Prezes Klubu Jagiellońskiego: Więcej pluralizmu i solidarności [VIDEO]

„Przez wiele lat w środowisku organizacji pozarządowych obowiązywała retoryka społeczeństwa otwartego, która bazuje na bardzo liberalnej wizji człowieka. Zgodnie z tym ujęciem osoby odwołujące się do koncepcji narodu, posiadające silne przekonania metafizyczne czy religijne, stawały się z automatu wrogami społeczeństwa otwartego. Dobrze się stało, że w ostatnich trzech latach nastąpiła korekta tego ujęcia i dopuszczono także inną wrażliwość na sprawy społeczne. Kluczową ideą nie powinno być bowiem społeczeństwo otwarte, ale solidarność” – powiedział Krzysztof Mazur, prezes Klubu Jagiellońskiego na Kongresie Polska Wielki Projekt.

„Przyszłość naszego społeczeństwa nie będzie zależała od rozstrzygnięć ideologicznych, ale od poradzenia sobie z kluczowym wyzwaniem jakim jest samotność. Rozpadowi społeczeństwa nie zagraża dziś ta czy inna ideologia, ale rozpad jakichkolwiek więzi społecznych i zamknięcie się w swoich internetowych bańkach, co sprzyja powstawaniu plemion. W tym kontekście warto przypomnieć raport NASK-u Nastolatki 3.0, książkę iGen Jean M. Twenge pracę Loneliness: Human Nature and the Need for Social Connection. Te publikacje pokazują, że media społecznościowe tak naprawdę nie są społecznościowe. Tworzą fikcję, że ma się bardzo dużo relacji, ale tak naprawdę, gdy pojawia się realny życiowy problem, to nie ma się z kim o nim porozmawiać. Widać, że cały świat zachodni po okresie wielkiego zachwytu nowymi technologiami nagle zorientował się, że ich stosowanie ma także negatywny wpływ na społeczeństwo” – uważa Mazur.

„Naszym wielkim społecznym wyzwaniem przyszłości nie jest prowadzenie kolejnych batalii światopoglądowych, ale odbudowywanie trwałych więzi społecznych. Muszą uczyć się tego same organizacje pozarządowe, bo ani akcyjność, ani grantoza nie są adekwatną odpowiedzią na samotność. Jeśli popatrzymy sobie na klasyczną książkę Roberta D. Putnama Samotna gra w kręgle, to zobaczymy, że ligi kręglarskie, albo kółka brydżowe, to one były wielkim generatorem kapitału społecznego Ameryki lat 50. i 60. Przy kręglach czy brydżu można było porozmawiać o wielu sprawach lokalnych. I powtarzalność takich bezpośrednich interakcji była solą społeczeństwa amerykańskiego. Odpowiedzią na samotność są zatem relacje, a te nie tworzą się akcyjnością, ale poprzez stałe, powtarzalne interakcje. Na to powinny w przyszłości zwrócić uwagę organizacje społeczne” – przekonywał prezes Klubu Jagiellońskiego.

„Cztery fundamentalne wartości dla społeczeństwa obywatelskiego to pluralizm, dobro wspólne, solidarność i dialog. Nie możemy uciekać od kontekstu, w którym jesteśmy dzisiaj. Jesteśmy na kongresie środowiska, które rządzi Polską od 2015 r. To jest dobre miejsce, żeby powiedzieć, że to, co się wydarzyło w TVP wobec organizacji różniących się ideowo od obozu dobrej zmiany było brakiem pluralizmu i brakiem otwarcia na dialog. Inny przykład to ostatnio dyskutowane rozstrzygnięcie grantów MKiDN na dotacje dla czasopism ideowych. Tutaj chciałbym zaapelować do premiera Piotra Glińskiego o przemyślenie tej kwestii. Wydaje się, że lista czasopism, które ostatecznie otrzymały dotację, nie spełnia kryterium pluralizmu. W tym kontekście można wymieni chociażby miesięcznik Więź, bardzo zasłużony dla naszego życia intelektualnego. Szkoda, że tego typu pismo nie dostaje dotacji” – stwierdził Mazur.

„Wreszcie Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, którym zarządza obecny tu dyrektor Kaczmarczyk. Choć sami również aplikujemy do tego programu, to mniej nas interesuje, czy sami otrzymamy te środki. Bardziej nas obchodzi, czy jak ostatecznie zobaczymy listę rankingową to zobaczymy,
że ona jest sprawiedliwa i pluralistyczna właśnie. Tego jako NGO-sy oczekujemy od Pana Dyrektora: nie tego, żeby przechylił wajchę w jakąkolwiek stronę, ale tego, żeby pokazał jakie standardy powinny być w Polsce od 27 lat. Te standardy to transparentność i obiektywizm, a nie logika: tamci dawali swoim, więc i my będziemy dawali swoim. Jeśli rzeczywiście chcemy mówić o pluralizmie, to żeby być w tym autentycznym, to nie możemy na te sytuacje zamykać oczu. Trzeba skorygować pewne działania” – podsumował Krzysztof Mazur.

W panelu wzięli również udział:

Prof. Marek Rymsza, socjolog, nauczyciel akademicki, doradca Prezydenta RP
dr Michał Łuczewski, socjolog
Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich
Wojciech Kaczmarczyk, dyrektor Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego
Barbara Konarska, fundacja Virtuti Artis