„Na Ukrainie”? Samym Ukraińcom to nie przeszkadza. Ważna jest braterska pomoc z Polski
Po pół roku wojny przeprowadzono na Ukrainie badanie opinii publicznej o Polsce i Polakach. Zbadano w nim nie tylko aktualny stosunek do Polaków, ale też kwestie historycznej Rzezi Wołyńskiej. Okazało się, że ponad 80% Ukraińców słyszało o niej tylko trochę lub w ogóle się z nią nie spotkało – to jednak nie znaczy, że chcą stworzyć federację polsko-ukraińską.
10 września 2022 r. Centrum Mieroszewskiego, instytucja przeznaczona do kontaktów Polski i państw Wschodniej Europy, opublikowała cenny raport, poświęcony badaniom opinii publicznej na Ukrainie po 24 lutego 2022 r. pt. Polska i Polacy oczami Ukraińców, Badania sondażowe przyniosły bardzo pozytywne rezultaty w kontekście zacieśniającej się współpracy Polski i Ukrainy. 73% respondentów zmieniło swoje zdanie o Polsce na lepsze, a tylko 1% zmienił zdanie na gorsze po 24 lutego. Jednocześnie 46% Ukraińców ma bardzo dobrą opinię o Polakach, 36% dobrą, a 15% neutralną. Nikt z respondentów nie przyznał się do złej albo bardzo złej opinii o polskim narodzie.Język jest najbardziej podstawową rzeczywistością ludzką, a na pytanie o poszczególne określenia Polaków 33% Ukraińców zgodziło się nazywać ich „braćmi i siostrami”, 59% „przyjaciółmi”, 52% „sojusznikami”, a 54% respondentów określiło nas jako „sąsiadów”. Negatywne skojarzenia względem polskiego narodu zadeklarował 1% zapytanych.
Przeprowadzający badania również zapytali Ukraińców o powody polskiej pomocy. 70% z nich zgodziło się, że ze stwierdzeniem, że Polacy uważają Rosję za wroga i czują wobec niej zagrożenie i to jest główna przyczyna polskich działań, 69% uznało, że Polacy sympatyzują z Ukraińcami i cenią dobrosąsiedzki stosunki, 27% z ankietowanych przyznało się do opinii, że Polska potrzebuje ukraińskiej siły roboczej, a 6% uważa, że Polska uważa część ukraińskich ziem za własną. Jednocześnie 16% zapytanych określiło, że częściową prawdą może być stwierdzenie o tym, że Polska pragnie przekształcić Ukrainę we własny protektorat, 76% uznało takie stwierdzenie za kłamliwe.
Znacząca część respondentów uznaje samodzielną Ukrainę za wartość samą w sobie. 40% Ukraińców jest zwolennikami relacji polsko-ukraińskich jako dobrosąsiedzkich, nastawionych na sprawniejszą współpracę, ale prowadzących samodzielną politykę. 29% respondentów poparło sojusz polsko-ukraiński, w ramach którego oba państwa wspierałyby się nawzajem i konsultowały swoje polityki. Taki sam procent zapytanych jest zwolennikami wspólnoty polsko-ukraińskiej z uzgodnioną polityką zagraniczną i symboliczną granicą pomiędzy obydwoma państwami.
Problemy polsko-ukraińskie we wzajemnych relacjach pomiędzy oboma narodami głównie sprowadzają się do kwestii historycznych. Dziś 38% Ukraińców uważa, że do 1939 r. rola Polaków w dziejach Ukrainy była głównie negatywna, a następnie głównie pozytywna. 33% uważa jednoznacznie rolę Polaków w historii ukraińskiej za głównie pozytywną, zaś 8% za głównie negatywną.
22% społeczeństwa ukraińskiego nigdy nie słyszało o Rzezi Wołyńskiej, 15% posiada na ten temat dużą wiedzę, jednakże zdecydowana większość – 62% jedynie „trochę” wie o wydarzeniach z 1943 r. Gdy zapytano ich o interpretację tego wydarzenia, to 42% odpowiedziało, że ma trudność z jego określeniem, 27% respondentów uważa, że był to aspekt wojny polsko-ukraińskiej z wzajemnym mordowaniem ludności cywilnej przez obie strony, 9% odpowiedziało, że za mordy na Polakach odpowiadała część oddziałów UPA, wbrew rozkazom dowództwa Ukraińskiej Powstańczej Armii. Jedynie 5% uznało Rzeź Wołyńską za etniczną czystkę przeprowadzoną przez UPA na Polakach.
Analogicznie jest z pomysłami językowymi w Polsce – jedynie dla 17% Ukraińców sformułowanie „na Ukrainie” jest nieakceptowalne, 47% wykazuje wobec niego obojętność, a 33% uważa za akceptowalne. Nowinki językowe okazują się więc w większym stopniu wewnętrznym problemem polskim niż polsko-ukraińskim.
Odruch solidarności, pomoc oraz wojskowe i państwowe wsparcie spowodowały, że Polacy zyskali ogromny kapitał zaufania wśród ukraińskiego społeczeństwa. Nadal wśród Ukraińców, choć w małej części, istnieją mity przedstawiające Polaków jako dążących do rewizjonizmu terytorialnego oraz wyzyskujących Ukraińców jako siłę roboczą. Jednocześnie między bajki należy włożyć pomysły federacji Polski i Ukrainy, dla Ukraińców samoistność polityczna jest w tym momencie wielką wartością, co nie wyklucza wspólnej i bliskiej współpracy. Humanitarna pomoc względem pokrzywdzonego narodu przyniosła Polakom bardzo okazałe owoce i wiele wskazuje, że będą one procentować w przyszłości.
