92 Horyzont Jagielloński
Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.
1. Polska (Bartosz Bieliszczuk)
1.1.Tomasz Siemoniak spotkał się ze związkowcami
Pod koniec zeszłego tygodnia szef MON spotkał się z przedstawicielami związków zawodowych branży lotniczej – związkowcami z Mielca, Świdnika oraz z szefem krajowej sekcji „Solidarności” przemysłu lotniczego. Spotkanie odbyło się wkrótce po ogłoszeniu przez MON wyników przetargu na śmigłowce dla polskiej armii. Wygrało je międzynarodowe konsorcjum Airbus Helicopters z siedzibę we Francji. Minister Siemoniak zapewnił, że w kolejnych przetargach – związanych z modernizacją floty śmigłowców – znajdzie się miejsce dla Polskiego przemysłu.
1.2.Szefowa estońskiej dyplomacji z wizytą w Polsce
22 kwietnia wizytę w Warszawie złożyła estońska minister spraw zagranicznych, Keit Pentus–Rosimannus. Tematem rozmów były m.in. majowy szczyt Partnerstwa Wschodniego w Rydze, współpraca energetyczna czy kwestie bezpieczeństwa w regionie Bałtyku. Jak podkreśla polskie MSZ, jest to jedna z pierwszych wizyt estońskiej minister po ponownym zaprzysiężeniu. „Nasze państwa podobnie postrzegają kluczowe wyzwania dla bezpieczeństwa regionalnego oraz kwestie związane ze wschodnim sąsiedztwem UE” – podkreślił minister Schetyna.
2. Grupa Wyszehradzka (Łukasz Kołtuniak)
2.1. Słowacja: Fico jedzie do Moskwy
Premier Slowacji Robert Fico weżnie odział w moskiewskich uroczystościach z okazji Dnia Zwycięstwa. Nie będę się z tego powodu wstydził – powiedział Fico. Lider rządzącej partii SMER dodał: nie można negować ofiary 63 tysięcy żołnierzy Armii Czerwonej, którzy zginęli w walce o wyzwolenie Słowacji. A także znaczenia zwycięstwa nad faszyzmem dla budowy nowej Europy. Fico weźmie odział także w polskich uroczystościach na Westerplatte 7 maja. 8 maja będzie natomiast w słowackim Liptovskim Mikulasz oraz Kijowie
2.2. Węgry: Ambasador weźmie udział w moskiewskiej paradzie
Ambasador w Moskwie będzie reprezentował Węgry na moskiewskiej paradzie z okazji Dnia Zwycięstwa. Większość głów państw UE nie weźmie udziału w uroczystościach. Wyjątki to prezydenci Czech Milos Zeman, Serbii Tomislav Nikolić a także prezydent Cypru.
2.3. Fidesz: Pobłażanie dla imigrantów sprzeczne z europejskim interesem
Prawnik rządzącego Fideszu, Laszlo Posen powiedział w Debreczynie, że „pobłażliwość dla nielegalnych imigrantów nie leży ani w interesie Węgier ani Europy”. Posen podał przykłady napadów w Budapeszcie jakich dopuścili się imigranci względem Węgrów. Jak podaje portal „Hungarian Politics” Węgry są piątym w Europie skupiskiem imigrantów, jednak drugim gdyby rozważyć proporcje liczby imigrantów do PKB per capita.
2.4. Czechy: Minister finansów Babisz przeciwko przystąpieniu do Strefy Euro w tej kadencji
Jako „obarczone zbyt dużym ryzykiem” określił minister finansów Andrej Babisz przystąpienie Republiki Czeskiej do strefy Euro przed 2018 rokiem. Babisz podkreślił niepewną sytuację w eurostrefie oraz możliwe trudności dla czeskiej gospodarki. „Co jeśli grecka gospodarka upadnie?” – pyta Babisz. Jegostanowisko jest wyraźnie sprzeczne z wypowiedziami prezydenta Milosa Zemana, natomiast lewicowy premier Bohuslav Sobotka jak na razie podchodzi do kwestii wspólnej waluty w dosyć ambiwalentny sposób.
3. Wschód (Igor Keller)
3.1. Nocne Wilki zatrzymane na granicy
Polska służba graniczna nie wpuściła na terytorium RP motocyklistów z ogólnorosyjskiego klubu „Nocne Wilki”, którzy planowali przejechać trasę Moskwa – Berlin w ramach uczczenia 70–lecia zwycięstwa nad III Rzeszą. Wedle zeznań członków klubu, wszystkim odmówiono przejazdu przez granicę, bez wyjaśnienia przyczyn. Z kolei przedstawiciel polskiej służby granicznej wyjaśnia, że „motocykliści nie spełnili wymagań, dotyczących wjazdu na terytorium RP”. Po polskiej stronie granicy na rosyjskich kolegów czekało ponad 100 osób z klubu „Międzynarodowy Motocyklowy Rajd Katyński”. Mieli oni towarzyszyć Rosjanom podczas przejazdu przez Polskę. Trasa „Nocnych Wilków” miała przebiegać przez Mińsk, Warszawę, Wrocław, Brno, Bratysławę, Wiedeń, Monachium, Pragę i zakończyć się 9 maja w Berlinie. Już wcześniej polskie władzę nazywały akcję „polityczną prowokacją” i odmawiały wjazdu z przyczyn formalnych. Natomiast niemieckie ministerstwo spraw zagranicznych anulowało wizy niektórym członkom klubu.
3.2. Wybory prezydenckie w Kazachstanie
Według informacji kazachskiej Państwowej Komisji Wyborczej, urzędujący prezydent Kazachstanu, Nursułtan Nazarbajew, otrzymał 97,75% wszystkich oddanych głosów. Drugie miejsce zajął sekretarz partii komunistycznej Turgun Sizdikov (1,61% głosów), trzecie miejsce przypadło przewodniczącemu federacji związków zawodowych Abelchazi Kusjanovi – 0,64%. Frekwencja wyniosła 95,22%, co jest rekordowym wynikiem w całej historii Kazachstanu. Według konstytucji Republiki, wybory głowy państwa powinny odbyć się w następnym roku. Powód, dla którego prezydent Nazarbajew zdecydował się na przedterminowe wybory, jest nieznany. Jak podkreślają komentatorzy jedną z przyczyn takiego rozwiązania, może być spodziewane w przyszłym roku spowolnienie gospodarki, będące skutkiem spadku cen ropy naftowej.
4. Bliski Wschód (Sebastian Szydłowski)
Były prezydent Egiptu, Muhammad Mursi został skazany na 20 lat więzienia. Oskarżenie miało związek ze śmiercią demonstrantów przed pałacem prezydenckim w 2012 roku. Mursi został skazany wraz z 12 innymi liderami i sojusznikami z Bractwa Muzułmańskiego. Według sądu przyczynili się oni do śmierci ludzi podczas zamieszek, gdzie zginęło 10 osób, a rannych zostało około 700. Mursi został obalony przez wojsko w lipcu 2013 roku. Pod koniec 2013 roku organizacja Bractwo Muzułmańskie została uznana za ugrupowanie terrorystyczne przez nowe władze Egiptu.
4.2. Aresztowano członków Państwa Islamskiego w Arabii Saudyjskiej.
Minister spraw wewnętrznych Arabii Saudyjskiej podał, iż zatrzymane zostały 93 osoby podejrzane o przynależność do dżihadystów z ISIS. Agencja prasowa Królestwa podała, że zatrzymania miały miejsce od grudnia, zaś wśród zatrzymanych 77 osób to obywatele saudyjscy. Podejrzani mieli trenować w ośrodkach szkoleniowych w regionie al-Qassim, i byli przygotowywani do przeprowadzania ataków samobójczych. Jednym z celów miała być ambasada Stanów Zjednoczonych w Rijadzie.
5. Australia i Oceania (Joanna Siekiera)
5.1. Tragiczne fale sztormów w Nowej Południowej Walii
Przez Nową Południową Walię przeszła w tym tygodniu tragiczna w skutkach fala sztormów. Władze tego najliczniejszego ze stanów Australii zdecydowały się na wprowadzenia stanu klęski żywiołowej oraz przymusową ewakuację z zalanych powodziami terenów (południowo-zachodnie przedmieścia Sydney). Kilka osób zginęło, także podczas próby ratowania ofiar żywiołu. 200 tys. domów zostało odciętych od prądu, a gospodarstwa rolne wraz z żywym inwentarzem zostały zmyte rzeką błota.
5.2. Setna rocznica klęski ANZAC pod Gallipoli
25 kwietnia 2015 r. hucznie obchodzono 100-lecie przybycia wojsk alianckich pod Gallipoli, podczas I wojny światowej. Na pamiątkę krwawej klęski ponad 2700 żołnierzy nowozelandzkich oraz 8700 Australijczyków (jedynie podczas kampanii dardanelskiej) ustanowiono narodowe święto Australian and New Zealand Army Corps (ANZAC Day). W największych miastach oddano hołd poległym w konfliktach Nowozelandczykom, odśpiewano hymn Anzac, uczestnicy przeszli w uroczystym pochodzie z wpiętymi w klapy makami – symbolem uczczenia pamięci ofiar wojen.
5.3. Odbudowa Vanuatu po Cyklonie Pam
Po ponad miesiącu od druzgocącego cyklonu na wyspach Vanuatu (weekend 13-15 marca 2015 r.) państwo to powoli odbudowuje się z ruin. Silny kataklizm, który osiągnął najwyższą 5-stopniową kategorię w skali Saffira-Simpsona, zniszczył doszczętnie większą cześć kraju. Dzięki szybciej pomocy państw sąsiedzkich, przede wszystkim Nowej Zelandii i Australii, zebrano środki na przywrócenie do funkcjonowania podstawowych instytucji. Szkoły zastępują tymczasowe wodoodporne namioty, a plecaki z przyborami od United Nations International Children’s Emergency Fund (UNICEF) rozdzielane są według kryteriów rządu w Port Vila – często nieracjonalnie.
