Jak wydamy ponad 100 miliardów? Ocena projektu Krajowego Planu Odbudowy

Krajowy Plan Odbudowy (KPO) to jeden z najważniejszych dokumentów strategicznych w historii Polski. Bezprecedensowe środki, które mogą zostać wydane na postpandemiczną odbudowę i transformację polskiej gospodarki, sprawiają, że trwające konsultacje publiczne nie powinny być traktowane przez rządzących jako nieprzyjemny biurokratyczny obowiązek, ale szansa na weryfikację przedstawionego planu.

KPO potwierdza, iż państwowa administracja satysfakcjonująco diagnozuje wyzwania rozwojowe, przed którymi stoi Polska. Wskazane wyzwania dość kompleksowo pokazują problemy w poszczególnych obszarach, a także trafnie kreślą główny cel, będący odpowiedzią na wyzwania. Także cele szczegółowe nie wzbudzają na ogół kontrowersji, co wynika przede wszystkim z faktu, iż należą one do kategorii „ogólnie słusznych”, a więc politycznie „bezpiecznych”. Najbardziej problematyczne są reformy i przypisane im inwestycje, a to właśnie one rozstrzygają w dużej mierze o tym, jaką treścią wypełniana jest ogólna rama zdefiniowanych celów. O ile więc odpowiedź na pytanie „co?” jest zasadniczo słuszna, to odpowiedź na pytanie „jak?” jest dużo bardziej problematyczna.

Problemem w KPO, który powiela bolączki polskiej administracji, jest koncentracja na liczbowych działaniach, a nie ich efektach, co jest widoczne również w zdefiniowanych wskaźnikach, które odnoszą się do działań, a nie efektu wskazującego zmianę. Dobrym przykładem jest koncentracja na liczbie e-aplikacji powstałych w toku cyfryzacji administracji, a nie liczbie finalnych użytkowników. Brak staranności w tworzeniu wskaźników jest tym dotkliwszy, że w przeciwieństwie do środków z wieloletnich ram finansowych środki z KPO wymagają osiągania kamieni milowych pod rygorem wstrzymania dofinansowania.

Eksperci CAKJ, ewaluując KPO, nie ograniczyli się do wskazywania mankamentów poszczególnych komponentów. W rozdziale V wskazali także reformy, które mogłyby zostać sfinansowane ze środków Funduszu Odbudowy i które uzupełniają propozycje zawarte w konsultowanej wersji dokumentu.

Publikacja powstała we współpracy z Instytutem Zielonej Gospodarki, który sfinansował jej wydanie. Tym dziełem dzielimy się otwarcie. Utwór (z wyłączeniem grafik) jest udostępniony na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowe. Zachęcamy do jego przedruku i wykorzystania. Prosimy jednak o podanie linku do naszej strony oraz przedrukowanie niniejszej informacji.