Szlak rowerowy Green Velo daleki od europejskich standardów

Szlak rowerowy Green Velo jest najbardziej rozpoznawalnym produktem turystyki rowerowej w Polsce. Zrealizowany za prawie 300 milionów złotych, z których lwią część stanowiły środki z funduszy europejskich, połączył województwa „ściany wschodniej”. Jakość szlaku prawie od początku jego istnienia była przedmiotem krytyki ze strony wielu rowerzystów i ekspertów zajmujących się rowerową turystyką. Potwierdzeniem ich zarzutów jest raport Najwyższej Izby Kontroli. Zdaniem NIK, bez skoordynowanego zarządzania, należytego utrzymania przejezdności, stanu technicznego obiektów i oznakowania oraz bez zapewnienia bezpieczeństwa użytkownikom, dalsze funkcjonowanie szlaku, jako już rozpoznawalnego produktu i marki turystycznej, może być zagrożone.

Turystyka rowerowa w wielu europejskich krajach jest ważną gałęzią przemysłu czasu wolnego. W Niemczech, Czechach, Wielkiej Brytanii czy Holandii istnieją długodystansowe szlaki rowerowe, które rocznie są przemierzane przez setki tysięcy rowerzystów – nieodłącznym elementem szlaków jest infrastruktura hotelowa, gastronomiczna czy rozrywkowa. Szkieletem europejskiej sieci szlaków jest EuroVelo, w ramach którego wyznaczono 19 szlaków przecinających Europę wzdłuż i wszerz. Do tej pory jedynie część z nich została zrealizowana i uzyskała certyfikację jakości. Żeby uzyskać taki certyfikat nie wystarczy jedynie wyznaczyć trasy na mapie – szlak musi być odpowiednio wyznaczony w terenie, spełniać wymogi techniczne (nawierzchnia umożliwiająca poruszanie wszystkim typom rowerów – od kolarzy szosowych po rowery z przyczepkami) oraz mieć odpowiednią infrastrukturę techniczną.

Najpopularniejszy polski szlak rowerowy niestety odstaje znacząco jakości europejskich szlaków rowerowych. Jak wskazują autorzy raportu NIK: „Korzystanie ze szlaku znacznie utrudniają zarówno błędy powstałe na etapie projektowania i budowy tras, jak i problemy wynikające z ich bieżącego użytkowania. Konieczna jest zwłaszcza poprawa nawierzchni, likwidacja „wąskich gardeł” lub barier architektonicznych w miastach. Warto również rozważyć, korzystając z dotychczasowych doświadczeń, poprowadzenie alternatywnych odcinków trasy i dróg dojazdowych – właściwie zaprojektowanych i wykonanych”.

Obecnie żaden ze szlaków rowerowych w Polsce, które wskazano jako szkielet sieci EuroVelo, nie uzyskał certyfikacji jakości. Co więcej, w większości regionów w Polsce trudno wskazać przykłady poprawnego rozwoju turystycznej i długodystansowej infrastruktury rowerowej. Powstające drogi i szlaki rowerowe często są fragmentaryczne – w efekcie tworzona infrastruktura jest atrakcyjna co najwyżej dla lokalnych użytkowników, a nie turystów rowerowych. Wyjątkiem są dwa województwa – małopolskie oraz zachodnio-pomorskie.  Tworzenie głównych szlaków rowerowych w tych województwach jest nadzorowane i koordynowane na szczeblu wojewódzkim, a inwestorem są Zarządy Dróg Wojewódzkich. Wspomniane województwa już teraz mają do zaoferowania setki kilometrów atrakcyjnych szlaków rowerowych, które jakością i atrakcyjnością dorównują (a w kilku przypadkach nawet przewyższają) najpopularniejsze europejskie szlaki rowerowe.

„Ciekawym rozwiązaniem w ramach odbudowy z gospodarczej pożogi byłoby stworzenie sieci dróg rowerowych łączących wszystkie miasta wojewódzkie. Przyczyniłaby się to do rozwoju turystyki krajowej i włączenia do ekosystemu gospodarczego obszarów peryferyjnych, np. poprzez przyspieszenie prac nad budową szlaków EuroVelo. Pandemia zasadniczo zmieni turystykę w Europie. Powinniśmy wykorzystać tą nieoczywistą możliwość” – pisał Sebastian Król analizując potencjał rozwoju transportu rowerowego w Polsce.