77 Horyzont Jagielloński
Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.
1. Polska (Bartosz Bieliszczuk)
1. 1. Podpisano kontrakt na rakiety JASSM
W poznańskiej bazie lotniczej w Krzesinach podpisano w zeszłym tygodniu umowę na zakup amerykańskich rakiet typu JASSM dla polskiej armii. “W ramach kontraktu pozyskamy pociski oraz aparaturę kontrolno-pomiarową i testującą, niezbędną do integracji pocisku z samolotem, modernizację oprogramowania F-16 do najnowszej obecnie wersji, unowocześnienie wybranych systemów pokładowych oraz specjalistyczne szkolenie personelu latającego i technicznego” – pisze MON w komunikacie. Polska kupi 40 rakiet, zaś cały kontrakt warty jest ok. 250 mln USD. Pierwsze JASSM zostaną dostarczone do kraju w drugiej połowie 2016 roku.
Dodatkowe linki:
http://en.mon.gov.pl/news/article/latest–news/2014-12-11-agreement–for–jassm–for–f-16-signed/
http://mon.gov.pl/aktualnosci/artykul/najnowsze/2014-12-10-umowa–na–uzbrojenie–do–f-16—/
1.2. Francja boi się o kontrakty zbrojeniowe dla Polski?
Krzysztof Losz pisze w “Naszym Dzienniku” o wstrzymaniu przez Francję przekazania dla Rosji okrętów typu Mistral. Wpływ na decyzję Paryża miały mieć nie tylko naciski sojuszników, ale również obawa przed utratą potencjalnych kontraktów zbrojeniowych w Polsce. “Nie mamy wątpliwości, że gdyby nie fakt, że francuskie firmy starają się o duże kontrakty w Polsce, to już dawno odbyłaby się ceremonia przekazania 'Władywostoku’ [jeden z dwóch Mistrali – BB] Rosjanom i okręt ten operowałby na Morzu Czarnym pod rosyjską banderą” – powiedział “Naszemu Dziennikowi” jeden z oficerów przygotowujących przetargi zbrojeniowe.
1.3. Turcja znosi wizy dla Polaków
Podczas wizyty w Polsce premier Turcji, Ahmet Davutoglu, poinformował o zniesieniu obowiązku wizowego dla Polaków. „Przed chwilą podjęliśmy decyzję zniesienia obowiązku wizowego dla Polaków, którzy chcą licznie odwiedzić kraj, w którym zmarł ich wielki wieszcz Adam Mickiewicz. Każdy mieszkaniec Lechistanu, czyli Polski, może bez żadnych obwarowań i przeszkód odwiedzać Stambuł tak jak jego przodkowie” – powiedział Davutoglu. Jak zauważają komentatorzy, Ankara jednocześnie oczekuje wsparcia w rozmowach dot. zniesienia wiz Schengen dla Turków.
2. Grupa Wyszehradzka (Łukasz Kołtuniak)
2.1. KDH: Celem – wygrać wybory
Lider chadeckiej partii KDH Jan Figiel zapowiedział, że celem jego partii w wyborach parlamentarnych 2016 roku będzie pokonanie rządzącego lewicowego SMER-u. Zdaniem Figla już wyniki tegorocznych wyborów parlamentarnych świadczą iż partia Fico jest do pokonania. Konieczny jest jednak szeroki ruch, który sformułuje prawicową alternatywę dla obecnej władzy. W nawiązaniu do rozpisanego na 7 lutego referendum o rodzinie Figiel powiedział, że KDH będzie wspierać wszystkie prorodzinne rozwiązania.
2.2. Opozycja żąda ratyfikacji Konwencji
Zdaniem prawników opozycyjnej partii Egyutt (Razem), Węgry powinny dołączyć do europejskiej konwencji o zapobieganiu przemocy względem kobiet. Zdaniem prawniczki Zsuzanny Szelenyi bardzo znaczący odsetek węgierskich kobiet pada ofiarami przemocy. Szelenyi zaznacza, że wszystkie partie opozycyjne są za ratyfikacją konwencji, natomiast rząd waha się z przyczyn ideologicznych.
Europejski Bank Inwestycyjny przeznaczy 100 milionów euro na pomoc węgierskiemu potentatowi MVM w modernizacji infrastruktury energetycznej. Dodatkowo 218 milionów skierowanych zostanie na modernizację węgierskich linii kolejowych oraz rozwój nowoczesnych technologii. Jest to druga długoterminowa pożyczka Banku dla MVM pierwsza miała miejsce w 2010 roku.
2.4. Czechy: Wskaźnik bezrobocia bez zmian
Według danych czeskiego urzędu statystycznego bezrobocie w listopadzie nie zmieniło się znacząco w stosunku do poprzedniego miesiąca i wynosi 7,1%. Dla analityków utrzymanie bezrobocia na dotychczasowym poziomie jest milą niespodzianką. Trzeba bowiem pamiętać, że późną jesienią i zimą wskaźnik ten przeważnie rośnie. Ekonomiści podkreślają, że to efekt bardzo dobrej kondycji całej czeskiej gospodarki. Niepokoić może tylko spadek tempa wzrostu produkcji przemysłowej. W sali całego roku wynosił on około 8% w październiku zaledwie 3,2%. Analitycy rynku pracy podkreślają także iż jedną z przyczyn utrzymania relatywnie niskiego bezrobocia jest spora liczba prac sezonowych, nawet w charakterze instruktorów narciarstwa. Najniższe bezrobocie odnotowano w Pradze – 3% oraz regionie Benesova – 3,9%. Najwyższe w krajach Mosteckim oraz Bruntalskim ponad 12%.
Dodatkowy link:
http://domaci.ihned.cz/c1-63227400-prumyslova-vyroba-v-rijnu-zpomalila-rust-na-3-2-procenta
3. Wschód (Igor Keller)
3.1. Rosja w gronie 5 najbardziej zmilitaryzowanych krajów na świecie
Bonn International Center for Conversion (BICC) opublikował ranking najbardziej zmilitaryzowanych krajów na świecie. Rosja zajęła 5 miejsce (na 152 państw). Wyprzedziły ją tylko cztery kraje: Izrael (pierwsze miejsce w rankingu), Singapur, Syria i Armenia. Stany Zjednoczone, posiadające najnowocześniejszą armię na świecie, uplasowały się na 31 miejscu. Globalny indeks militaryzacji (GMI) odzwierciedla udział branży wojskowej w strukturze ekonomicznej kraju. W szczególności porównywane są wydatki na obronność z wydatkami na ochronę zdrowia w procentach PKB. Oprócz tego indeks uwzględnia również ilość żołnierzy, czołgów, samolotów oraz systemów rakietowych przypadającą na liczbę wszystkich mieszkańców. W pierwszej 10 krajów o najwyższym wskaźniku GMI znalazły się również Cypr, Jordania, Korea Południowa, Grecja i Azerbejdżan.
3.2.W Rosji zaproponowano wprowadzenie nowej waluty.
W izbie niższej parlamentu rosyjskiego pojawił się pomysł zamiany rubla na nową walutę. Miałby to być sposób na drastyczny spadek wartości narodowej waluty w stosunku do dolara i euro. Jak podkreślił jeden z deputowanych, Anatolij Wybornyj, nie jest wykluczone, że w stworzeniu nowej waluty wezmą udział również kraje Unii Euroazjatyckiej oraz Szanghajskiej Organizacji Współpracy. Pomysł wprowadzenia nowej waluty pojawił się po orędziu Prezydenta Rosji Władimira Putina do Parlamentu, w którym to zażądał od Banku Centralnego Rosji podjęcia „radykalnych kroków“ w walce ze spekulacjami na rynku walutowym. Kurs rubla do dolara od początku roku spadł o 40%, natomiast do euro o 38 %. Tempo spadków zwiększyło się w ciągu ostatnich tygodni, w związku z sytuacją na rynku ropy naftowej. Nazwa nowego środka płatniczego póki co nie jest znana.
4. Europa Południowo-Wschodnia (Bartłomiej Rusin)
4.1. Ostrzelano ambasadę Izraela w Atenach
Ataku dokonało czterech mężczyzn, poruszających się na motorach. Po wystrzeleniu około 50 pocisków w okna i ściany budynku, natychmiast odjechali. W ataku nikt nie ucierpiał, nie udało się jednak jak dotąd zatrzymać sprawców, którzy są poszukiwani przez policję. Zamach natychmiast potępiło greckie MSZ. Mówi się, że motywem ataku była chęć zemsty za śmierć palestyńskiego ministra Ziadu Abu Aina, kierującego komisją przeciwko izraelskiemu osadnictwu. Palestyński minister zmarł w szpitalu po uderzeniu w klatkę piersiową, podczas konfrontacji z izraelskimi żołnierzami w Zachodnim Brzegu Jordanu. Premier Izraela Benjamin Netanjahu zaoferował pomoc władzom greckim w prowadzonym śledztwie. Według niepotwierdzonych informacji na terytorium Grecji już przebywają oficerowie Mossadu, którzy mają podjąć współpracę z greckimi organami ścigania.
4.2. CIA torturowała więźniów w Bośni i Hercegowinie
Według ujawnionego ostatnio raportu Amerykanie mieli przetrzymywać w bazie „Eagle”, położonej niedaleko miasta Tuzla w centralnej Bośni, osiem osób różnej narodowości. Baza była jednym z najważniejszych punktów stacjonowania amerykańskich sił pokojowych, działających w ramach misji stabilizacyjnej SFOR. W tamtym okresie do bazy należało również lotnisko Dubrave, co pozwalało na dyskretny przewóz więźniów do bazy. Wiadomo, że co najmniej trójka z przetrzymywanych była obywatelami BiH. Chodzi tu o Nihada Karsicia, Almina Harbasa i Sabahudina Fiuljanina. Dwaj pierwsi zostali zatrzymani niedługo po zamachach z 11 września 2001 roku na World Trade Center. Oficjalnie powodem ich uwięzienia była pomyłka przy ustalaniu tożsamości. Fiuljanina oskarżono o szpiegowanie amerykańskiej bazy koło Tuzli. Wszystkich zatrzymanych wypuszczono po kilku miesiącach bez słowa wyjaśnień. Wszyscy też byli torturowani. Więźniom między innymi odmawiano snu, grożono śmiercią i wywiezieniem do bazy w Guantanamo.
5. Ameryka Północna i Południowa (Maria Płudowska, Carmen Stachowicz)
5.1. Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął „Ustawę o wolnej Ukrainie”
Amerykański Kongres zwrócił się do prezydenta Baracka Obamy o zaostrzenie sankcji wobec Rosji oraz udzielenia militarnego wsparcia dla Ukrainy. Nowe sankcje, według przyjętej „Ustawy o wolnej Ukrainie”, powinny objąć rosyjskie spółki zajmujące się eksportem broni na Ukrainę, do Gruzji i Mołdawii, jeśli państwa docelowe nie wyraziły na to zgody. Ustawa przewiduje również zwiększoną pomoc dla Ukrainy, obejmującą sektor wojskowy, energetyczny oraz pomoc dla uchodźców wewnątrz kraju. Przewidywany koszt amerykańskiej pomocy to 350 mln dolarów.
5.2. Raport Senatu USA: CIA oskarżone o tortury
Według liczącego prawie 500 stron raportu opublikowanego przez senacką komisję ds. wywiadu amerykańskiego, CIA dopuszczała się łamania praw człowieka podczas zapoczątkowanej w 2001 roku walki z terroryzmem. Metody, jakimi posługiwano się podczas przesłuchań osób podejrzanych o terroryzm – pomimo zapewnień administracji Busha – były bardzo brutalne. W raporcie znalazły się również stwierdzenia o nieskuteczności i niesłuszności prowadzonych działań oraz przesłuchiwaniu osób niezwiązanych z organizacjami terrorystycznymi. Informacje pozyskiwane od podejrzanych, według członków komisji często nie odgrywały kluczowej roli i nie zbliżały Stanów Zjednoczonych do zwalczenia terroryzmu oraz złapania Bin Ladena.
6. Afryka (Wojciech Gil)
6.1. Walczący z Ebolą uhonorowani przez „Time”
Amerykański tygodnik „Time” przyznał odznaczenie „Osobistości Roku 2014” zbiorowo wszystkim zaangażowanym w walkę z wirusem Ebola (ang.: Ebola Fighters). W artykule uzasadniającym decyzję, redaktor naczelna, Nancy Gibbs wyszczególniła m.in. pracowników organizacji Lekarze bez Granic oraz Samaritarian’s Purse, a także miejscowy personel narażony na infekcję podczas pełnienia swoich obowiązków. Ogłaszany rokrocznie przez „Time” tytuł ten przydzielany jest osobom lub grupom społecznym, „które miały największy wpływ na wydarzenia na świecie”. W obecnej edycji, wśród rozważanych kandydatów znależli się ponadto m.in. prezydent Rosji Władimir Putin oraz dyrektor wykonawczy „Apple’a” – Tim Cook.
6.2. MTK zawiesza kolejny proces przeciwko afrykańskiemu przywódcy
Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze zawiesił proces przeciwko prezydentowi Sudanu, Omarowi al-Baszirowi. Sudański lider został w 2009 r. oskarżony przez Trybunał m.in. o zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko ludzkości, których miał się dopuścić podczas konfliktu w Darfurze. Uzasadniając wstrzymanie prowadzenia sprawy przeciwko al-Baszirowi, prokurator Fatou Bensouda skrytykowała Radę Bezpieczeństwa ONZ, która została przez nią obwiniona o brak działań w stosunku do Sudanu. Zawieszenie sprawy sudańskiego przywódcy jest już drugim tego typu posunięciem przez Międzynarodowy Trybunał Karny, po wcześniejszym zamknięciu procesu wobec prezydenta Kenii, Uhuru Kenyatty. Decyzję Trybunału, sam al-Baszir skomentował jako zwycięstwo narodu sudańskiego nad „kolonialnym sądem”.
6.3. UNHCR podał statystyki dotyczące utonięć uchodźców
Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, Antonio Guterres, opublikował statystyki na temat uchodźców przemierzających trasy drogą morską. Według ujawnionych dokumentów, w 2014 r. utonęło 4 272 migrantów, z czego aż 3 419 przypadków dotyczyło zgonów na Morzu Śródziemnym. Łącznie, przez akwen ten do Europy w mijającym roku próbowało się dostać przynajmniej 207 tys. osób, natomiast ogółem liczba migrantów decydujących się na podróż morską wyniosła przynajmniej 348 tys. Podczas podawania powyższych danych, Guterres zaakcentował potrzebę skoncentrowania się rządów oraz organizacji międzynaorodowych na powodach ucieczki przez migrantów, aniżeli na zaostrzaniu polityki granicznej i uchodźczej.
7. Bliski Wschód (Sebastian Szydłowski)
7.1. Atak sił powietrznych Izraela na Syrię.
W ubiegłym tygodniu doszło do ataków armii izraelskiej w okolicy Damaszku. Według Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Syrii, zbombardowane zostały okolice portu lotniczego oraz miejscowości al-Dimas. Nie wiadomo nic o stratach w ludziach, mówi się jedynie o zniszczeniach infrastruktury. Syryjczycy oskarżają Izrael o wspomaganie terrorystów m.in. z Państwa Islamskiego, gdyż według władz w Damaszku akcja była skoordynowana z atakiem ISIS na Daj raz-Zaur.
7.2. Państwa OPEC nie zmniejszą produkcji.
„Decyzje zostały podjęte. Wszystko zostanie jak było” – powiedział sekretarz generalny producentów ropy naftowej Abdallah Salem el-Badri. W piątek ceny za baryłkę wynosiły 62 dolary co jest najniższą ceną od 2009 roku. Jest to pierwszy komentarz po szczycie państw OPEC w ubiegłym miesiącu w Wiedniu, gdzie zdecydowano o nie zmienianiu wielkości wydobycia surowca.
7.3. Śmierć palestyńskiego ministra po starciu z izraelskimi żołnierzami.
Według jednego z przedstawicieli Palestyny Ziad Abu Ein został uduszony i pobity przez izraelskich wojskowych. Izrael broni się mówiąc, że minister miał problemy ze zdrowiem i zmarł na skutek ataku serca wywołanego przez stres. Ziad Abu Ein zmarł w środę chwilę po tym jak izraelski policjant złapał go za gardło w czasie pokojowego protestu (w linku m.in. film z protestu i zdjęcia). Jego ciało zostało spalone zgodnie z wszelkimi honorami w Ramallach we czwartek. Wcześniej izraelscy, palestyńscy i jordańscy patolodzy zrobili wstępną sekcję zwłok, jednak pojawiły się różnicę w opinii lekarzy izraelskich i palestyńskich odnośnie przyczyny zgonu. Jest to kolejny przykład zaogniania się i tak już bardzo napiętych stosunków w tym regionie.
7.4. Analiza nakręconego przez Państwo Islamskie filmu z egzekucji.
Przeprowadzona przez organizacje TRAC (Terrorism Research & Analysis Consortium) i Quilliam analiza filmu, klatka po klatce, przedstawiającego ścięcie przez dżihadystów 22 Syryjczyków, pokazuje wiele zaskakujących faktów. Jednym z nich jest szacowany koszt nagrania owego filmu, który mógł wynieść nawet 200 tysięcy dolarów. Obraz został nakręcony profesjonalną kamerą, w wielu ujęciach przez kilka godzin.
8. Azja Pacyficzna (Ewa Strankowska)
8.1. Chiny nie zaproszone na uroczystość upamiętniania rocznicy śmierci Kim Dzong Ila
Jak podała południowokoreańska agencja prasowa Yonhap, Korea Północna nie wysłała oficjalnego zaproszenia do przedstawicieli władz chińskich na uroczystość upamiętniania 3 rocznicy śmierci Kim Dzong Ila, planowaną na 17 grudnia. Działanie Pjongjangu zaskakuje jeszcze bardziej, jeśli weźmie się pod uwagę rezultaty ostatniego spotkania ONZ-owskiego Komitetu ds. Praw Człowieka, w którego agendzie znalazły się nadużycia praw człowieka w tym państwie. Pojawiła się propozycja przekazania tej sprawy do Międzynarodowego Trybunału Karnego, która musi zostać przegłosowana przez wszystkich członków stałych Rady Bezpieczeństwa ONZ, w tym też Chiny. Dyplomatyczny rozdźwięk między tradycyjnymi sojusznikami może być dostrzegany od grudnia 2013 r., kiedy Kim Dzong Un podjął decyzję o usunięciu swojego wujka i ówczesnego numeru dwa reżimu – Jang Song-thaeka, który był powszechnie znany jako najbardziej doświadczony rozmówca z Chinami. Następnie od początku tego roku w propagandzie rozpowszechnianej przez państwowe media pojawiły się antychińskie hasła. Pekin nie pozostaje dłużny, pozwalając państwowym agencjom prasowym i telewizyjnym na bardziej otwartą krytykę komunistycznego sąsiada. Wciąż jednak wielu komentatorów twierdzi, że ostatnie działania w obu państwach nie stanowią większej przeszkody dla tradycyjnego sojuszu między Pjongjangiem i Pekinem. Papierkiem lakmusowym dla bilateralnych relacji między obu państwami będzie debata nad prawami człowieka w Radzie Bezpieczeństwa ONZ i wynik głosowania nad proponowanymi przez Radę środkami.
8.2. Koniec protestów w Hong Kongu
Trwający ponad 11 tygodni prodemokratyczny protest w Hong Kongu został oficjalnie zakończony po tym, jak policja usunęła ostatnie namioty i aresztowała 17 protestujących. Leung Chun-ying, szef administracji Hong Kongu, powiedział że demonstracje doprowadziły do poważnych strat, szczególnie w turystyce i handlu detalicznym, jednakże za poważniejsze konsekwencje uznał złamanie przez niewielką grupę osób zasad praworządności, którego doświadczyło społeczeństwo. Leung był wielokrotnie potępiany przez protestujących, wzywających go do ustąpienia, w przeciwieństwie do wspierającego go Pekinu. Główny obóz Admialicji, rozlokowany w sercu dzielnicy biznesowej, został usunięty we czwartek. Mimo iż demonstracje nie doprowadziły do uzyskania politycznych ustępstw ani ze strony Pekinu, ani Hong Kongu, protestujący uznają za sukces podniesienie kwestii demokracji w regionie oraz nagłośnienie sprawy w wymiarze międzynarodowym, licząc na pozytywne zmiany w przyszłości.
Spodobał Ci się ten artykuł? Przekaż nam choćby symboliczną darowiznę w wysokości 4 złotych. To mniej, niż kosztuje najtańszy z tygodników opinii, a nasze teksty możesz czytać bez żadnych limitów i ograniczeń.
Klub Jagielloński
Nr konta: 16 2130 0004 2001 0404 9144 0001
W tytule: „darowizna na cele statutowe: jagiellonski24”
Dziękujemy!
