Co dla organizacji pozarządowych przynosi styczeń? | Nawigator legislacyjny dla NGO

Monitoring legislacyjny 23 grudnia – 23 stycznia

Co dla organizacji pozarządowych przynosi styczeń?

1,5% PIT dla OPP: od 1 stycznia 2023 r. organizacje pożytku publicznego (OPP) mogą uzyskać 1,5% podatku dochodowego od osób fizycznych. Przewodniczący Komitetu ds. Pożytku Publicznego poddał nowelizacji trzy rozporządzenia do ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. 2003 nr 96 poz. 873). Zmiany odnoszą się do: rozporządzenia ws. wzorów sprawozdań („1%” ma zostać zastąpiony wyrazem „1,5%”); wymiany informacji między Dyrektorem NIW a Ministrem Sprawiedliwości i ministrem właściwym ds. finansów publicznych; zamieszczania informacji o finansowaniu działania ze środków 1,5% lub możliwości przekazania 1,5% podatku dochodowego na rzecz organizacji (tzw. kampanie procentowe). Szczegóły wytycznych, dotyczących powyższej informacji możecie znaleźć tutaj.

Obiegowe uchwały i spotkania online wciąż aktualne: 23 grudnia 2022 r., Rada Ministrów wydała rozporządzenie, na mocy którego przedłużono obowiązywanie stanu zagrożenia epidemicznego do 31 marca 2023 r. Dla trzeciego sektora oznacza to przedłużenie kadencji statutowych organów (np. zarządu) do końca trwania epidemii (lub stanu zagrożenia epidemicznego) plus dwa miesiące oraz dalszą możliwość podejmowania uchwał w tzw. trybie obiegowym (tzn. bez organizowania spotkania nawet w trybie online, zdanie w sprawie uchwał może zostać wyrażone np. mailowo) i organizowanie spotkań organów statutowych w trybie online. Powyższe przepisy mogą być zastosowane przez wszystkie organizacje pozarządowe, nawet te, które w swoich statutach nie przyznały sobie takich możliwości.

Obowiązek sprawozdawczy dla Kół Gospodyń Wiejskich: do 31 stycznia KGW powinny rozliczyć się z pomocy przyznanej na prowadzenie działalności statutowej w 2022 r. Jeżeli tego nie zrobią, będą musiały zwrócić otrzymane środki. Sprawozdanie (którego wzór znajdziecie tutaj) należy złożyć do biura powiatowego właściwego ze względu na siedzibę KGW.

Co jeszcze nas czeka w nadchodzącym roku?

Ustawa o fundacji rodzinnej, o której szerzej pisali Adam Kempa i Maciej Gruchot w swoim tekście „Co łączy ustawę o fundacji rodzinnej z trzecim sektorem?” po poprawkach Senatu wróciła do Sejmu i została skierowana do Komisji Gospodarki i Rozwoju. Od początku prac nad projektem ustawy o fundacji rodzinnej, organizacje pozarządowe zgłaszały swój sprzeciw wobec stosowania nazwy „fundacja” do określenia nowej osoby prawnej, której głównym celem jest gromadzenie mienia rodzinnego, a nie, tak jak w przypadku tradycyjnie rozumianej fundacji – działalność pożytku publicznego.

Tzw. Lex Woś, czyli poselski projekt ustawy o transparentności finansowania organizacji pozarządowych. Projekt od 25 maja ubiegłego roku czeka na I czytanie.  Zakłada m.in. nałożenie na znaczną część organizacji dodatkowych i rozbudowanych obowiązków sprawozdawczych, np. umieszczanie na swoich stronach internetowych danych darczyńców zagranicznych (z zastrzeżeniem, iż informacje te nie mogą zostać usunięte).

Nad projektem ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych, którego pierwszą wersję mogliśmy poznać już w lipcu 2021 r., wciąż trwają prace. Projekt zakłada ustanowienie jednolitych zasad składania sprawozdań finansowych i merytorycznych przez organizacje pozarządowe.

Petycja Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych trafiła do Sejmu. Przypominam, iż założeniem petycji, jest wprowadzenie wzorca statutu, który ma ułatwić i przyspieszyć nowopowstałym stowarzyszeniom rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Jak oceniamy miniony rok?

Na naszej stronie znajdziecie tekst Katarzyny Sadło pt. „Czy rząd próbuje zepsuć wizerunek NGO w społeczeństwie?” w którym autorka ocenia politykę rządu wobec społeczeństwa obywatelskiego. Czy działania rządzących w ubiegłym roku były dobre dla trzeciego sektora? Co należy ocenić pozytywnie, a co negatywnie? W tym tekście znajdziecie odpowiedzi na te pytania. Artykuł Katarzyny Sadło znalazł się w publikacji Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego Rząd pod lupą. Ranking polityk publicznych 2022.

Obowiązki styczniowe 

W poprzednim newsletterze stworzyłam dla Was listę przypominajek. Mam nadzieję, że pomogła Wam przeprowadzić grudniowe, przedświąteczne porządki w Waszych organizacjach. W styczniu także czeka Was kilka obowiązków, ich listę znajdziecie poniżej:

• pamiętajcie o złożeniu sprawozdania z realizacji zadania publicznego! Ten obowiązek dotyczy przede wszystkim tych organizacji, które w ubiegłym roku realizowały projekty ze środków publicznych do końca grudnia 2022 r. Sprawdźcie termin złożenia sprawozdania – znajdziecie go w umowie. Nie zapomnijcie o sprawozdaniach częściowych z realizacji zadań wieloletnich – termin mija 30 stycznia 2023 r.
• nie zapomnijcie o aktualizacji planu kont księgowych, szczególnie, jeśli podjęliście decyzję o rozpoczęciu działalności odpłatnej pożytku publicznego lub o rozpoczęciu działalności gospodarczej. Każda organizacja pozarządowa musi mieć politykę rachunkowości, a obowiązkowy załącznik do niej stanowi właśnie plan kont księgowych. Stanowi on numeryczny wykaz kont księgowych, w których rejestrowane są dane finansowe (takie jak np. koszty i przychody). W przypadku OPP, należy dodać do planu kont wyodrębnione rachunkowo konta księgowe dla: przychodów z 1,5%, wydatków (kosztów) z 1,5%, wydatków związanych z promocją finansowanych z 1,5%.
• jeśli w ubiegłym roku Wasza organizacja zatrudniała pracowników lub współpracowników (na umowę zlecenie lub umowę o dzieło) oraz odprowadzała do urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy, to pamiętajcie o sporządzeniu deklaracji PIT zawierającej informacje o odprowadzonych zaliczkach. PIT-y pracownicze należy wysłać do urzędu skarbowego wyłącznie w formie elektronicznej (możecie to zrobić klikając tutaj). Aby podpisać ten dokument konieczny jest kwalifikowany podpis elektroniczny. Jeśli takim nie dysponujecie, możecie o wysyłkę poprosić swoje biuro księgowe, jednak w tym przypadku, musicie złożyć upoważnienie w urzędzie skarbowym (upoważnienie znajdziecie klikając tutaj).
• Nie zapomnijcie o przekazaniu deklaracji podatkowych swoim pracownikom i współpracownikom – termin przekazania deklaracji mija 28 lutego. Każda organizacja, która nieprzerwanie przez cały ubiegły rok była zgłoszona jako płatnik ZUS i zgłaszała średnio w miesiącu 10 pracowników do ubezpieczenia wypadkowego, musi złożyć deklarację ZUS IWA. Ten obowiązek spoczywa na organie zarządzającym danej organizacji.
• jeśli zdecydowaliście się na prowadzenie uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów w 2023 r., musicie powiadomić o tym urząd skarbowy do 31 stycznia 2023 r. Możecie się na nią zdecydować, jeśli wysokość rocznych przychodów w ubiegłym roku nie przekroczyła 100 tys. zł. Taka decyzja uniemożliwi Wam prowadzenie działalności gospodarczej oraz uzyskanie statusu organizacji pożytku publicznego.
• złóżcie deklarację i odprowadźcie podatek od nieruchomości do urzędu gminy. Niżej znajdziecie niezbędne informacje.

Wzrost wysokości podatku od nieruchomości w 2023 r.

We wszystkich miastach wojewódzkich podjęto już decyzje o podniesieniu podatku od nieruchomości. Stawki podatku poszły w górę średnio o 12%. Maksymalne stawki podatku są aktualizowane co roku przez Ministra Finansów. Rada gminy w drodze uchwały, ustala wysokość stawek  podatku od nieruchomości obowiązującą na terenie danej gminy. Ich wysokość nie może przekroczyć maksymalnej stawki ustalonej przez Ministra Finansów. W tym roku, w stosunku do budynków zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego, wysokość podatku nie może przekroczyć 9,71 zł od m2 powierzchni użytkowej. Ta sama stawka dotyczy nieruchomości zajętej na działalność statutową (odpłatną lub nieodpłatną) organizacji bez statusu OPP.

Wysokość podatku od nieruchomości ustala się raz w roku. Osoby prawne płacą podatek miesięcznie, za poszczególne miesiące, do 15. dnia każdego miesiąca, a za styczeń do dnia 31 stycznia.

Organizacje pozarządowe płacą podatek od nieruchomości, jeśli są:

• użytkownikiem wieczystym gruntów;
• właścicielem lub posiadaczem samoistnym nieruchomości;
• użytkownikiem nieruchomości na podstawie umowy ze Skarbem Państwa lub jednostką samorządu terytorialnego (użytkowanie na podstawie umowy najmu, użyczenia od gminy, powiatu).

Pamiętajcie, że jeśli podmiotem wynajmującym lokal organizacji jest prywatny właściciel organizacja pozarządowa nie płaci podatku od nieruchomości! Nie zapomnijcie również sprawdzić stawek preferencyjnych, gdyż każda gmina ma możliwość różnicowania wysokości stawek podatku ze względu m.in. na rodzaj prowadzonej działalności prowadzonej!

Na mocy art. 7 Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, od tego podatku zwolnione są te nieruchomości lub ich części zajęte na prowadzenie nieodpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez OPP oraz grunty, budynki lub ich części zajęte wyłącznie na potrzeby prowadzenia przez stowarzyszenia statutowej działalności wśród dzieci i młodzieży w zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki, kultury fizycznej i sportu, z wyjątkiem wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej, oraz grunty zajęte trwale na obozowiska i bazy wypoczynkowe dzieci i młodzieży.

Nie zapomnijcie, że każda organizacja, nawet ta, która jest zwolniona z podatku od nieruchomości ma obowiązek złożenia deklaracji DN-1 wraz z załącznikiem ZDN-1 do 31 stycznia (tutaj znajdziecie formularze).