Skuteczne sankcje na rosyjskich oligarchów? Bez uderzenia w raje podatkowe to się nie uda
Rosyjski oligarcha będący częstym klientem rajów podatkowych czerpie zyski przede wszystkim z bliskich kontaktów z władzą polityczną oraz z zarządzania państwowymi przedsiębiorstwami. W związku z agresją Rosji na Ukrainę rosyjscy oligarchowie stali się bezpośrednim celem zachodnich sankcji. Aby kosztów sankcji nie ponosili realnie tylko przeciętni rosyjscy obywatele, eksperci z ośrodka badawczego World Inequality Lab rekomendują stworzenie Europejskiego Rejestru Aktywów, który ma pozwolić mocniej i precyzyjniej uderzyć w oligarchów.
W marcu zawieszamy zbiórkę na działalność Klubu Jagiellońskiego. W miejsce przelewu, który chciałeś nam przekazać – prześlij pieniądze ukraińskiej armii w ramach oficjalnej zbiórki organizowanej przez Narodowy Bank Ukrainy! Tu znajdziesz instrukcję jak to zrobić i wyjaśnienie, dlaczego zachęcamy do takiej formy zaangażowania.
Jak wszyscy doskonale wiemy, przeciwdziałanie wojnie między Rosją i Ukrainą odbywa się na wielu polach, w tym na płaszczyźnie gospodarczej. Agresor może jednak obchodzić zachodnie sankcje. Minister rozwoju i technologii, Piotr Nowak, wskazuje, że Rosja unika technicznego bankructwa na przykład dzięki możliwości płacenia odsetek od długu zagranicznego, a embargo na ropę staje się konieczne.
Doradca inwestycyjny i doktor nauk ekonomicznych, Przemysław Kwiecień, wtórując ministrowi, zauważa, że nie można nakładać skutecznych sankcji na Moskwę z pominięciem polityki energetycznej, a polityka klimatyczna Zachodu w krótkim okresie działa raczej na korzyść Rosji niż na jej szkodę.
Skoro w Europie zwiększa się zapotrzebowanie na gaz, Rosja może naturalnie windować ceny surowców i finansować zbrojne działania za naszą wschodnią granicą. Największym ekonomicznym uderzeniem w agresora powinno być zatem wstrzymanie importu surowców energetycznych. W tej sprawie brak jeszcze ostatecznego konsensusu UE, który osiągnięto zaś w sprawie sankcji na rosyjskich oligarchów w postaci konfiskaty majątków rosyjskich.
W najnowszym raporcie World Inequality Lab dotyczącym nierówności ekonomicznych na świecie znajdziemy tezy, że konsekwencje sankcji ekonomicznych nakładanych na Rosję w dużej mierze poniesie przeciętny obywatel. Będzie płacić wyższe rachunki, spłacać droższe kredyty i straci dostęp do wielu dóbr. Tymczasem wspierający w dużym stopniu politykę Putina najbogatsi Rosjanie prawdopodobnie odczują zachodnie sankcje gospodarcze nieproporcjonalnie mniej ze względu na lokowanie aktywów w tzw. centrach offshore.
Eksperci ośrodka badawczego wskazują, że nawet połowa całkowitych aktywów Rosjan może być deponowana za pośrednictwem tego specyficznego rodzaj raju podatkowego, specjalizującego się w zachowywaniu tajności operacji bankowych. Podkreślają oni, że silna koncentracja aktywów wśród niewielkiej grupy Rosjan spowodowana jest uwłaszczeniem rosyjskiej nomenklatury po upadku gospodarki socjalistycznej wraz z częścią państwowych przedsiębiorstw.
W raporcie Wolrd Inequality Lab można również przeczytać o kluczowej roli informacji w związku z projektowaniem i wdrażaniem sankcji. A zatem, skuteczność sankcji warunkować miałoby uzyskanie w pierwszej kolejności dostępu do informacji na temat własności różnych rodzajów aktywów poprzez stworzenie „kompleksowej bazy danych śledzącej, gdzie i przez kogo przetrzymywany jest majątek”.
Głównym zadaniem scentralizowanego Europejskiego Rejestru Aktywów miałoby być zatem gromadzenie i łączenie informacji o majątku osób oraz przedsiębiorstw. W konsekwencji opracowania takiego narzędzia powstałaby kompleksowa oraz ponadnarodowa baza danych w zakresie wszystkich rodzajów aktywów posiadanych przez osoby fizyczne i przedsiębiorstwa. Dopiero na takim fundamencie można byłoby opracować efektywny system sankcji gospodarczych.
Publikacja nie została sfinansowana ze środków grantu któregokolwiek ministerstwa w ramach jakiegokolwiek konkursu. Powstała dzięki Darczyńcom Klubu Jagiellońskiego, którym jesteśmy wdzięczni za możliwość działania.
Dlatego dzielimy się tym dziełem otwarcie. Ten utwór (z wyłączeniem grafik) jest udostępniony na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowe. Zachęcamy do jego przedruku i wykorzystania. Prosimy jednak o podanie linku do naszej strony.
