Coraz więcej młodych mieszka z rodzicami. To nie kwestia ich lenistwa, ale sytuacji na rynku mieszkaniowym

Zmiany demograficzne oraz wadliwa polityka mieszkaniowa znajdują swój wyraz w problemie „gniazdowników” – wskazują autorzy raportu dot. młodych Polaków w wieku 25- 34, którzy nie założyli swoich rodzin i mieszkają wciąż razem ze swoimi rodzicami.

Na potrzeby publikacji autorzy przyjęli definicję, iż gniazdownik to osoba w wieku 25-34 mieszkająca z rodzicami, nieposiadająca współmałżonka i niebędąca sama rodzicem. Populacja gniazdowników nie obejmuje osób rozwiedzionych oraz wdowców.

Gniazdownicy odznaczają̨ się̨ natomiast wysoką aktywnością̨ ekonomiczną. Dwóch na trzech w badanym okresie pracowało, najczęściej na podstawie umowy o pracę i w pełnym wymiarze czasu. Problemem w ekonomicznym usamodzielnieniu się̨ osób młodych są jednak dochody. Jak wynika z danych 60% gniazdowników nie posiadało żadnego dochodu lub osiągało średni miesięczny dochód poniżej stawki minimalnej, która w 2018 r. wynosiła 2100 zł – czytamy w syntezie raportu.

Z roku na rok młodzi ludzie coraz później zakładają rodziny, usamodzielniają się, a co za tym idzie, później zakładają rodziny. Przez blisko 30 lat mediana wieku nowożeńców wzrosła o ponad 5 lat (dla kobiet z 22 lat w 1990 r. do niespełna 28 w 2018 r.; dla mężczyzn z 25 lat w 1990 r. do 30 lat w 2018 ), co skutkowało również̇ wzrostem wieku środkowego kobiet rodzących pierwsze dziecko (z 23 lat w 1990 r. do 28 lat w 2018 ). Znacznie spadł także poziom dzietności (z 1,991 w 1990 do 1,435 w 2018 ) – czytamy w opracowaniu warszawskiego Urzędu Statystycznego.

Na tle krajów Unii Europejskiej polscy gniazdownicy wyróżniają się w sposób szczególny. Według danych z badania EU-SILC (European Union Statistics on Income and Living Conditions – KS) w 2018 r. aż 45,1% Polaków w wieku od 25 do 34 lat można było zaliczyć do grona gniazdowników przy średniej unijnej na poziomie 28,6%.

Problem coraz późniejszego usamodzielnienia się nie jest spowodowany lenistwem i wygodnictwem młodych ludzi. Wielokrotnie na łamach portalu Klubu Jagiellońskiego zwracaliśmy uwagę, że przyczyn takich zjawisk jak gniazdownictwo należy upatrywać nie w systemie wartości młodego pokolenia, lecz w uwarunkowaniach strukturalnych dotyczących sytuacji na polskim rynku mieszkań.

O wadach polskiego systemu mieszkalnictwa pisał niedawno w raporcie Rząd pod lupą. Ranking polityk publicznych 2020 dr inż. Michał Domińczak: „Działalność spółki PFR Nieruchomości, która jest głównym realizatorem Narodowego Programu Mieszkalnictwa, trudno uznać za satysfakcjonującą. Według różnych danych do użytku oddano zaledwie kilkaset lokali, co stanowi liczbę o wiele mniejszą od zapowiadanych tysięcy nowych mieszkań w całym kraju” – zwracał uwagę ekspert CAKJ.

Warto w tym miejscu sięgnąć po wzorce zachodnie. O brytyjskich rozwiązaniach pisał na naszych łamach Kosma Nykiel: „Wprowadzenie prawnych instrumentów służących budowie tanich mieszkań przez deweloperów na ich koszt to tylko jeden z wielu pomysłów, które mogą pomóc uzdrowić polski rynek mieszkaniowy”.