Nadchodzą zmiany w ustawie o OSP | Nawigator legislacyjny dla NGO

Monitoring legislacyjny 24 marca  – 25 kwietnia

Zmiany w ustawie o ochotniczych strażach pożarnych

Do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw. Nad projektem pracuje teraz Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych. Jakie zmiany przewiduje projekt ustawy?

– strażacy ratownicy OSP, którzy ukończyli 65 rok życia i posiadają aktualne badania lekarskie będą mogli brać bezpośredni udział w działaniach i akcjach ratowniczych;

– kandydatem na strażaka ratownika OSP może być strażak OSP który ukończył 18 lat i nie ukończył 65 lat, będący uczestnikiem szkolenia podstawowego przygotowującego do bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych; strażak OSP w wieku od 16 do 18 lat, który za zgodą jednego z rodziców, opiekunów prawnych lub opiekunów faktycznych jest uczestnikiem szkolenia ratowniczego;

– gmina (o ile posiada siły i środki w tym zakresie) może wydatkować środki finansowe na szkolenia OSP; gmina może również finansować wyżywienie strażaków ratowników OSP w określonych sytuacjach (podczas prowadzenia działań ratowniczych, udziału w działaniach prowadzonych przez inne służby, inspekcje i straże, trwających co najmniej 6 godzin, a także szkoleniach, ćwiczeniach i zawodach, trwających co najmniej 8 godzin);

– objęcie ekwiwalentem pieniężnym również kandydata na strażaka ratownika OSP (dotychczas ekwiwalentem pieniężnym objęci byli strażacy ratownicy OSP po spełnieniu takich punktów jak np. ukończenie z wynikiem pozytywnym szkolenia ratowniczego, odbycie szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy).

Na łamach portalu Klubu Jagiellońskiego możecie przeczytać artykuł dr. Marcina Kędzierskiego, który w Ochotniczych Strażach Pożarnych znalazł receptę na nadchodzące kryzysy.

Kilka słów o pracy zdalnej

W lutym br. pisałam o nowelizacjach Kodeksu pracy. Pierwsza nowelizacja przyjęta przez Sejm w dniu 1 grudnia 2022 r. reguluje zasady dotyczące pracy zdalnej oraz wprowadza przepisy dotyczące kontroli trzeźwości pracowników. Przepisy dotyczące kontroli trzeźwości pracowników obowiązują już od 21 lutego br., natomiast w dniu 7 kwietnia weszły w życie przepisy dotyczące pracy zdalnej. Przypominam więc, co nowelizacja oznacza dla pracowników i pracodawców:

– pracodawca jest zobligowany do zwrotu kosztów pracy zdalnej (zwrot poniesionych kosztów energii elektrycznej oraz kosztów dostępu do Internetu). Pracodawca może również rozliczać się z pracownikiem ryczałtem a kwoty zwrotu są zwolnione z obciążeń publicznoprawnych). Pokrycie kosztów pracy zdalnej przez pracodawcę, zgodnie z wprowadzoną regulacją, dotyczy wyłącznie kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych przez co nie obejmuje ono kosztów zużycia mediów (np. koszt zużycia wody).

– pracodawca ma obowiązek zapewnić narzędzia techniczne niezbędne do wykonywania pracy zdalnej;

– pracodawca posiada dużą swobodę decyzyjną w kwestii udzielania lub nieudzielania zgody na pracę zdalną. Ale są też pewne wyjątki: w przypadku odmowy udzielenia zgody na pracę zdalną kobiecie w ciąży, osobie wychowującej dziecko do ukończenia czwartego roku życia, osobie opiekującej się osobą z rodziny lub inną osobą w gospodarstwie domowym oraz pracownikowi posiadającemu orzeczenie o niepełnosprawności, pracodawca musi podać uzasadnienie swojej odmowy;

– miejscem pracy zdalnej może być nie tylko miejsce zamieszkania, ale również inne miejsce uzgodnione z pracodawcą;

– pracodawca ma możliwość nakazania pracy zdalnej. Podstawą może być stan nadzwyczajny, stan zagrożenia epidemicznego oraz stan epidemii;

– pracodawca ma możliwość kontrolowania w miejscu wykonywania pracy zdalnej w godzinach pracy pracownika. Warto jednak zauważyć, iż zakres takiej kontroli jest ograniczony, co wynika z wymogu ochrony prywatności;

– pracownicy uzyskali prawo pracy zdalnej „na żądanie”. Pracownik może złożyć wniosek o udzielenie zgody na pracę zdalną u swojego pracodawcy, jednak wymiar pracy zdalnej „na żądanie” nie może przekroczyć 24 dni w roku kalendarzowym;

Poprawa błędów w sprawozdaniu finansowym

W ubiegłym newsletterze przygotowałam dla Was krótką ściągę zawierającą najważniejsze informacje o sprawozdaniu finansowym za 2022 rok. Mam nadzieję, że przygotowaliście je bezbłędnie, ale jeśli wkradł się błąd i nie wiecie, w jaki sposób oraz o jakie procedury należy zadbać, aby błąd poprawić, tutaj znajdziecie niezbędne wskazówki.

Jeśli znaleźliście błąd po zatwierdzeniu sprawozdania, to nie można go już poprawić. Należy uwzględnić błąd w księgach rachunkowych dotyczących tego roku, w którym został on wykryty (np. jeśli błąd został popełniony w sprawozdaniu finansowym za 2022 r., to błąd należy wykazać w księgach rachunkowych z 2023 r. Poprawiane zdarzenie należy zaksięgować w bieżących księgach, tak by w najbliższym sporządzanym sprawozdaniu finansowym znalazły się informacje o stanie finansów w pełni zgodne ze stanem faktycznym.). Mówi o tym art. 54 ust. 2 Ustawy o rachunkowości.

Znalezienie błędu jeszcze przed zatwierdzeniem sprawozdania (przypominam, że sprawozdanie musi zostać zatwierdzone przez odpowiedni organ organizacji, np. walne zgromadzenie członków w terminie do 30 czerwca), umożliwia naniesienie poprawek. W takim przypadku należy sporządzić kolejne, poprawione sprawozdanie finansowe, na którym będzie podana data powtórnego sporządzenia i podpisania sprawozdania przez członków zarządu. Oczywiście data podpisu elektronicznego wskazywać będzie datę po 31 marca, dlatego warto zachować pierwsze sprawozdanie z podpisami w prawidłowym terminie. W poprawionym sprawozdaniu, w miejscu na informacje dodatkowe, można dopisać zaistniały fakt jego poprawienia (nie stanowi to jednak obowiązku, ale warto umieścić taką informację).

W przypadku błędu zawartego w deklaracji CIT-8, można złożyć korektę wysłanej deklaracji.

Podpisana nowelizacja ustawy o dostępności cyfrowej

Prezydent podpisał ustawę o zmianie ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Zgodnie z art. 2 ustawy o dostępności cyfrowej zapisy ustawy stosuje się także do organizacji pozarządowych prowadzących działalność w sferze działań publicznych, takich jak:

– ochrona i promocja zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej;

– działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;

– działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym.

Jakie zmiany dotyczą organizacji trzeciego sektora? Jeśli mają one swoją stronę internetową, muszą zapewnić dostępność cyfrową poprzez spełnienie wymagań ustawowych (stanowią one załącznik do ustawy i można je znaleźć tutaj). Ponadto, każdy podmiot publiczny (czyli także wyżej wymienione organizacje pozarządowe) musi sporządzić deklarację dostępności. Deklaracja dostępności musi być sporządzona na podstawie wzoru (możecie znaleźć go tutaj) i zawierać, m.in: datę publikacji strony internetowej; datę ostatniej aktualizacji strony internetowej (po dokonaniu istotnej zmiany jej zawartości); informację lub link do informacji o sposobie dokonania oceny dostępności cyfrowej; dane teleadresowe siedziby; informacje na temat niestandardowych skrótów klawiszowych oraz informację o dostępności architektonicznej siedziby podmiotu dla osób niepełnosprawnych.

Historii podatku od zrzutek ciąg dalszy

W dniu 14 kwietnia br. Sejm rozpatrzył stanowisko Senatu w sprawie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych w którym to projekcie znalazły się przepisy dotyczące opodatkowania darowizn. Przypominam, że w dniu 22 lutego br. Senat odrzucił ustawę w całości i wróciła ona do Sejmu oraz została skierowana do prac w Komisji Nadzwyczajnej ds. deregulacji. W wyniku głosowania Sejmu, stanowisko Senatu zostało odrzucone. Co oznacza, że ustawa czeka teraz na podpis Prezydenta. Wejście tych przepisów w życie oznacza zmianę opodatkowania zbiórek charytatywnych i finansowania społecznościowego. Przepisy nie dotykają bezpośrednio organizacji pozarządowych i mimo, iż wzbudzają niepokój w trzecim sektorze, stanowią dla niego także szansę i poszerzają pole do działania. Na łamach portalu Klubu Jagiellońskiego pisał o tym Piotr Leonarski, który w organizacjach pozarządowych dostrzegł „pośredników” w przekazywaniu darowizn zwolnionych z podatku.

Wzór statutu – będzie inicjatywa ustawodawcza Komisji ds. Petycji

W ubiegłym roku Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych złożyła petycję ws. ustanowienia wzorca statutu stowarzyszenia. OFOP apelowała o wdrożenie przepisów, które w oparciu o wzorzec statutu mają ułatwić i znacznie przyspieszyć nowopowstałym stowarzyszeniom rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym. Posiedzenie Komisji ds. Petycji, na której omawiane było zagadnienie wzorca statutu odbyło się w lutym br., a w kwietniu Komisja podjęła decyzję o wniesieniu projektu ustawy do Sejmu i podjęciu inicjatywy ustawodawczej. Treść petycji możecie znaleźć tutaj.

Propozycje OFOP dotyczące uproszczeń dla trzeciego sektora  

Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych przedstawiła ostateczną wersję postulatów dotyczących uproszczeń na wybory parlamentarne 2023 roku. Poniżej możecie przeczytać kilka z nich a pełne brzmienie postulatów znajdziecie tutaj.

– reforma finansowania aktywności obywatelskiej: identyczne procedury konkursowe nie powinny być stosowane do zadań mających na celu pobudzenie aktywności obywatelskiej, jak i np. prowadzenie na zlecenie gminy konkretnego ośrodka kultury lub schroniska dla zwierząt;

– reforma i uproszczenie systemu zlecania realizacji zadań publicznych: uelastycznienie oraz dostosowanie systemu do zmieniających się realiów działania organizacji tj. zwiększenie maksymalnej wartości małych dotacji do kwoty 20 tys. złotych oraz coroczna waloryzacja tej kwoty o wskaźnik waloryzacji. Zapewnienie finansowania wieloletniego dla inicjatyw i usług publicznych bez konieczności corocznego aplikowania o środki oraz wprowadzenie w konkursach rozwiązań gwarantujących środki na rozwój instytucjonalny organizacji pozarządowych;

– reforma sposobu przekazywania dotacji, w tym oceny wniosków: oparcie się o wiedzę ekspercką i odpowiednie przepisy celem eliminacji politycznej uznaniowości.

– stworzenie systemu ulg podatkowych: zwiększenie limitów odliczeń kwot darowizn od podatku PIT i CIT dla osób wspierających sport, kulturę i edukację; zwolnienie od podatku od darowizny osoby obdarowane przez organizacje pozarządowe w ramach działalności charytatywnej.

Nowelizacja ustawy o działalności pożytku publicznego

W dniu 31 marca br. do Sejmu trafił senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Projekt ustawy został przyjęty przez Sejm już 14 kwietnia. Teraz czekamy na stanowisko Senatu.

Jedna ze zmian procedowanej ustawy dotyczy inicjatywy lokalnej i polega na poszerzeniu listy podmiotów, które mogą pośredniczyć w zgłoszeniu przez mieszkańców inicjatywy lokalnej. Zgodnie z obecnym brzmieniem przepisów (art. 19b ust. 1 ustawy działalności pożytku publicznego i o wolontariacie), o realizację przez samorząd zadania w ramach inicjatywy lokalnej mieszkańcy mogą wnioskować bezpośrednio lub za pośrednictwem organizacji pozarządowych lub podmiotów takich jak, np. spółdzielnie socjalne, kluby sportowe czy stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego (art. 3 ust. 3). Do powyższego katalogu mają zostać dodane także jednostki pomocnicze gmin (np. sołectwa, dzielnice, osiedla).

Będą zmiany w nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim?

Ministerstwo Sprawiedliwości planuje prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz niektórych innych ustaw. Zmiany mogą szczególnie zainteresować organizacje pozarządowe zajmujące się poradnictwem prawnym i mediacjami. Jak wskazuje projektodawca, celem zaproponowanych rozwiązań jest uporządkowanie rozproszonych regulacji dotyczących mediatorów i stworzenie do drugiej połowy 2023 r. Krajowego Rejestru Mediatorów – publicznego rejestru zawierającego informacje o mediatorach. Ponadto, projekt przewiduje wprowadzenie możliwości powierzenia przez powiat organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność pożytku publicznego połowy punktów z przeznaczeniem na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. W projekcie znajduje się także zmiana dotycząca konkursów ofert, w których wyłania się organizację pozarządową. Dotychczasowe rozwiązanie przewiduje coroczne organizowanie konkursu ofert, zgodnie z powyższym projektem ustawy, ma się to odbywać co 3 lata. Więcej informacji o projekcie ustawy znajdziecie tutaj.