Witamy na stronie Klubu Jagiellońskiego. Jesteśmy niepartyjnym, chadeckim środowiskiem politycznym, które szuka rozwiązań ustrojowych, gospodarczych i społecznych służących integralnemu rozwojowi człowieka. Portal klubjagiellonski.pl rozwija ideę Nowej Chadecji, której filarami są: republikanizm, konserwatyzm, katolicka nauka społeczna.

Zachęcamy do regularnych odwiedzin naszej strony. Informujemy, że korzystamy z cookies.

Jak w garncu. Popkultura w czasach pandemii

Jak w garncu. Popkultura w czasach pandemii Źródło: Naldree - flickr.com

Marzec obfitował w popkulturowe opowieści ze społeczno-politycznymi motywami w tle. Największe portale streamingowe zaserwowały nam cztery możliwe drogi ucieczki od szalejącej za oknami pandemii: wiwisekcja amerykańskiej polityki, zgubny wpływ nowoczesnych technologii, rozważania o ludzkiej wolności i źródłu zła, a także środkowoeuropejskie historie wykluczonych, którzy z różnym szczęściem korzystają z „dobrodziejstw” kapitalizmu. A na deser pradawny las opowiadany głosem Krystyny Czubówny.

Ameryka też się sypie

  1. Amerykańska fabryka

Zachód – Wschód – 0:1. Film dokumentalny o zderzeniu dwóch kultur pracy – amerykańskiej i chińskiej. Julia Reichert i Steven Bognar, twórcy filmu, zachowują potrzebny dystans i obiektywizm. Z nagrodzonego Oskarem obrazu wyłania się gorzka diagnoza USA, które ustępują z pozycji światowego hegemona na rzecz nowego autorytaryzmu – chińskiej maszyny do robienia pieniędzy. Nostalgia za dawnymi czasami widoczna wśród amerykańskich pracowników firmy w Dayton, imponujący żywioł ekspansji w oczach chińskich kolonizatorów. Opowieść o globalizacji, jej blaskach i cieniach, na przykładzie jednego zakładu pracy.

  1. Spisek Przeciwko Ameryce

Popkultura lubi przebieranki. Nowa produkcja HBO zapowiada się na kolejny z serii historycznych kostiumów, w którym pod płaszczykiem fabuły dziejącej się w przeszłości, dostajemy polityczną krytykę czasów nam jak najbardziej współczesnych. Sztandarowym przykładem takiego dzieła była nieznośnie przerysowana Opowieść podręcznej – gotowy materiał na recenzję „kopiuj-wklej” ze słowami-kluczami: trump, faszyzm, aborcja, feminizm, tradycjonalizm.

Spisek przeciwko Ameryce – alternatywna historia z 1940 r., kiedy do rywalizacji o prezydenturę z Rooseveltem staje wojenny bohater z czasów I wojny, który stopniowo zaczyna mówić językiem nazistów, wydaje się niestety zmierzać w stronę takiego historycznego pretekstu do wiadomej krytyki współczesnej polityki. Ale dla Żydów bijących niemieckich zwolenników Hitlera warto dać mu szansę. Stylu Bękartów wojny nigdy dosyć.

  1. Ozark

Wszedł trzeci sezon. Ale jak kwarantanna, to można nadrobić. Motyw podobny do Breaking bad. Uczciwy, pracowity Amerykanin z dnia na dzień staje się współpracownikiem kartelu narkotykowego. Pomysłowy i przedsiębiorczy, wikłany w coraz większe absurdy godne Franca Kafki, musi radzić sobie z amerykańską rzeczywistością, w której nie można liczyć na prawo. Księgowy staje się walczącym o przetrwanie zwierzęciem. Bierze sprawy w swoje ręce, w stanie nadzwyczajnym to on – Amerykanin – staje się suwerenem.

Technologie niszczą nam życie

  1. Post-prawda. Dezinformacja i koszt „fake newsów”

Gorzki dokument o mechanizmach współczesnej polityki. Przedstawia kulisy poprzednich wyborów prezydenckich w USA – pierwszych, w których media społecznościowe odegrały tak istotną rolę. Poznajemy, dla przykładu, właściciela restauracji, który w skutek absurdalnej teorii spiskowej rozpowszechnionej w Internecie, musiał bronić się przed napastnikiem uzbrojonym w pistolet maszynowy. Film skażony jest niestety amerykańskim infantylizmem. Rytualny „pojazd” po Trumpie i jego zwolennikach, Facebooku i tytułowej post-prawdzie. Na deser kilka ciekawych, nieznanych polskiemu obserwatorowi smaczków.

  1. Cyberatak na demokrację

Stabilne fundamenty ojczyzny współczesnej demokracji? Bezpieczne systemy głosowania, transparentny i uczciwy proces wyborczy? Dokument pokazuje, że rzeczywistość Stanów Zjednoczonych może wyglądać zgoła inaczej. A jeśli USA, to i pewnie wszystkich republik na świecie. W wyborach w 2020 r. w 20 stanach będą używane urządzenia, które już kilkanaście lat temu zostały zhakowane. Jak tegoroczna elekcja zweryfikuję alarmistyczny ton filmu? Zobaczymy.

  1. Westworld

Już pierwsze odcinki nowego sezonu głośnej, dystopijnej produkcji HBO dają nam wskazówki, czego spodziewać się dalej. I są to zapowiedzi bardzo wdzięczne. Z jednej strony klasowy w swej istocie konflikt hostów-androidów z dysponującą technologiczną władzą-wiedzą (kłania się Michel Foucault) oligarchią przywodzącą na myśl obecne dyskusje o Facebooku, Amazonie i innych gigantach. Z drugiej głębsze pytania o potęgę sztucznej inteligencji i jej zdolność do efektywnego planowania gospodarczego postępu. Czy obliczeniowa moc komputerów kwantowych pozwoli nam wrócić do starych marzeń o centralnym planiście rodem z pism Oskara Langego?

Walka o wolność z nierównym przeciwnikiem

  1. Outsider

Klasyczny motyw. Małe, spokojne miasteczko. Morderstwo, lokalny detektyw. Wszystko wydaje się przewidywalne. Później przestaje takie być. Seria makabrycznych zbrodni zdaję się nie mieć końca. Kiedy logiczne wnioskowanie zawodzi, do gry wchodzi mistyka zła. Fabularnie historia zbliżona do pierwszego sezonu True detective. Rozmach narracyjny mniejszego kalibru, choć ogląda się przyjemnie. Na głębszym poziomie jest to opowieść o woli, która tylko z pozoru okazuje się wolna i o złu, którego rozumienie wymyka się ludzkiemu umysłowi.

  1. Devs

Jak pogodzić deterministyczny świat przyrody z natarczywym postulatem ludzkiej wolności? Czy jesteśmy zdolni stworzyć urządzenie podważające sens naszej egzystencji? Czy nowym Bogiem może okazać się współczesna, niemal wszechpotężna, technologia? Devs, miniserial HBO, warto polecić fanom Dark i starej dobrej science fiction.

  1. Platforma

Dziwny film. Miejscami obrzydliwy. Pisany jasnymi, politycznymi tezami. Dziura to wielopoziomowe więzienie. „To, co dla jednych jest podłogą, dla innych staje się sufitem” – pamiętacie Granicę Nałkowskiej? Kojarzycie też pewnie Benthamowski pomysł na więzienie idealne, w którym skazańcy byli ściśle od siebie uzależnieni i wzajem się pilnowali? Hiszpańską mieszanką obu pomysłów jest Platforma w reżyserii Galdera Gaztelu-Urrutii. Więźniowe odsiadujący wyrok na najwyższych kondygnacjach mogą najeść się do syta, ci położeni najniżej zmuszeni są do kanibalistycznych aktów. W końcu postanawiają się zbuntować. Pojazd po konsumpcjonizmie w Wielki Post i opowieść o nietypowym więzieniu w sytuacji, w której nie możemy wychodzić z domu? Dość perwersyjna przyjemność.

Z naszego podwórka

  1. Proceder

Film biograficzny o Tomaszu Chadzie, tragicznie zmarłym przedstawicielu warszawskiej sceny hip-hopowej. Ubóstwo Polski lat 90. i początku XXI w. zmusza głównego bohatera do kradzieży i dilerki. Opowieść o autodestrukcji młodego człowieka, rozbitych rodzinach i szklanych sufitach polskiej transformacji. Otwarty „pojazd” po szokowej terapii Leszka Balcerowicza. Choć temat ostatecznie przerósł twórców filmu, warto zobaczyć, by zanotować próbę krytyki III RP z perspektywy tych, którzy z polskiego kapitalizmu nie zdołali skorzystać.

  1. Hejter

Wiele już napisano i powiedziano o najnowszym filmie Komasy. Jedno jest pewne – to kolejny po Bożym ciele obraz młodego reżysera przedstawiający najbardziej palące problemy życia społeczno-politycznego w Polsce. Walka o władzę na tle plemiennej wojny konserwatystów z liberałami, „słoiki” pragnące uznania wielkomiejskiego świata i rynsztokowa polityka w świecie fake newsów. Główny zarzut: przerysowana publicystyka grzesząca naiwnymi uproszczeniami. Ale i tak warto zobaczyć.

  1. Śmierć Pana Lazarescu

Naturalistyczne prowadzenie kamery przez codzienne perypetie swoich rodaków, dosadny komentarz społeczny o rozdarciu wspólnoty naznaczonej piętnem epoki Ceaușescu. To błaho zaczynająca się historia Dantego Remusa Lazarescu, inteligenta, na ekranie przede wszystkim zbłąkanego człowieka, któremu zaczął doskwierać ból. Historia prędko przeradza się w kafkowską walkę ze społeczną atomizacją. Nieufni sąsiedzi z bloku, podejrzliwi dyspozytorzy i niedostępność instytucji szpitala składają się na niezwykle dojrzały obraz Cristiego Puiu, będący alegoryczno-bezpośrednim pokłosiem nieprzepracowanej traumy transformacji ustrojowej, która niczym zadra osiadła na lata w międzyludzkich relacjach Rumunów. Po seansie powstać może dziwne poczucie analogii do polskiej rzeczywistości.

Narodowe relanium

  1. Królestwo

Jeśli macie dość moralizującego tonu filmów dokumentalnych, ironicznych komentarzy do mrocznych zakamarków amerykańskiej polityki, przygnębiających dystopii i srogich rozkmin o wolności człowieka, polecamy coś z zupełnie innej beczki. Patrząc z utęsknieniem na kwitnącą wiosnę za oknami, na VOD.PL możecie obejrzeć genialny film przyrodniczy. Królestwo, bo o tym arcydziele tutaj mowa, przedstawia wyjątkowy świat Puszczy Białowieskiej. Jacques Perrin i Jacques Cluzaud opowiadają na polskim przykładzie historię europejskiego lasu sprzed tysięcy lat. No i oczywiście jest i ona – niezastąpiona Krystyna Czubówna.

Publikacja nie została sfinansowana ze środków grantu któregokolwiek ministerstwa w ramach jakiegokolwiek konkursu. Powstała dzięki Darczyńcom Klubu Jagiellońskiego, którym jesteśmy wdzięczni za możliwość działania.

Dlatego dzielimy się tym dziełem otwarcie. Ten utwór (z wyłączeniem grafik) jest udostępniony na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowe. Zachęcamy do jego przedruku i wykorzystania. Prosimy jednak o podanie linku do naszej strony.