86 Horyzont Jagielloński
Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.
1. Polska (Bartosz Bieliszczuk)
1.1. Amerykańskie czołgi trafią do Polski
W swoim przemówieniu w Berlinie gen. Fredrick Hodges, głównodowodzący amerykańskich sił NATO w Europie, zdecydowanie wypowiedział się nt. polityki Rosji i zagrożenia z jej strony dla Europy Środkowej. Wg generała, Moskwa dąży do podzielenia Sojuszu i zniszczenia go. Może się to odbyć przy zastosowaniu „wojny hybrydowej”, by wystawić na próbę zobowiązania sojusznicze – ostrzega generał. Hodges przypomniał, że zaproponował rozmieszczenie amerykańskich czołgów w Europie Środkowej. Waszyngton wyraził już zgodę na wysłanie ich do Polski, Litwy, Łotwy i Estoni.
1.2. Rosyjski politolog: Polska chce podporządkować sobie Ukrainę i Białoruś
„Złe stosunki pomiędzy Polską i Rosją są takie z winy Warszawy” – twierdzi rosyjski politolog, Siergiej Markow, w wywiadzie udzielonym „Rzeczpospolitej”. Politolog stwierdza ponadto, że w 1939 roku Rosja wyzwoliła okupowane przez Polskę tereny Białorusi i Ukrainy; wg niego dziś Polska chce zamienić te dwa kraje w swoje „półkolonie”. „Innym problemem jest agresywna antyprawosławna polityka polskiego katolicyzmu za granicą” – stwierdza Markow. Co ciekawe zaznacza on także, że Moskwie nie podoba się fakt, że Polska jest „wasalem USA”.
2. Europa (Paula Trzuskolas)
2.1. Estońskie MON odmawia rozmów z „Russia Today”
Ministerstwo Obrony Narodowej Estonii, poproszone o komentarz ze strony dziennikarzy „Russia Today”, oficjalnie oświadczyło, że nie będzie kontaktować się z tą telewizją, określając dziennikarzy RT mianem „putinowskich agitatorów”. Jak widać, niechęć do Rosji i poczucie zagrożenia, osiągnęły w tym kraju bardzo wysoki poziom. Nie jest to niczym dziwnym, biorąc pod uwagę wspólną historię obu krajów i liczne niepokojące incydenty, jakie miały ostatnio miejsce we wzajemnych relacjach.
Russia Today nadaje w wielu językach przez 24 godziny na dobę. Jej właścicielem stacji jest agencja Ria Novosti, finansowana z budżetu Rosji.
2.2. Finlandia wspomaga Ukrainę. Kreml:“Ten krok nie sprzyja zaprowadzeniu pokoju”
Fińska spółka Noptel, za zgodą rządu Finlandii, ma dostarczyć Ukrainie tysiąc dalmierzy laserowych LRF200. “Taki krok strony fińskiej nie będzie sprzyjał (…) stabilizacji na Ukrainie szczególnie teraz, gdy w rezultacie niemałych wysiłków zarysował się realny postęp stron w kierunku pokojowego uregulowania konfliktu wewnątrzukraińskiego”- skomentowało tę decyzję rosyjskie MSZ. Kilka dni temu, również Brytyjczycy obiecali Ukrainie dostawy “nieśmiercionośnego sprzętu wojskowego”. Mają to być noktowizory, hełmy, sprzęt GPS i materiały opatrunkowe.
2.3. Francuski Premier: “Front Narodowy wygra wybory prezydenckie w 2017r.”
Francuski premier Manuel Valls, zapytany w wywiadzie o szanse francuskiego Frontu Narodowego w wyborach, powiedział: “Nie [wygrają] w 2022, nie w 2029, ale w 2017”. Valls wyraził duże zaniepokojenie rosnącym poparciem dla tego ugrupowania i ocenił, że jeśli plany FN zostaną zrealizowane, będzie to “katastrofą” dla Francji. Duża popularność narodowców spowodowana jest kryzysem finansowym oraz ostatnimi wydarzeniami we Francji i w Europie, pogrążającymi dawniej promowaną ideę “multi-kulti”. Na fali społecznych emocji, najbliższe wybory mogą rzeczywiście skończyć się wygraną partii Marine Le Pen – mimo ostatniego skandalu związanego z finansowaniem kampanii tego ugrupowania przez Rosję.
3. Grupa Wyszehradzka (Łukasz Kołtuniak)
3.1. Czechy: Zainteresowanie azerskim gazem
Podczas wizyty w stolicy Azerbejdżanu, Baku, czeski minister przemysłu i handlu Jan Mladek wyraził gotowość importowania przez jego kraj azerskiego gazu. Zdaniem Mladka transport mógłby się odbywać za pomocą rurociągów TANAP/TAP. Po klęsce South Stream azerski gaz jest – jak przekonuje minister – jedną z ostatnich dla jego kraju szans na dywersyfikacje źródeł energii.
3.2. Słowacja: Reakcje na zabójstwo Niemcowa
Słowaccy politycy ostro zareagowali na zabójstwo rosyjskiego opozycjonisty Borysa Niemcowa. Premier Fico powiedział, że Słowacja potępia zabójstwo oraz liczy na szybkie i zdecydowane osądzenie sprawców. Ostrzejsza była reakcja opozycyjnej partii Most-Hid. Partia ta wydala oświadczenie, w którym stwierdza: „Niemcow uosabiał w naszych oczach odwagę obywatelską oraz nadzieje uczciwych ludzi w Rosji na wolne i demokratyczne społeczeństwo”. Jak na razie stanowisko rządzącej partii SMER i premiera Fico wobec kryzysu ukraińskiego było dość ambiwalentne podczas gdy prawicowa opozycja twardo domaga się od rządu ostrzejszej polityki.
3.3. Węgry: Węgry otwierają się także na Południe
Węgierski minister spraw zagranicznych, Peter Szijjarto przedstawił projekt otwarcia Węgier na Południe. Zdaniem ministra jego kraj powinien zintensyfikować współpracę z krajami Ameryki Południowej i Azji. Otwarcie takie byłoby według niego dużą szansą dla węgierskich firm. Minister pozytywnie ocenił tak zwane „wschodnie otwarcie” Budapesztu oraz przedstawił plany otwarcia w najbliższych latach sześciu ambasad (Etiopia, Ekwador, Ghana, Angola) jak również sześciu centrów handlu.
4. Wschód (Igor Keller)
4.1. Manewry wojskowe przy granicy z Rosją
W manewrach wojskowych armii norweskiej „Joint Viking”, które rozpoczynają się w poniedziałek 9 marca, weźmie udział około 5000 żołnierzy oraz 400 jednostek sprzętu wojskowego. Ćwiczenia odbędą się na północy Królestwa, w okręgu Finnmark, przy granicy z Rosją. Według przedstawiciela Sił Zbrojnych Norwegii, będą to „operacyjne ćwiczenia, w których będą zaangażowane wszystkie rodzaje sił zbrojnych”. Jak podają norweskie media, będą to największe manewry na północy kraju, od 1967 roku. Na początku marcu armia rosyjska przeprowadziła ćwiczenia na Morzu Barentsa, nieopodal wybrzeża norweskiego.
W pierwszym testowym wyjściu w morze Mistrala „Sewastopol” nie wezmą udziału rosyjscy wojskowi. Podczas próby na otwartym morzu, która odbędzie się między 16 a 20 marca, przetestowany ma zostać głównie system nawigacji. Rosyjscy marynarze, którzy przechodzili przez pół roku szkolenia na pierwszym śmigłowcowcu „Władywostok”, opuścili Saint-Nazairre w grudniu 2014 roku. Według mediów, niewykonanie umowy dostarczenia rosyjskiej armii dwóch śmigłowcowców typu Mistral, kosztować ma Francję 5 mln euro miesięcznie. Kontrakt na budowę okrętów został zawarty w czerwcu 2011 roku. Jego wartość wynosi 1,2 mld euro. Według przewidzianego w nim harmonogramu, pierwszy ze statków miał być dostarczony do listopada 2014 roku, drugi natomiast do 1 listopada 2015 roku.
4.3. Czesi sprzedają Rosji broń
Władzę Czech blokują sprzedaż broni Ukrainie, ale nie zabroniły eksportu uzbrojenia do Rosji. W lutym, czeskie firmy sprzedały Rosji amerykańskie karabiny Bushmaster, niemieckie Heckler-Koch i pistolety Sig Sauer. Umowa sprzedaży została zawarta mimo sankcji nałożonych przez Unię Europejską. W tym samym czasie, czeskie władze zadecydowały o odebraniu licencji eksportowych firmom zbrojeniowym, które wysyłały produkcję na Ukrainę. Według „Rzeczpospolitej”, sprzedana broń oficjalnie miała być wykorzystywana w myślistwie, jednakże ten rodzaj broni jest używany przez siły specjalne wielu krajów. Jak podaje „Rz”, broń może być użyta również do prowokacji. Przedstawiciel Rady Europy oświadczył, że embargo na sprzedaż broni do Rosji nie obejmuje kontraktów, zawartych przed 1 sierpnia 2014 roku.
5. Europa Południowo-Wschodnia (Bartłomiej Rusin)
5.1. Bułgarski parlament uchwalił zmiany w dziedzinie obronności
W ubiegłym tygodniu Zgromadzenie Narodowe przyjęło w pierwszym czytaniu zmiany w ustawie o obronności i siłach zbrojnych kraju. Celem przekształceniem zdaniem rządzących miało być stworzenie prawnej możliwości współdziałania i – co ważniejsze – skompilowania jednolitych oddziałów z jednostek organizacji międzynarodowych przebywających na terytorium Bułgarii oraz bułgarskich sił zbrojnych i personelu cywilnego. Przykładem takiej instytucji ma być Crisis Management and Disaster Response Centre of Excellence, otwarta w Bułgarii we wrześniu 2014 roku i funkcjonująca pod auspicjami NATO. Ustawa daje możliwość przekazania na służbę w Sojuszu oficerów i sierżantów rezerwy, na co środki wyłoży w razie potrzeby budżet bułgarskiego Ministerstwa Obrony.
Zmiany poparły wszystkie ugrupowania w parlamencie oprócz deputowanych „Ataki” i Bułgarskiej Partii Socjalistycznej. Lider „Ataki”, Wolen Siderow wywołał też mały skandal swoimi słowami, stwierdzając, że uchwalenie projektu zmian w ustawie doprowadzi do utraty suwerenności przez Bułgarię i odda bułgarską armię pod rozkazy obcych generałów. Tezę o utracie suwerenności powtórzyło też kilku innych deputowanych, ustawa została jednak ostatecznie przyjęta ogromną większością głosów.
5.2. Chorwacja: będzie referendum w sprawie wydobycia ropy i gazu z Adriatyku
Taką obietnicę złożył w ubiegły wtorek (3 marca) urzędujący premier Zoran Milanović, w związku z nasilającymi się protestami przeciw eksploatacji zasobów znajdujących się pod dnem Adriatyku w obrębie chorwackich wód terytorialnych. Jednocześnie w swoim przemówieniu Milanović poparł jednoznacznie pomysł wydobywania surowców spod dna morskiego, zwracając uwagę, że może to przynieść znaczne wpływy finansowe dla kraju.
Chorwackie władze ogłosiły ofertę w sprawie eksploatacji gazu i ropy naftowej spod dna Morza Adriatyckiego w kwietniu 2014 roku. W styczniu br. wybranych zostało pięć firm, z którymi rząd ma podpisać kontrakty na badania złóż i ich późniejsze wydobycie. Kontrakt ma zostać podpisany do końca marca br.
