90 000 razy ocenili ustawy! Od roku w Sejmie działają konsultacje społeczne. Jak wziąć w nich udział?

W ciągu roku ok. 90 000 razy zaangażowani obywatele pod imieniem i nazwiskiem ocenili projekty ustaw procedowanych w Sejmie. Z końcem października minął rok od rozpoczęcia działania systemu konsultacji społecznych prawa, który powstał z inicjatywy Klubu Jagiellońskiego. Wyjaśniamy, jak z niego korzystać i co zrobić, by wziąć udział w konsultacjach!

Realizując projekt „Sejm – nowe otwarcie” Klub Jagielloński co miesiąc przygotowuje zestawienie najciekawszych, trwających konsultacji oraz ich wyników. Niebawem opublikujemy szczegółowy raport z pierwszego roku funkcjonowania reformy. Zapisz się na newsletter, by otrzymać go jako pierwszy!

Rok reformy w działaniu
Wprowadzenie konsultacji społecznych i wymogu oceny skutków regulacji dla projektów procedowanych w Sejmie od lat postulowały środowiska eksperckie. W 2021 roku Klub Jagielloński przy okazji opracowywania przez rząd projektu polskiego Krajowego Planu Odbudowy sformułował postulat kompleksowej reformy procesu stanowienia prawa.

Naszą propozycję najpierw zaakceptował rząd PiS i Komisja Europejska, a następnie zrealizowała z inicjatywy marszałka Szymona Hołowni nowa koalicja rządząca.

Od 31 października 2024 prawo w Sejmie powstaje na nowych zasadach: z udziałem obywateli i w oparciu o profesjonalne, eksperckie prognozy wpływu projektowanych zmian na rzeczywistość społeczno-gospodarczą.

Jak działa ten system?
W ciągu pierwszego roku do konsultacji trafiło ponad 150 ustaw tworzonych z inicjatywy posłów, Senatorów, Prezydenta RP i obywateli. Projekty rządowe wyłączone są z sejmowych zasad konsultacji, ponieważ co do zasady podlegają analogicznej procedurze konsultacji publicznych na etapie rządowym.

Każdy obywatel może ocenić dowolną interesującą go ustawę. Robi się to w prosty sposób on-line, po zalogowaniu za pośrednictwem Profilu Zaufanego. Ocena obejmuje zarówno tę rankingową (m.in. odpowiedź na pytanie o potrzebę nowego prawa lub zgodę z nim w skali od 1 do 5), ogólny komentarz do pomysły zmiany przepisów, jak i możliwość szczegółowego komentowania poszczególnych artykułów konsultowanej ustawy.

Właściwy projekt i ankietę konsultacyjną znaleźć można wchodząc przez stronę główną Sejmu, wybierając zakładkę Konsultacje społeczne na dole strony sejm.gov.pl. Następnie na liście projektów wyszukać trzeba interesujący nas projekt poprzez tytuł lub jego sygnaturę. Na ten moment nie jest niestety możliwe generowanie linków bezpośrednio do ankiety konsultacyjnej danej ustawy.

Liczby robią wrażenie. Konsultacje coraz bardziej popularne
Opinie obywateli sygnowane są imieniem i nazwiskiem osoby wypełniającej ankietę oraz w pełni jawne oraz publiczne dostępne. Można wypowiadać się w imieniu własnym, reprezentowanej osoby prawnej lub innego podmiotu.

Kancelaria Sejmu publikuje wyniki konsultacji w ciągu maksymalnie kilku dni od zakończenia konsultacji. Publikowane są zarówno szczegółowe raporty statystyczne dla każdego z projektów, jak i zestawienia opinii i ocen uszeregowane imiennie oraz w stosunku do każdego z artykułów ustawy.

W ciągu pierwszego roku swoje opinie do nowych projektów ustaw Polacy przedstawili blisko 90 000 razy.

Największe zainteresowanie wzbudziły dwie propozycje nowelizacji przepisów dotyczących obowiązkowych badań lekarskich dla osób posiadających pozwolenie na broń, w tym myśliwych. Tej kwestii dotyczy ok. 1/3 wszystkich wypełnionych ankiet!

Wśród pozostałych gorących tematów wyliczyć należy między innymi ustawy o zawodzie psychoterapeuty, jawnych cenach nieruchomości i Centralnym Porcie Komunikacyjnym oraz zniesieniu dwukadencyjności w samorządach.

Już niebawem pełen raport!
Jeszcze w 2025 roku Klub Jagielloński w toku projektu „Sejm – nowe otwarcie” przedstawi kompleksowy raport dotyczący pierwszego roku funkcjonowania reformy. Znajdą się w nim m.in. dane statystyczne, omówienie najciekawszych przykładów szeroko konsultowanych ustaw oraz postulaty ulepszenia obowiązującego systemu.

Będzie to swoiste kompleksowe rocznej pracy parlamentu w zakresie inicjowania projektów legislacyjnych oraz prac nad projektami składanymi przez Prezydenta RP, Senat RP oraz Obywateli.

Osoby, które zapiszą się na specjalny newsletter legislacyjny projektu otrzymają raport jako pierwsze. Gorąco zachęcamy!