#5 Horyzont Wyszehradzki
Horyzont Wyszehradzki to, publikowany regularnie co dwa tygodnie, przegląd najważniejszych wydarzeń politycznych i gospodarczych z państw Grupy Wyszehradzkiej.
1. Polityka
1.1 Czechy: partia Usvit żąda zakazu uboju rytualnego
Partia Usvit, której przewodzi Japończyk czeskiego pochodzenia, Tomislav Okamura, żąda wprowadzenia w Czechach zakazu uboju rytualnego. Partia powołuje się na znane z polskiej dyskusji argumenty dotyczące cierpienia zwierząt oraz na rzekome finansowanie terroryzmu z wpływów z tzw. certyfikacji uboju. Sięgają również po znany argument dotyczący dyskryminacji innej religii. Usvit postuluje rozciągnięcie zakazu zarówno na muzułmanów, jak i na Żydów. Partia Okamury kojarzona jest jednak przede wszystkim z postulatami antyimigranckimi, ciężko nie zadać więc pytania, czy to zwierzęta znajdują się w centrum zainteresowania Usvitu.
Wybory wygrałoby ANO
Gdyby wybory do Izby Poselskiej odbywały się dziś, wygrałaby je partia ANO 2011, rządzona przez milionera i obecnego ministra finansów Andreja Babisza – wynika z sondażu firmy Median. ANO otrzymałaby 24%, podczas gdy socjaldemokratyczna CSSD premiera Bohuslava Sobotki 23%. Trzeci są komuniści (KSCM) z poparciem 13%, a czwarte i piąte miejsce – ex aequo – należą do centroprawicowej Obywatelskiej Partii Demokratycznej (ODS) oraz TOP 09 z wynikiem 9,5% każda. Babisz, milioner deklarujący, iż jest tak bogaty, że nie musi kraść,staje się koszmarem czeskich elit. Zwycięstwo ANO w przyszłorocznych wyborach parlamentarnych (partia od dwóch lat konsekwentnie przewodzi w sondażach) w połączeniu z reelekcją Milosa Zemana na wiosnę 2018 to najczarniejszy scenariusz dla czeskiej liberalnej prawicy, a także, co staje się coraz bardziej widoczne, dla socjaldemokracji. Szczególne obawy budzi możliwość kontrolowania przez Babisza procesów biznesowych podczas sprawowania urzędu premiera, ponieważ jest on właścicielem kilku największych przedsiębiorstw i tytułów medialnych w Czechach.
MSZ: damy Grecji 10 milionów na wzmocnienie kontroli imigrantów
Czeski minister spraw zagranicznych Lubomir Zaoralek odbył wizytę w Izmirze oraz na Lesbos. W czasie podróży obiecał Grecji 10 milionów koron (około 370 tysięcy euro) na zakup urządzenia, które umożliwiłoby kontrolę odcisków palców uchodźców. Zaoralek powiedział, iż dotychczasowy system hotspotów się nie sprawdza i konieczna jest poprawa jakości kontroli. Stosunki czesko- greckie pozostają napięte od czasu kryzysu między gabinetem Alexisa Tsiprasa a instytucjami UE, rozpoczętego wiosną zeszłego roku.
1.2 Słowacja: MSZ o Nord Stream
Słowacki minister spraw zagranicznych Miroslav Lajczak mówił w czasie konferencji bezpieczeństwa w Monachium m.in. o sprawie gazociągu Nord Stream. Słowacja w ostatnich miesiącach bardzo stanowczo występuje przeciw rosyjsko-niemieckiej inicjatywie. Lajczak zwracał uwagę na wystąpienie Andrzeja Dudy w sprawie Nord Stream i sugerował, że w tej sprawie Warszawa i Bratysława mówią jednym głosem. Lajczak rozmawiał także z prezydentem Czarnogóry Milosem Diukanoviciem, zapewniając go o całkowitym poparciu Bratysławy dla torpedowanego przez Rosję członkostwa tego kraju w strukturach NATO.
1.3 Węgry: Protesty nauczycieli
Węgierscy nauczyciele protestują przeciwko realizowanym przez rząd Viktora Orbana zmianom w systemie edukacji. Zdaniem Związku Zawodowego Nauczycieli, rząd Fideszu niszczy węgierską szkołę. Pedagodzy żądają między innymi redukcji pensum, przywrócenia prawa do wcześniejszej emerytury oraz zmniejszenia liczebności klas.
Orban: Swobodny przepływ ludności podstawą UE
Swobodny przepływ ludności jest jednym z filarów UE – powiedział węgierski premier Viktor Orban, odnosząc się do brytyjskich propozycji restrykcji względem imigrantów zarobkowych. Zdaniem Orbana wyszehradzka czwórka, która nie popiera stanowiska Londynu, jest blisko wypracowania stanowiska możliwego do przyjęcia dla wszystkich stron.
2. Gospodarka
2.1 Czechy: Rada Europy: Czechy walczą z korupcją, ale wiele rzeczy jest do poprawy
Rada Europy wydała raport oceniający stan walki z korupcją w Czechach. Eksperci zwracają uwagę na istotny postęp, wyliczają też jednak braki, związane między innymi z nieprzejrzystym mechanizmem finansowania partii politycznych. Poziom korupcji w Czechach, w latach 90. należący do najniższych w tak zwanej „nowej Europie”, wzrósł bardzo w pierwszej dekadzie XXI wieku.
Wzrośnie wartość chińskich inwestycji w Czechach
Analitycy z rządowej agencji CzechInvest prognozują znaczny wzrost chińskich inwestycji w Czechach w 2016 roku. Całkowita kwota ma sięgnąć około 5 miliardów koron (185 milionów euro). Dla porównania, w 2015 roku Chiny zainwestowały około miliarda koron (37 milionów euro). Czeskie media przypominają, że chińskie inwestycje w niektórych krajach zachodnich, na przykład w Niemczech, stanowią największy procent zagranicznego kapitału. Relacje chińsko-czeskie pozostawały niemal zamrożone w okresie prezydentury Vaclava Havla, który opowiadał się za polityką wspierania demokracji i praw człowieka oraz utrzymywał bardzo bliskie relacje z tybetańskim przywódcą Dalajlamą.
Bank Narodowy wydał 42 miliardy koron na osłabienie waluty
Czeski Bank Narodowy w grudniu 2015 wydał około 42 miliardów koron na działania mające utrzymać słabą narodową walutę. Ekonomiści od dłuższego czasu zwracają uwagę na fakt, iż silny wzrost gospodarczy w połączeniu z silną walutą stwarza ryzyko deflacyjne, mogące w konsekwencji zagrozić gospodarce. Analitycy CzNB zapewniają, iż pieniądze wydawane na osłabienie waluty pochodzą z rezerw budżetowych, a wydatki bez większych trudności zostaną zrekompensowane przez dochody banku.
Czeski eksport rośnie
Czeski eksport wzrósł w 2015 roku o 7,2%, osiągając rekordową wartość 3,89 biliona koron (około 144 miliardów euro). Zwiększyła się zależność czeskiego eksportu od rynków unijnych, których całkowity udział wynosi 83%. Spadła zaś, i to o blisko 30%, wartość eksportu do Rosji.
Czechy najbezpieczniejsze dla internautów
Czechy były w 2015 roku najbezpieczniejszym krajem dla użytkowników Internetu spośród wszystkich krajów europejskich. Kradzieży danych, dziecięcej pornografii i innych przejawów patologii doświadczyło zaledwie 10% internautów, podczas gdy średnia unijna wynosi 25% – wynika z badań Eurostatu.
2.2 Słowacja: Najwyższy rating
Słowacja to zdaniem agencji ratingowej Fitch Ratings europejski prymus. Firma podtrzymała najwyższy rating dla słowackiej gospodarki. Bratysława jest chwalona przede wszystkim za połączenie stabilnego, sięgającego 3% wzrostu gospodarczego z wytworzeniem dobrych warunków dla inwestorów oraz z niskim deficytem budżetowym. Agencja chwali także znaczne uszczelnienie systemu podatkowego. Rządowi Roberta Fico udało się zmniejszyć poziom długu publicznego, dlatego ministerstwo finansów rozważa zwiększenie nakładów na inwestycje. To może jednak prowadzić do popadnięcia w zadłużenie, którego słowackie władze bardzo chcą uniknąć.
Słowacka gospodarka rośnie najszybciej w UE
Słowacka gospodarka rosła w ostatnim kwartale 2016 roku najszybciej wśród wszystkich gospodarek strefy euro – informują słowacki Urząd Statystyczny oraz Eurostat. Wzrost gospodarczy wynoszący 4,2% był większy, niż prognozowali eksperci. Analitycy wiążą tak szybki wzrost ze skuteczną absorpcją funduszy unijnych oraz dobrym zarządzaniem w gospodarce. W 2016 roku tempo wzrostu będzie jednak niższe, m.in. wskutek niższych cen ropy.
Świetne wyniki bratysławskiego lotniska
Bratysławskie lotnisko odwiedziło w styczniu tego roku o 15,4% więcej podróżnych niż rok temu – podaje jego zarząd. W ostatnim miesiącu odprawionych zostało 97 808 pasażerów. Tym samym Port Lotniczy im. Stefanika dołączył do najczęściej odwiedzanych lotnisk w Europie. Zdaniem analityków jest to efekt otwarcia nowych połączeń z Bratysławy, w tym przede wszystkim lotów tanich linii.
2.3 Greenpeace: projekt w Paks niezgodny z prawem UE
Rosyjsko-węgierski projekt elektrowni atomowej w Paks jest zdaniem Greepeace niezgodny z prawem UE. Organizacja podnosi, iż zasady przeprowadzenia inwestycji łamią prawo UE, m.in. w zakresie reguł udzielania pomocy publicznej. Argumentacja Greenpeace jest w tym przypadku zgodna z ogólnymi założeniami stanowiska Komisji Europejskiej.
Niższy dług publiczny
Michaly Varga, węgierski minister gospodarki, powiedział, że utrzymujące się świetne wyniki gospodarcze skłaniają rząd do kontynuowania aktywnej polityki na tym polu. Jednocześnie Varga zwraca uwagę na wzrastający rating Budapesztu. Minister zapowiedział, że przekraczający wciąż 80% PKB dług publiczny powinien spaść w tym roku do około 75,8%.
Rosyjska firma sfinansuje nowe węgierskie linie lotnicze?
Przedstawiciele węgierskiego Ministerstwa Rozwoju rozmawiali z władzami rosyjskiego koncernu Sukhoi na temat finansowania nowych węgierskich linii lotniczych. Poprzedni przewoźnik Malev zbankrutował w 2012 roku. Zyski nowego przewoźnika miałyby wynieść około 110 milionów euro rocznie. Sekretarz stanu Laszlo Taso zapowiedział, że Ministerstwo rozważy każdy projekt, który leży w interesie Węgrów i węgierskiego społeczeństwa.
3. Wyszehrad a Polska
Słowacja broni swojej wody
Słowacja odmawia uznania polskiej skargi do Komisji Europejskiej w sprawie zakazu handlu wodą pitną, powiedział minister środowiska Peter Żiga. Sprawa dotyczy polskiej firmy Legnave, która chciałaby handlować wodą ze źródeł znajdujących się przy polsko-słowackiej granicy. Minister Żiga podkreślił strategiczne znaczenie zasobów wody dla środowiska naturalnego. Zdaniem strony słowackiej nie jest to segment rynku, który mógłby podlegać komercjalizacji.
„Pravda”: Merkel coraz bardziej izolowana
Słowacka „Pravd”a analizuje sytuację wokół kryzysu imigracyjnego. Kanclerz Merkel jest coraz bardziej izolowana w Europie. Już nie tylko państwa V4, ale także Francja i Austria wyłamują się i nie zamierzają akceptować decyzji dotyczących kwot imigranckich. Znamy Francuzów i wiemy, że nie cofną się ani o krok – mówi cytowany przez gazetę Horst Seehofer, czołowy polityk CDU i konkurent Angeli Merkel w walce o fotel szefa partii. Czyżby zatem upór wyszehradzkiej czwórki miał się okazać skuteczny?
Orban: Polska może liczyć na Węgry
Polska może liczyć na Węgry – powiedział Viktor Orban podczas spotkania z polską premier Beatą Szydło. Orban dodał, iż w najbliższych latach od siły Europy Środkowej będzie zależała siła całej UE. Przywódcy Polski i Węgier zgodzili się co do konieczności poparcia znacznej części brytyjskich postulatów reformy UE. Orban zapewnił także Beatę Szydło o wsparciu w walce z podwójnymi standardami wypracowanymi przez unijnych polityków.
Przegląd obejmuje okres 1-15 lutego 2016 r.
