Stanowisko polskiego episkopatu sprzeczne z Watykanem?

14 kwietnia polski episkopat opublikował oświadczenie dotyczące szczepionek Astra-Zeneca i Johnson&Johnson. Stanowisko to precyzuje analogiczny pogląd wyrażony przez Watykan. Komunikat skierowany do polskich wiernych jest jednak bardziej restrykcyjny, co w obecnej sytuacji epidemicznej może budzić zdziwienie i sprzeciw.

Zespół Ekspertów Konferencji Episkopatu Polski ds. Bioetycznych wydał oświadczenie ws. stosowania szczepionek Astra-Zeneca oraz Johnson & Johnson przeciwko COVID-19. Oświadczenie to stanowi swoiste rozszerzenie stanowiska Kongregacji Nauki Wiary, która w grudniu ub. roku wydała ogólne stanowisko ws. szczepionek przeciw COVID. Wspomniano tam, że „[…] gdy nie są dostępne takie szczepionki przeciwko Covid-19, które nie budzą zastrzeżeń etycznych (na przykład w krajach, w których lekarzom i pacjentom nie są udostępniane szczepionki wolne od problemów etycznych lub w których dystrybucja jest trudniejsza ze względu na szczególne warunki przechowywania i transportu lub też gdy różne typy szczepionek są wprawdzie rozprowadzane w tym samym kraju, ale służby ochrony zdrowia nie pozwalają obywatelom wybierać szczepionki do zaszczepienia) jest moralnie dopuszczalne stosowanie szczepionek przeciwko Covid-19, które wykorzystały linie komórkowe z abortowanych płodów w procesie badawczym i produkcyjnym”.

Jako że w przypadku wspomnianych dwóch szczepionek takie zastrzeżenia się pojawiają, stanowisko Episkopatu można traktować jako doprecyzowanie stanowiska KNW. Istnieje jednak pewien problem w rozłożeniu akcentów: tytuł prezentacji zespołu KEP brzmi „Technologia produkcji szczepionek Astra-Zeneca i Johnson&Johnson budzi poważny sprzeciw moralny”. Trudno tutaj dostrzec nacisk na warunkową akceptację tych szczepionek, która jest motywem wiodącym noty KNW. Co więcej, warunki postawione w stanowisku KEP są w arbitralny sposób w stosunku do tego stanowiska wyostrzone: „Wierni, którzy nie mają możliwości wyboru innej szczepionki i są wprost zobligowani określonymi uwarunkowaniami (…)”.

Takie sformułowanie sugeruje, że w celu uniknięcia winy moralnej potrzebne jest spełnienie obu tychże warunków. Oryginalnym pomysłem zespołu bioetycznego KEP jest też wymaganie od pacjentów indywidualnego przeciwstawienia się koncernom farmaceutycznym w kwestii aborcji poprzez sugestię pisania listów protestacyjnych. Tymczasem wina moralna w przypadku wykorzystywania płodów aborcyjnych leży przede wszystkim na decydentach wspomnianych koncernów, co szczegółowo objaśnił po stanowisku KNW Tomasz Rożek w komentarzu dla Gościa Niedzielnego.

„W sytuacji, w której przeżywamy aktualnie szczyt pandemii, notujemy kilkaset zgonów dziennie, stopień wyszczepienia społeczeństwa jest nadal relatywnie niski, a pacjenci już rezygnują ze szczepień szczepionką Astra-Zeneca w związku z wyolbrzymionym tematem ryzyka zakrzepowego, warto zadać pytanie, czy zarówno moment opublikowania tekstu, jak i sposób rozłożenia akcentów w optymalny sposób przysłuży się dobru społecznemu. Katolicy powinni pamiętać – zwłaszcza w dzisiejszej sytuacji – że wyższą rangę doktrynalną ma nadal stanowisko KNW nad stanowiskiem polskiego episkopatu” – skomentował Piotr Wilkin, współpracownik czasopisma idei „Pressje”.