Czas na kredyty studenckie. Analiza CA KJ

Analiza rozpoczyna się od krytyki obecnego modelu finansowania edukacji wyższej w Polsce. – Wadliwy model finansowania to jeden z głównych problemów edukacji wyższej w Polsce. Dotyczy on nie tylko małej wysokości nakładów, na co skarżą się uczelnie wyższe, ale przede wszystkim metod ich alokacji. Obecne rozwiązanie daje z jednej strony uczelniom wyższym stabilność, ale z drugiej strony wpływa negatywnie na ich rozwój i zmniejsza konkurencję na rynku usług edukacyjnych. Wynika to z faktu, że nawet przy zawieszeniu jakiejkolwiek działalności, uczelnia będzie otrzymać wsparcie przez kilka kolejnych lat. Finansowanie studiów wyższych na uczelniach publicznych z budżetu państwa wpływa negatywnie także na studentów, którzy w związku z brakiem czesnych nie są stymulowani do podejmowania racjonalnych decyzji w zakresie wyboru uczelni, kierunku czy czasu trwania studiów. W rezultacie istniejący model finansowania prowadzi do nieefektywnego wydawania publicznych pieniędzy – stwierdza Kędzierski.

Ekspert proponuje wprowadzenie w Polsce instrumentu finansowania edukacji wyższej, opartego na kredytach studenckich, których spłata byłaby uzależniona od przyszłych dochodów. Swoją propozycję motywuje w następujący sposób:

– 34% studentów w Polsce (pół miliona osób) ma trudności z pokryciem kosztów utrzymania, a jedynie 14% studentów otrzymuje stypendium socjalne. Spośród rozwiązań mających na celu zwiększenie poziomu inwestycji prywatnych w edukację wyższą, najbardziej efektywnym narzędziem jest wprowadzenie czesnych. Wprowadzenie czesnych może zmniejszyć dostępność studiów, dlatego wiele państw decyduje się na programy kredytowe. Optymalnym instrumentem finansowania jest kredyt studencki, którego spłata uzależniona jest od przyszłych dochodów (income-contingent loan, ICL).

ICL działa z powodzeniem w kilku krajach świata, m.in. w Australii, Wielkiej Brytanii i na Węgrzech. Wprowadzenie w Polsce ICL jest szansą na skokowy wzrost dostępności kredytów studenckich. Dziś korzysta z nich zaledwie 3% studentów I roku (8 tysięcy osób), a co najważniejsze nie trafiają one do najbardziej potrzebujących.

Wprowadzenie w Polsce instrumentu ICL jako elementu systemu pomocy materialnej dla studentów otwiera drogę do wprowadzenia w Polsce odpłatności za studia i może być poważnym krokiem w stronę naprawy szkolnictwa wyższego.