Witamy na stronie Klubu Jagiellońskiego. Jesteśmy niepartyjnym, chadeckim środowiskiem politycznym, które szuka rozwiązań ustrojowych, gospodarczych i społecznych służących integralnemu rozwojowi człowieka. Portal klubjagiellonski.pl rozwija ideę Nowej Chadecji, której filarami są: republikanizm, konserwatyzm, katolicka nauka społeczna.

Zachęcamy do regularnych odwiedzin naszej strony. Informujemy, że korzystamy z cookies.
Zamknij

Zbigniew Przybyłka

Historyk i filolog klasyczny. Absolwent Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Współautor podcastu „Szyb Kultury” poświęconego historii i kulturze Śląska.

Teksty tego autora

Opinia

Pomalować Górny Śląsk na czerwono. Walka klasowa alternatywą dla etnonacjonalizmów?

Zbigniew Przybyłka recenzuje książkę „Chachary. Ludowa historia Górnego Śląska” Dariusza Zalegi  3 sierpnia 2024
„Chachary. Ludowa historia Górnego Śląska” Dariusza Zalegi to książka, która swoim ambitnym tytułem obiecuje więcej niż autor chce nam faktycznie dostarczyć. Niemniej dobrze, że się pojawiła.
Opinia

Śląski język regionalny Polsce nie zaszkodzi. A Śląskowi może pomoże

Zbigniew Przybyłka, prawdziwy Ślązak, wyłamuje się ze sporu pomiędzy śląskimi autonomistami a prawicowymi centralistami  14 maja 2024
Po latach starań Sejm i Senat uchwaliły ustawę, która nadaje śląszczyźnie status języka regionalnego. Konfederacja i PiS po staremu grzmią, że to pierwszy krok na drodze do dezintegracji państwa. Prawda o śląskiej godce jest jednak bardziej złożona.
Opinia

Prof. Nowak: projekt Rzeczpospolitej Trojga Narodów odrzucili Kozacy, a nie polska szlachta

Zbigniew Przybyłka recenzuje pracę krakowskiego profesora  25 marca 2024
I cóż z tego, że spotykamy tu historycznego Skrzetuskiego i Kmicica, których przygody – w wersji Sienkiewicza – z wypiekami na twarzy czytało kilka pokoleń Polaków. Niech nas też nie zmyli plątanina dworskich intryg, zerwanych sejmów i ciągle zmieniających się...
Opinia

„Państwo” Platona na deskach teatru? To nie mogło się udać

Zbigniew Przybyłka recenzuje odważną inscenizację dialogu filozoficznego sprzed 2,5 tys. lat   27 lutego 2024
Teatralna adaptacja Państwa Platona w reżyserii Jana Klaty to szlachetny i odważny eksperyment, który jest z góry skazany na niepowodzenie. Nie da się zrobić inspirującego spektaklu z długiego i zawiłego dialogu filozoficznego.
Opinia

Zaolzie zasługuje na podmiotową pamięć. Refleksje o książce „Lutyńskie Tango” i inne historie wojenne z Zaolzia

Zbigniew Przybyłka opisuje trudne losy polskiej mniejszości w Czechach  19 grudnia 2023
Zaolzie to nie jest tylko epizod z dziejów kieszonkowego imperializmu polskiego. To 100-letnia opowieść o społeczności, której odmówiono prawa do samostanowienia. Polska mniejszość na czeskim Śląsku musi ciągle na nowo siebie opowiadać, inaczej rozpłynie się w...
Opinia

Musical „1989” łączy Polaków? Tak, ale tylko z plemienia „anty-PiS-u”

Zbigniew Przybyłka recenzuje polską wersję „Hamiltona” i ocenia czy rzeczywiście spełnia cel opowiadania o Polsce „ponad podziałami”  29 sierpnia 2023
Musical „1989” reklamuje się jako „pozytywny mit, co łączy, a nie dzieli”. Ostatecznie wyszła opowieść ku pokrzepieniu serc dla plemienia anty-PiS-u. Mimo wszystko warto na „1989” pójść. Choćby po to, by skonfrontować swoją wizję historyczną...
Opinia

Historia Polski według prof. Nowaka – postmodernistyczny nacjonalizm czy ratunek dla patriotycznej narracji?

Zbigniew Przybyłka recenzuje monumentalne dzieło znanego konserwatywnego profesora  26 lipca 2023
Wielotomowe Dzieje Polski Andrzeja Nowaka budzą mieszane uczucia. Z jednej strony trudno odmówić autorowi historycznego warsztatu, Z drugiej strony ta monumentalna praca jest narodowo-katolicką opowieścią, która raczej odstraszy „odjaniepawloną” młodzież.
Długi tekst

Kaj sōm te wszyjske Ślōnzoki?

Zbigniew Przybyłka na bazie wyników spisu powszechnego analizuje główne problemy tożsamości śląskiej  7 maja 2023
Pisze te słowa osoba, która czuje się Polakiem w najszlachetniejszym, bo obywatelskim tego słowa znaczeniu, i Ślązakiem, który w spisie powszechnym zadeklarował narodowość śląską. „Civis Polonus sum, natione Silesius.”
Podcast

„Beboki” – teatr dla małych i dużych dzieci [PODCAST]

W nowym odcinku „ Szybu Kultury” recenzujemy spektakl „Beboki” i rozmawiamy o potrzebie nauki dzieci ślōnskiej gŏdki.  1 lutego 2023
„Beboki”, produkcja zespołu teatralnego Teatr Trip, to rozgrywający się według klasycznego wzorca spektakl familijny, na którym dobrze bawią się i dzieci, i dorośli. Wyróżnia się od innych tego typu przedstawień głębokim osadzeniem w śląskim folklorze.
Podcast

Kolędy nie muszą być z płyty! Iga Fedak o ludowym kolędowaniu [PODCAST]

W nowym odcinku „Szybu kultury" rozmawiamy o tradycyjnym śląskim kolędowaniu  27 stycznia 2023
Powiedzmy sobie prawdę: wszyscy mamy serdecznie dość sztampowych kolęd. Remedium na to może być powrót do korzeni, czyli sięgnięcie do kolęd ludowych śpiewanych przez naszych pradziadków.
Podcast

Nikiszowiec – z przewodniczką po Czarnym Ogrodzie [PODCAST]

W najnowszym „Szybie Kultury” rozmawiamy o osiedlu Nikiszowiec, najlepiej przemyślanym i zrealizowanym przemysłowym założeniu urbanistycznym w Polsce.  19 grudnia 2022
W nowym odcinku podcastu Basia i Zbyszek wychodzą poza gawędkę o turystycznych urokach "Nikisza". Zastanawiają się także nad postindustrialną przyszłością osiedla, ceną, którą przychodzi płacić za turystyczną popularność i postępującą gentryfikacją.
Podcast

Serial „Wielka woda” – katastrofa na miarę naszych możliwości [PODCAST]

W nowym odcinku „ Szybu Kultury” analizujemy serial „Wielka woda” i wspominamy powódź z 1997 roku  24 listopada 2022
Powódź wystawiła na próbę sprawność ówczesnego państwa polskiego. Okazało się, że domalowanie państwowym orzełkom koron to jeszcze za mało, aby z postkomunistycznego paździerza uczynić dobrze zarządzaną zachodnią demokrację.
Opinia

Czy istnieje glejt na śląskość? Górny Śląsk łączy wspomnienia obozów pracy i obowiązkowej volkslisty

Zbigniew Przybyłka opisuje historię Górnego Śląska po II Wojnie Światowej i jej echa  22 listopada 2022
Na Górnym Śląsku, aby mówić o „naszych” sprawach, ciągle trzeba się legitymować, w zależności od okoliczności „dziadkiem powstańcem” lub „dziadkiem z Wehrmachtu” (czasami jest to jeden i ten sam dziadek). Inaczej powiedzą ci, że „nie rozumiesz” i...
Podcast

Między magią a herezją – Trylogia husycka Sapkowskiego cz. 3 [PODCAST]

W najnowszym „Szybie Kultury” mierzymy się z największym być może mitem narosłym wokół średniowiecznej inkwizycji: jej rzekomą fiksacją wokół polowania na czarownice.  21 listopada 2022
Czarna legenda to stereotypowe przedstawienie inkwizycji w kulturze, a zwłaszcza w popkulturze. Rozpoczęła się ona jeszcze w czasach nowożytnych, ale mimo weryfikacji naukowej tego mitu, czarna legenda dalej ma się dobrze w dziełach kultury.
Podcast

Nie taka straszna inkwizycja – trylogia husycka Sapkowskiego, cz. II [PODCAST]

W kolejnym odcinku „Szybu kultury" kontynuujemy rozmowę o trylogii husyckiej Andrzeja Sapkowskiego  5 listopada 2022
Kontynuujemy temat trylogii husyckiej Sapkowskiego. Na tapet wzięliśmy najbardziej kontrowersyjny wątek powieści, czyli sposób przedstawienia kościelnej inkwizycji i jej walki z herezją. W rolę obrońcy dobrego imienia inkwizycji wciela się Kamil Wons.
Podcast

Śląsk po husycku – trylogia husycka Sapkowskiego, cz. I [PODCAST]

W nowym odcinku „Szybu kultury" rozmawiamy o trylogii husyckiej Andrzeja Sapkowskiego  30 października 2022
Podczas gdy jagiellońską Polskę i Litwę u schyłku średniowiecza pochłaniał konflikt z Zakonem Krzyżackim, śląskim książętom i prałatom, lennikom Korony św. Wacława, sen z oczu spędzali husyci. Po tę barwną, a słabo znaną epokę w historii Śląska sięgnął...
Opinia

Polskość rysowana od linijki. Warszawa od lat narzuca Ślązakom własną wizję tożsamości narodowej

Zbigniew Przybyłka w kontekście otwarcia Panteonu Górnośląskiego, nowej wystawy historycznej w Katowicach, dokonuje analizy konfliktu tożsamościowego w regionie  29 października 2022
Centrum musi w końcu zrozumieć, że polityka historyczna wobec Górnego Śląska powinna uwzględniać jego odrębną od reszty kraju specyfikę. Narzucenie regionowi wąsko rozumianej polskości jest symboliczną przemocą wobec Ślązaków.
Podcast

Wrocław i Śląsk od Lutra po dziś. „Mikrokosmos” Normana Daviesa, cz. II [PODCAST]

W drugim odcinku podcastu kontynuujemy naszą rozmowę o Wrocławiu i Śląsku na kanwie książki „Mikrokosmos”  26 października 2022
Ciągniemy dalej naszą rozmowę o Wrocławiu i Śląsku na kanwie „Mikrokosmosu” Normana Daviesa i Rogera Moorehouse'a. Zaczynamy od 1526 r., kiedy to Śląsk dostaje się pod panowanie Habsburgów, a potem przechodzimy przez czasy pruskie aż po wiek XX.
Podcast

Portret śląskiego miasta. „Mikrokosmos” Normana Daviesa, cz. I [PODCAST]

W pierwszym odcinku podcastu „Szyb kultury” omawiamy książkę „Mikrokosmos. Portret miasta środkowoeuropejskiego”  26 października 2022
Dlaczego Norman Davies i Roger Moorhouse twierdzą, że Wrocław jest miastem środkowoeuropejskim par excellence? Dlaczego koncept Europy Środkowej jest dla nich tak ważny? Omawiamy książkę „Mikrokosmos. Portret miasta środkowoeuropejskiego”.
Opinia

Dawny, „czarny” Śląsk umiera, a opowiadanie o strajku górników zaczyna przypominać etnograficzną gawędę

Zbigniew Przybyłka 40 lat po pacyfikacji kopalni „Wujek” pisze o trwającej na Śląsku walce o historyczną pamięć o „Solidarności”  23 stycznia 2022
Na „Piaście” strajkowano prawie dwa tygodnie, najdłużej w całym kraju; na „Wujku” strajk utopiono we krwi – zginęło 9 górników. Na tę okazję przez region przetoczyła się fala rocznicowych oficjałek. A młodych Ślązaków i Polaków legenda...
Opinia

Nike dla „Kajś” Zbigniewa Rokity. Prawica musi się obudzić, a tożsamość śląska to nie jest tylko Szczepan Twardoch

Zbigniew Przybyłka pisze o tym, dlaczego prawica potrzebuje „korków” ze śląskości  11 października 2021
Śląsk się emancypuje, a jej ton wyznacza lewica i liberałowie. Co z prawicą? Nic. Konsekwentnie udaje, że nie ma tematu. Najnowszym przykładem indolencji prawicy jest zlekceważenie tegorocznej nagrody Nike, przyznanej za znakomity reportaż o Górnym Śląsku.
Długi tekst

Czy Rzym upadł z powodu zmian klimatycznych? Omówienie książki „Los Rzymu. Klimat, choroby i koniec imperium” Kyle’a Harpera

Zbigniew Przybyłka pisze o hipotezie klimatycznych przyczyn końca imperiów i cywilizacji  14 września 2021
Edward Gibbon, autor monografii „Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego”, naliczył około 210 przyczyn upadku Cesarstwa. Jednak Kyle Harper wskazuje, że najgłówniejszą z nich były zmiany klimatyczne.