Odkorkować Polskę. Raport CA KJ

W związku z nadchodzącym końcem umowy z obecnym operatorem systemu poboru myta drogą elektroniczną rząd rozważa zmianę formy odpłatności za drogi, łącznie z wprowadzeniem winiet. Eksperci Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego przygotowali obszerny raport, w którym przedstawili kompleksową propozycję nowego, zrównoważonego systemu poboru opłat. Proponują odejście od ręcznego poboru opłat za  drogi na rzecz trzech alternatywnych form odpłatności. Nowy system pozwoli ograniczyć zatory na drogach szybkiego ruchu i ograniczyć koszty związane z utrzymaniem etatów osób pobierających opłaty.

Zdaniem ekspertów koszty związane z funkcjonowaniem infrastruktury drogowej powinny być w jak największym stopniu pokrywane przez jej użytkowników. Podstawą powinna być zasada „płaci ten, kto korzysta”. Większy ciężar utrzymania infrastruktury drogowej zostanie wówczas przeniesiony na najintensywniej z niej korzystających uczestników ruchu. Obecnie bowiem wpływy z myta nie pokrywają kosztów eksploatacji dróg oraz zobowiązań wynikających z budowy autostrad „koncesyjnych”. Eksperci zwracają też uwagę na konieczność poradzenie sobie z problemem zwiększenia ruchu pojazdów ciężarowych na drogach równoległych do dróg objętych odpłatnością.

Postulują oni wyeliminowanie ręcznego poboru opłat od kierowców samochodów osobowychna rzecz trzech możliwych, ale zróżnicowanych pod kątem kosztów po stronie kierowcy, form uiszczania opłaty:
1. Z wykorzystaniem elektronicznych urządzeń pokładowych rejestrujących wjazd lub wyjazd pojazdu.
2. Opartej o wykup okresowych winiet elektronicznych (nie papierowych), których ważność byłaby weryfikowana na podstawie skanowania tablic rejestracyjnych.
3. Opłacanie przejazdu na danej trasie przed wyjazdem również za pomocą aplikacji mobilnych lub przez Internet.

– Należy całkowicie zmienić filozofię patrzenia na odpłatność za drogi i przejść od stanu powszechnej bezpłatności i istnienia tylko określonych wycinków infrastruktury drogowej, za korzystanie z których są lub mogą być pobierane opłaty, do stanu, w którym normą jest odpłatność za korzystanie z dróg, zaś brak odpłatności jest stosownie ograniczony – przekonują autorzy raportu.

Zaproponowany nowy system poboru myta pozwoli na osiągnięcie czterech szczegółowych celów:
1. Zwiększy udział wpływów z tytułu użytkowania dróg w całości wydatków na utrzymanie infrastruktury drogowej.
2. Umożliwi finansowanie dróg innych niż krajowe ze środków innych niż budżety państwa i samorządów.
3. Zmniejszy ruch pojazdów ciężarowych na drogach wojewódzkich i krajowych jednojezdniowych i przekieruje go na autostrady i drogi ekspresowe.
4. Zlikwiduje korki wywołane ręcznym poborem opłat oraz w okresach wzmożonego ruchu pojazdów.