Nowe uprawnienia skarbówki. Permanentna inwigilacja czy skuteczne państwo?
Naczelnicy urzędów skarbowych zyskali prawo do wglądu do rachunków płatniczych obywateli już na etapie czynności wyjaśniających. Nowe uprawnienia, wprowadzone w ramach Polskiego Ładu, budzą obawy o respektowanie prywatności.
Na mocy przepisów wprowadzających 1 lipca Polski Ład, administracja skarbowa zyskała nowe uprawnienia. Urzędnicy będą mogli łatwiej uzyskać dostęp do informacji o rachunkach płatniczych obywateli: kwocie zgromadzonych środków, liczbie kont, ewentualnych pełnomocnikach.Dotychczas takie uprawnienia miał tylko szef Krajowej Administracji Skarbowej i naczelnicy urzędów celno-skarbowych – teraz z wnioskiem będzie mógł wystąpić naczelnik każdego urzędu skarbowego. Osoba, której wniosek dotyczy, nie musi mieć postawionych zarzutów (w przedmiotowym przepisie słowo „podejrzany” zastąpiono „osobą fizyczną”) – wystarczy, że fiskus zdecyduje się wszcząć postępowanie przygotowawcze lub czynności wyjaśniające w sprawach o przestępstwa, a nawet wykroczenia skarbowe. Czy jest się czego obawiać?
Art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej już wcześniej dawał fiskusowi dostęp do wszystkich wymienionych wyżej informacji. Praktyczną zmianą jest skrócenie drogi służbowej, dzięki czemu naczelnicy urzędów skarbowych nie będą już musieli prosić o zgodę centrali na dostęp do informacji, co tym samym usprawni i podwyższy skuteczność ścigania oszustów finansowych.
Z drugiej strony, zrozumiałe są obawy o nadużycia związane z ułatwieniem dostępu – zwłaszcza zważając na fakt, że do informacji objętych tajemnicą bankową w postępowaniu przygotowawczym nie ma wglądu choćby prokurator. Brak centralnej kontroli i rejestru dostępu do rachunków oznacza, że obywatelom pozostaje wierzyć w uczciwość urzędników. Ustawa przewiduje wprawdzie sankcje karne dla ujawniających tajemnice skarbowe, ale ściganie z urzędu następuje tylko wówczas, gdy poszkodowanym jest Skarb Państwa – obywatele muszą o nie wnioskować.
