1918: wiele narodów – jedna Rzeczpospolita? [KATOWICE]
Powstała w 1918 r. Rzeczpospolita Polska pragnęła być jednolitym, scentralizowanym państwem narodowym, jednak w spadku po dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów otrzymała problem mniejszości narodowych, stanowiących 1/3 populacji, a zdeterminowanych bronić własnej odrębności. Jak doszło do tego, że idea republiki wiele narodów ustąpiła walce narodów o własne republiki?
W przeciągu XIX wieku na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej wykształciły się nowoczesne nacjonalizmy, oparte o zasadę etniczną. Państwotwórcze dążenia Polaków, Litwinów, Białorusinów i Ukraińców wobec sprzeczności wysuwanych roszczeń nieuchronnie prowadziły do zatargów. I tak Polacy uważali Wilno za swoje z racji bycia wielkim ośrodkiem polskiej kultury, z kolei Litwini domagali się go jako swojej historycznej stolicy, nawet jeżeli realnie stanowili tylko 2 procent populacji miasta.
Wybór opcji narodowej potrafiły być zupełnie nieoczywiste. Luminarzami litewskiego lub białoruskiego nacjonalizmu byli nieraz ziemianie wyrośli w polskiej kulturze i języku. Podziały biegły nieraz w poprzek rodzin: gen. Stanisław Szeptycki, rodem spod Lwowa, w 1922 r. w imieniu Polski obejmował we władanie część Górnego Śląska, z kolei jego brat, Andrzej, był grekokatolickim metropolitą Lwowa oraz duchowym przywódcą ukraińskiego nacjonalizmu.
Jak doszło do tego, że idea republiki wiele narodów ustąpiła walce narodów o własne republiki? Zapytamy o to naszego gościa – dr hab. Joanna Januszewska-Jurkiewicz, adiunkta w Zakładzie Historii Najnowszej 1918–1945 Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego. W zakresie jej zainteresowań badawczych leżą: pogranicza narodowościowe, językowe, religijne dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz Śląska Cieszyńskiego, polityka narodowościowa II RP, historia społeczeństwa, życie codzienne w XX wieku na ziemiach polskich, dzieje ruchów młodzieżowych oraz życie polityczne w II RP (Wileńszczyzna, Zagłębie Dąbrowskie, województwo śląskie).
Dołącz do wydarzenia na Facebooku i zaproś znajomych
Spotkanie już w czwartek 25 października o godzinie 18:00 w katowickiej siedzibie Klubu Jagiellońskiego (Sienkiewicza 36/16).
