Obywatele przeciwko samorządowym baronom. PSL przegrywa w konsultacjach

Zakończyły się konsultacje społeczne projektu ustawy o zniesieniu dwukadencyjności wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Trzy czwarte obywateli, którzy wzięli w nich udział, opowiedziało się przeciw zmianom proponowanym przez PSL. Samorząd wymaga głębszej reformy.

Mobilizacja obywateli przeciwko samorządowemu lobby

W konsultacjach społecznych projektu ustawy dotyczącego zniesienia dwukadencyjności w wyborach samorządowych autorstwa Polskiego Stronnictwa Ludowego wzięło udział prawie 2800 osób. To jedne z przepisów, które były najchętniej oceniane przez obywateli.

Zdecydowana większość z tych, którzy wzięli udział w konsultacjach, opowiedziała się za odrzuceniem projektu ustawy. 78,6% uważa, że przyjęcie tej ustawy jest zdecydowanie niepotrzebne, a 78% nie akceptuje rozwiązań zawartych w przepisach.

Konsultacje społeczne są nowym narzędziem dla społecznego lobbingu — wyrażania obywatelskiego sprzeciwu wobec pomysłów, które nie są dla Polaków akceptowalne. Jak widać, takim projektem jest także promowane przez PSL zniesienie dwukadencyjności dla samorządowców.

W konsultacjach udział wzięło około 500 zwolenników ustawy. Według szacunków ekspertów, dyskutowane przepisy mogą dotyczyć w 2029 roku nawet 1600 samorządowców. Oznacza to, że nie byli oni na tyle przekonani lub zmobilizowani, by gremialnie dać wyraz poparcia dla projektu PSL-u.

„Mnie nie jest znany żaden ruch obrony samorządowców przed dwukadencyjnością. Znane są natomiast związki samorządowe, lobbyści samorządowi, partie polityczne, które są naciskane przez członków swoich partii na poziomie samorządowym, którzy o to walczą” – powiedziała w wywiadzie dla Klubu Jagiellońskiego Katarzyna Batko-Tołuć z organizacji Watchdog Polska.

Lobbyści, partie i związki zostały tym razem znokautowane przez obywateli.

Samorząd wymaga głębszej reformy

Aby dokonać ewaluacji dwukadencyjności wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, potrzeba cierpliwości i czasu. Zmiany realnie wejdą w życie dopiero od następnych wyborów. Trzeba co najmniej dwóch kolejnych kadencji, aby ocenić skutki nowych regulacji. Jednak zmiana prawa wyborczego to wierzchołek góry lodowej. Katarzyna Batko-Tołuć opisała ten problem.

„Założeniem jej wprowadzenia [dwukadencyjności] było raczej przecięcie istniejących układów. Oczywiście może być tak, że wójt zostawia swojego następcę i cały układ świetnie sobie trwa, więc to nie jest remedium na wszystko. […] Samorząd potrzebuje znacznie głębszej reformy i to jest tylko środek tymczasowy, uproszczone działanie. Trochę jak walnięcie siekierą zamiast jakiegoś subtelnego rozwiązania, które mogłoby poprawić sytuację” – mówiła ekspertka.

„Władza wykonawcza na poziomie lokalnym dysponuje często swoimi mediami społecznościowymi, własną gazetą, aparatem urzędniczym. Może nadużywać zasobów publicznych do budowania swojej pozycji. Może budować klientelistyczną sieć powiązań, zatrudniać radnych – którzy powinni tę władzę kontrolować – w spółkach komunalnych” – stwierdziła członkini Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Jeśli Sejm zdecyduje się przyjąć kontrowersyjny projekt, rządząca większość będzie musiała tłumaczyć się przed obywatelami, którzy wykazali, że są mu przeciwni. Istotą konsultacji projektów sejmowych jest wzmocnienie społecznej kontroli i transparentności. Właśnie tego brakuje na szczeblu samorządowym.