostą formę przekazywania części środków otrzymywanych w ramach świadczenia bardziej potrzebującym.

Mechanizm taki powinien:

• być wzorowany na sposobie przekazywania 1,5% podatku PIT, tj. w cyklicznie (co dwa lata) składanym wniosku o ustalenie prawa do świadczenia powinny pojawić się pola umożliwiające wskazanie celu dobrowolnego przekierowania określonej części comiesięcznego świadczenia,
• być oparty o zasadę „od człowieka do człowieka” tudzież „od rodziny do rodziny”, tj. celem wsparcia nie powinno być wsparcie instytucjonalne czy statutowe organizacji, ale konkretny „cel szczegółowy”, tj. imię i nazwisko osoby potrzebującej, która jest podopieczną parasolowej organizacji pożytku publicznego prowadzącej na rzecz takich osób zbiórki 1,5% PIT,
• dopuszczać możliwość zarówno przekazania dowolnej części comiesięcznego świadczenia przypisanego do konkretnego dziecka (zaokrąglonej do pełnych złotych, od 1 zł), jak i jego całości na jeden cel; możliwe powinno być również nieprzekazywanie żadnej części 800+,
• ograniczać możliwość wsparcia do osób i/lub rodzin o zweryfikowanych przez organizacje pożytku publicznego potrzebach finansowych o charakterze zdrowotnym lub socjalnym,
• dopuszczać możliwość zmiany wskazanego celu przez złożenie elektronicznej aktualizacji wniosku w każdym miesiącu,
• wejść w życie przy kolejnym naborze na nowy okres świadczeniowy, tj. najprawdopodobniej 1 lutego 2025 roku (kolejny okres świadczeniowy zacznie się 1 czerwca 2025 roku),
• być skorelowany z kampanią informacyjną zachęcającą do przekazywania części lub całości świadczenia skierowaną w sposób szczególny do zamożniejszej grupy beneficjentów programu.

W wariancie najbardziej zachowawczym, w którym zaledwie 5% beneficjentów decyduje się na podzielenie 1% swojego świadczenia, uzyskujemy roczny budżet w wysokości 35 milionów złotych. To o ponad 10 milionów złotych więcej niż w 2023 roku otrzymała z 1,5% podatku PIT Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, szósta pod względem sumy wsparcia przez podatników organizacja pożytku publicznego i pierwsza instytucja na liście, która pozyskuje środki na swoje cele misyjne do własnej dyspozycji, nie zaś na spersonalizowane „cele szczegółowe”.

Gdyby na przekazanie potrzebującym 10% comiesięcznego świadczenia 800+ zdecydowały tylko te osoby, które według badań CBOS z czerwca 2023 roku uznały, że kwota 800 zł wsparcia rodzinnego jest według nich zbyt wysoka, to kwota wsparcia potrzebujących wyniosłaby 1,71 miliarda złotych. To o ok. 200 milionów złotych więcej niż cała kwota przekazana przez obywateli organizacjom pożytku publicznego w 2023 z tytułu 1,5% PIT.