Witamy na stronie Klubu Jagiellońskiego. Jesteśmy niepartyjnym, chadeckim środowiskiem politycznym, które szuka rozwiązań ustrojowych, gospodarczych i społecznych służących integralnemu rozwojowi człowieka. Portal klubjagiellonski.pl rozwija ideę Nowej Chadecji, której filarami są: republikanizm, konserwatyzm, katolicka nauka społeczna.

Zachęcamy do regularnych odwiedzin naszej strony. Informujemy, że korzystamy z cookies.
Horyzont Jagielloński  22 kwietnia 2015

91 Horyzont Jagielloński

Horyzont Jagielloński  22 kwietnia 2015
przeczytanie zajmie 7 min

Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.

1. Polska (Bartosz Bieliszczuk)

1.1. Miny nowej generacji dla polskiej armii

Polska firma „Belma” ma dostarczyć polskiej armii miny nowej generacji. Będą one zdalnie programowane i uzbrajane/deaktywowane. Można je będzie także wyposażyć w odpowiednie rakiety i zaprogramować tak, by wykrywały pracę silnika helikoptera. „W tym roku, po ponad trzech latach przygotowań, chcemy ostatecznie przetestować na poligonach i zaoferować armii gotowy produkt: inteligentne systemy minowania służące do unieszkodliwiania czołgów i pojazdów opancerzonych. Będzie to efektywna i tania broń, do tego w pełni zautomatyzowana” – mówi prezes „Belmy”.

1.2. „Global Post” o Nocnych Wilkach

Serwis „Global Post” pisze o „niesławnym” gangu Nocne Wilki, który zamierza „najechać” Polskę. W artykule grupę motocyklistów przedstawia się jako „kochającą Putina” i popierającą politykę Kremla. Według autora artykułu, zapowiedź przejazdu grupy przez Polskę do Niemiec dla uczczenia 70. rocznicy zwycięstwa w II Wojnie Światowej, wywołała poruszenie w Polsce. Autor cytuje wypowiedź premier Kopacz, która nazwała sprawę „prowokacją”. Przytacza też słowa lidera grupy, który powiedział Polskiemu Radiu („apparently told”), że on i jego ludzie zrobią to, co zapowiedzieli, bez względu na przeciwności (“We are not going to abandon our plan; we’ll do what we said we would”).

2. Grupa Wyszehradzka (Łukasz Kołtuniak)

2.1. Czechy: Kontrowersje wokół podróży Babisza do USA

Czeski wicepremier i minister finansów Andrej Babisz udaje się z wizytą do Stanów Zjednoczonych. Problem jednak w tym, że nie wiadomo, czy jest to wizyta oficjalna czy prywatna. Babisz deklaruje, że sam pokryje wszystkie związane z podróżą koszty. Czeskie media odniosły się do podróży raczej negatywnie, komentując ją w następujący sposób: „podróż Babisza zaciera powszechnie przyjęte w cywilizowanym świecie różnice między wizytami państwowymi a prywatnymi”. Babisz ma uczestniczyć w spotkaniu ministrów finansów i szefów banków centralnych, być może spotka się też  z Sekretarzem Generalnym ONZ Ban Ki-Munem.

2.2. Słowacja: Spór o drugi filar

Gabinet Roberta Fico umożliwił na początku roku występowanie z tak zwanego „drugiego filaru” systemu emerytalnego. Jednak jak wynika z badań opinii społecznej, ponad 70% ankietowanych uważa, że rząd chce przeznaczyć pieniądze ubezpieczonych w drugim filarze na własne, populistyczne cele. Ponad 80% respondentów widzi profity z istnienia  prywatnego filara. Słowaccy eksperci przypominają, iż jego likwidacja radykalnie zwiększyłaby dochody państwowego zakładu ubezpieczeń.

2.3. Węgry: Triumf Jobbiku w  wyborach uzupełniających

Kandydat skrajnie nacjonalistycznego Jobbiku, Lajosz Rig zwyciężył sensacyjnie w wyborach uzupełniających w mieście Tapolca. Rig pokonał kandydata rządzącego Fideszu, Zoltana Fenyvesiego,a także wspólnego kandydata lewicowej opozycji, Ferenca Pada. Wynik wyborów w Tapolce wzbudził konsternacje elit. Premier Wiktor Orban powiedział „Jobbik i Fidesz wyznają odrębne wartości. Fidesz chce Węgier silnie powiązanych z Europą”.

3. Wschód (Igor Keller)

3.1. Postępy w reformach na Ukrainie

Dyrektor zarządzający Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Christine Legarde, chwali „postęp w przeprowadzaniu reform, wspieranych przez MFW”. W weekend zakończyła się wspólna sesja organów Banku Światowego oraz MFW, w której uczestniczyła też ukraińska delegacja. Szefowa MFW, podkreśliła wagę utrzymywania reformatorskiego kursu przez rząd w Kijowie. Dotychczasowe postępy otwierają drogę do otrzymania nowej linii kredytowej. Nowy program MFW dla Ukrainy przewiduje wydzielenie 17,5 mld dol. z funduszu, a razem z ośmioma międzynarodowymi kredytodawcami – 40 mld dol. na cztery lata, w tym 15 mld dol. na restrukturyzację długu. Negocjacje Kijowa z kredytodawcami, w sprawie restrukturyzacji długu, rozpoczęły się 13 marca. Na przełomie maja i lipca spodziewany jest kolejny przegląd wykonywania planu reform. Ukraina w połowie marca otrzymała pierwszą transzę w wys. 5 mld dol., łącznie w 2015 ma otrzymać 10 mld dol.

3.2. Separatyści nawiązują „stosunki dyplomatyczne”

Minister spraw zagranicznych Południowej Osetii, potwierdził, że republika otworzyła swoje przedstawicielstwo dyplomatyczne w Doniecku. W najbliższym czasie analogiczna placówka ma rozpocząć działalność w stolicy Osetii Południowej, Cchinwali. Południowa Osetia oficjalnie uznała niepodległość Donieckiej Republiki Ludowej 27 lipca 2014 roku. Południowa Osetia jest póki co jedynym podmiotem, który uznał DRL, jednakże sama jest zaaprobowana tylko przez 5 członków ONZ (Rosja, Nikaragua, Wenezuela, Nauru oraz Tuvalu).

4. Europa Południowo-Wschodnia (Bartłomiej Rusin)

4.1. Raport nt. procesów demograficznych w Bułgarii

Według raportu przygotowanego przez Krajowy Instytut Statystyczny, liczba ludności Bułgarii w dalszym ciągu spada, coraz wyraźniejszy jest również proces starzenia się bułgarskiego społeczeństwa. W ubiegłym roku liczba ludności kraju (aktualnie wynosząca 7 202 198 osób) zmniejszyła się o 43 tys., czego zasadniczą przyczyną jest ujemny przyrost naturalny. Pewną, choć już mniejszą, rolę odgrywa także ciągle postępująca emigracja ludności poza granice Bułgarii oraz wzrost śmiertelności wśród dzieci. Największy spadek odnotowano w Widyniu i Montanie, miastach położonych w północno-zachodniej części kraju, który jest najszybciej wyludniającym się regionem Bułgarii. Już 20 proc. Bułgarów ma więcej niż 65 lat, średni wiek wynosi natomiast 43,2 lata. Jedyną pozytywną tendencją jest wzrost liczby urodzeń w 2014 roku w stosunku do roku poprzedniego. W ubiegłym roku urodziło się w Bułgarii 67 tys. dzieci, czyli o około 1000 więcej niż jeszcze rok wcześniej.

Bułgaria pozostaje krajem o najwyższej śmiertelności w całej UE, wynosi ona 15,1 na 1000 osób, podczas gdy średnia dla całej wspólnoty wynosi 9,9.

4.2. Spotkanie szefów MSZ Holandii i Kosowa

W ubiegłym tygodniu doszło do spotkania kosowskiego wicepremiera i ministra spraw zagranicznych Haszima Tacziego z jego holenderskim odpowiednikiem Bertem Koendersem. Dyskutowano o procesach rozwojowych w Kosowie, jak również o możliwościach zacieśniania współpracy bilateralnej. W oficjalnym komunikacie prasowym ogłoszonym przez MSZ Kosowa znajduje się stwierdzenie, że podczas spotkania Taczi stwierdził, że jego kraj jest państwem skonsolidowanym w aspekcie wewnętrznym i zewnętrznym oraz że Kosowo stało się czynnikiem bezpieczeństwa i współpracy w regionie. Obaj politycy zgodzili się, że dla zapewnienia długotrwałej stabilności w regionie konieczne jest wzmocnienie procesów rozwoju ekonomicznego, przy wsparciu całej UE i poszczególnych krajów Wspólnoty.

5. Bliski Wschód (Sebastian Szydłowski)

5.1. Rekordowa liczba uchodźców przybywa do Włoch

W związku z pogarszającą się sytuacją w Libii, ogromna liczba osób decyduje się na nielegalną przeprawę do Włoch. W ciągu ostatniego tygodnia, liczba ta wzrosła nawet do 11 tysięcy. Każdego dnia przybywa około 1500 nielegalnych imigrantów z krajów Afryki Północnej. Trudno oszacować, ile osób ginie w tych przeprawach, jednak według ONZ od początku roku na Morzu Śródziemnym zginęło co najmniej 950 osób. W niedzielę doszło do następnego tego typu zdarzenia, gdzie u wybrzeży Libii mogło utonąć nawet 700 osób.

5.2. Rosja zniosła embargo dla Iranu

Federacja Rosyjska zniosła embargo na dostawy do Iranu systemu rakietowego S-300. Dekret decydujący o tym podpisał Władimir Putin. Kontrakt dotyczący systemu przeciwlotniczego klasy ziemia-powietrze i woda-powietrze został zerwany w 2010 roku. W ostatnim czasie doszło jednak do porozumienia w sprawie ograniczenia programu nuklearnego Iranu, w zamian za zniesienie sankcji.

5.3. Arabia Saudyjska zobowiązała się dostarczyć pomoc dla Jemenu

Główny lider koalicji zwalczającej rebelianckie siły Huti w Jemenie, odpowiedział na wezwanie ONZ o pomoc humanitarną dla tego kraju. Władzę Arabii Saudyjskiej ogłosiły, iż dostarczą całą kwotę tj. 274 milionów dolarów (255 milionów euro) w ramach pomocy humanitarnej. Według Narodów Zjednoczonych nawet 150 tysięcy ludzi musiało opuścić swoje domostwa, w związku z walkami mającymi miejsce w Jemenie.

6. Azja Pacyficzna (Ewa Strankowska)
6.1. Wzrost chińskich inwestycji w UE

W okresie pierwszego kwartału bieżącego roku, w wyniku zawarcia 11 umów, chińskie firmy zainwestowały w UE 9,8 mld. dolarów, co stanowi wartość o 31,2% wyższą w porównaniu pierwszego kwartału ubiegłego roku. Eksperci prognozują podtrzymywanie się wzrostowej tendencji, z podkreśleniem przewagi inwestycji polegających na przejęciu części lub całości już istniejących przedsiębiorstw (w odróżnieniu od takich, w których inwestorzy tworzą nowe zakłady i miejsca pracy). Ma to związek z chęcią zdobycia know-how przez chińskie firmy. Wartość inwestycji w ubiegłym roku wyniosła rekordowe 18 mld dolarów – czyli dwa razy tyle, co tylko w ciągu jednego kwartału tego roku. Do sprzyjających czynników można zaliczyć kryzys gospodarczy w państwach europejskich oraz znaczne osłabienie kursu euro względem juana. UE negocjuje obecnie z Chinami dwustronną umowę inwestycyjną, ujednolicającą stanowisko Unii i zastępującą obowiązujące obecnie osobne umowy między poszczególnymi członkami UE a Państwem Środka – jedną.

6.2. Wzrost potęgi Chin – Zachód podzielony

Kraje świata zachodniego wykazały się brakiem umiejętnej reakcji na ostatnie inicjatywy Chin dla regionu Azji. Mowa tu o utworzeniu Azjatyckiego Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB) i podjętej przez USA próbie powstrzymania państw europejskich przed dążeniem do dołączenia do AIIB. Jak się jednak okazało, niektóre państwa europejskie, uwzględniając możliwość pogłębienia integracji z Chinami i zyskanie przez to nowych możliwości gospodarczych, wykazały się chęcią dołączenia do AIIB, nawet jako członkowie założyciele. Otwarcie nowego banku zmienia układ władzy w globalnym systemie zarządzania, podkreślając jednocześnie potęgę Chin, które posiadają największą część udziałów w nowym podmiocie. Państwa zachodnie powinny zaakceptować zmianę sytuacji na arenie międzynarodowej i podjąć działania, które doprowadzą do równowagi potęgi tego prężnie rozwijającego się państwa.