Witamy na stronie Klubu Jagiellońskiego. Jesteśmy niepartyjnym, chadeckim środowiskiem politycznym, które szuka rozwiązań ustrojowych, gospodarczych i społecznych służących integralnemu rozwojowi człowieka. Portal klubjagiellonski.pl rozwija ideę Nowej Chadecji, której filarami są: republikanizm, konserwatyzm, katolicka nauka społeczna.

Zachęcamy do regularnych odwiedzin naszej strony. Informujemy, że korzystamy z cookies.
Horyzont Jagielloński  28 października 2014

70 Horyzont Jagielloński

Horyzont Jagielloński  28 października 2014
przeczytanie zajmie 8 min

Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego „Horyzontu Jagiellońskiego”. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.

1. Polska (Bartosz Bieliszczuk)

1.1. “Made in Poland” zamiast “Made in Germany”?

Według badań Niemieckiego Towarzystwa Jakości (DGQ), przeprowadzonych wśród niemieckich firm, polskie marki są coraz bardziej konkurencyjne, jeśli chodzi o jakość. Jak twierdzą przedstawiciele firm, w ciągu następnych 20 lat najbardziej – po Chinach – wzrośnie konkurencja ze strony Polski. Kraje takie jak Polska, Chiny i Indie dosłownie depczą nam po piętach. Trzeba to mieć na względzie i jednocześnie myśleć o nowym profilu dla niemieckiej jakości – powiedział prezes DGQ.

1.2. Atak hakerów na GPW

Grupa hakerów włamała się do sieci wewnętrznej warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych. Hakerzy udostępnili w Internecie dane, m.in. loginy i hasła do archiwalnych serwisów giełdowych. Jak podała GPW: Giełda Papierów Wartościowych informuje, że z przyczyn od niej niezależnych mogło dojść po pozyskania przez podmioty nieuprawnione archiwalnych danych używanych do logowania do Szkolnej Internetowej Gry Giełdowej i symulatora giełdowego GPW Trader.

1.3. Wielki sukces polskich lekarzy

Polscy i brytyjscy lekarze przeprowadzili zabieg, który przywrócił czucie w nogach sparaliżowanemu od pasa w dół Polakowi – donosi BBC. Po operacji pacjent był w stanie chodzić przy użyciu balkonika. Jak informuje BBC, operacja polegała na przeszczepieniu komórek z jamy nosowej do kręgosłupa.

2. Unia Europejska (Bartłomiej Sawicki)

2.1. Nowy skład Komisji Europejskiej zatwierdzony

Parlament Europejski zaakceptował nowy skład Komisji Europejskiej pod przewodnictwem Jean-Claude’a Junckera. Głosowanie odbyło się podczas sesji plenarnej w Strasburgu. Za było 423 posłów, przeciw 209, a 67 wstrzymało się od głosu. Po przesłuchaniach kandydatów na komisarzy, Juncker został zmuszony do dokonania jednej zmiany. Słowenkę Alenkę Bratušek, która nie uzyskała poparcia komisji przemysłu, badań naukowych i energii (ITRE) zastąpił Słowak Maroš Šefčovič. To on zostanie wiceprzewodniczącym Komisji i będzie odpowiedzialny za wdrożenie projektu Unii Energetycznej. Nowa kandydatka ze Słowenii, Violeta Bulc, będzie piastować stanowisko komisarza ds. transportu.

Komisja Europejska będzie musiała zmierzyć się z nowymi wyzwaniami w dziedzinie polityki energetycznej: integracją wewnętrznych rynków energii i osiągnięciem do 2030 r. ambitnych celów klimatycznych. Juncker zasygnalizował, że będzie dążyć do zrównoważenia krajowych polityk budżetowych. Ostatnim problemem będzie nachodzące referendum w Wielkiej Brytanii, dotyczące dalszego członkostwa tego kraju w UE.

2.2 Rada Europejska wyznacza ambitne cele klimatyczne

Rada Europejska zatwierdziła wiążący państwa członkowskie cel, zakładający ograniczenie wewnętrznych emisji gazów cieplarnianych do roku 2030 r. o co najmniej 40% w porównaniu z rokiem 1990. Dla Polski najważniejszym punktem, pozwalającym na złagodzenie kosztów, jest utrzymanie przydziału bezpłatnych uprawnień; istniejące środki będą nadal obowiązywały po roku 2020. Ma to służyć zapewnieniu odpowiednich poziomów wsparcia dla sektorów, którym grozi utrata konkurencyjności na arenie międzynarodowej. Poważne w skutkach dla polskiego sektora energetycznego może okazać się wprowadzenie do 2030 roku 27% udziału energii ze źródeł odnawialnych w energii zużywanej w UE. Oznaczać to będzie, że środki, jakie Polska będzie otrzymywać na modernizację energetyki, będą wydawane w większym stopniu na OZE. Tymczasem sejmowe prace nad odpowiednią ustawą wciąż się przeciągają.

3. Ameryka Północna i Południowa (Maria Płudowska, Carmen Stachowicz)

3.1. Ochroniarze z Blackwater skazani

Sąd Federalny w Waszyngtonie uznał, że czterej najemnicy, oskarżeni o zabicie 14 cywilów irackich podczas strzelaniny w Bagdadzie w 2007 r., są winni zarzucanych im czynów. Firma Blackwater, dla której pracowali oskarżeni, zajmuje się ochroną dyplomatów i budynków rządowych m.in. w Iraku. Wcześniejsze śledztwo w tej sprawie zakończyło się uniewinnieniem przy uzasadnieniu, że wykonywali oni swoje obowiązki, a wyrok skazujący byłby niezgodny z konstytucją. Przypadek pracowników Blackwater rozpętał debatę na temat bezkarności prywatnych firm ochroniarskich. Blackwater po zajściu zmieniło nazwę na Xe Services.

3.2. Wybory prezydenckie w Brazylii

Brazylia żyje wyborami prezydenckimi. Obecnie rządząca Dilma Rousseff przyniosła poprawę sytuacji ekonomicznej w państwie, w tym spadek ubóstwa o prawie 18%. Rywalem Dilmy jest kandydat konserwatywno-liberalnej Socjaldemokratycznej Partii Brazylii Aecio Neves. Obietnice wyborcze Rousseff opierają się na zaciśnianiu współpracy z krajami należącymi do Wspólnego Rynku Południa, czyli organizacji MERCOSUR. Neves zapowiada, że doprowadzi do wzrostu eksportu do USA. Kontrkandydat urzędującej pani prezydent położy także nacisk na poprawę stosunków na linii Waszyngton-Brasilla, które nadszarpnięte zostały przez aferę szpiegowską byłego agenta NSA Edwarda Snowdena.

4. Afryka (Wojciech Gil)

4.1. WHO: 10 tys. zdiagnozowanych przypadków Eboli

Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała kolejny raport dotyczący rozwoju wirusa Eboli. Według statystyk WHO, od początku wybuchu epidemii zdiagnozowano już 10 141 jednostek infekcji oraz 4 922 przypadki zgonów.Publikacja WHO (aktualizowana co kilka dni) uwzględnia także państwa, w których pojawiła się do tej pory epidemia oraz wyszczególnia liczbę zgonów. Poza Liberią, Sierra Leona oraz Gwineą – w których zanotowano łącznie 99,7% wszystkich przypadków zachorowań – wirus pojawił się w Nigerii (20 zachorowań; 8 zgonów), Stanach Zjednoczonych (4 zachorowania; 1 zgon), Mali (1 zachorowanie; 1 zgon) oraz w Senegalu i Hiszpanii (po jednym przypadku zachorowania).

4.2. Demokratyczna Partia Botswany zdobywa większość w parlamencie

W przeprowadzonych w zeszły piątek wyborach do botswańskiego parlamentu po raz kolejny zwyciężyła Demokratyczna Partia Botswany. Kierowane przez prezydenta kraju, Iana Khamę, ugrupowanie, rządzące w Botswanie nieprzerwanie od 48 lat, zdobyło 37 spośród 57 wybieranych mandatów. Poza DPB oraz przedstawicielami dwóch partii opozycyjnych (Umbrella for Democratic Change oraz Botswana Congress Party) w parlamencie zasiądzie czterech posłów wybranych przez legislatywę oraz prezydent kraju i prokurator generalny.

4.3. Mozambik: ogłoszono wstępne wyniki wyborów

Narodowa Komisja Wyborcza w Mozambiku opublikowała wstępne wyniki ogólnokrajowych wyborów parlamentarnych i prezydenckich. W wyborach przeprowadzonych 15 października zwyciężył przedstawiciel rządzącego od 1975 Frontu Wyzwolenia Mozambiku (FRELIMO) – Filipe Nyusi, który otrzymał 57% głosów. Pozostali kandydaci dostali odpowiednio 36% – Afonso Dhlakama (Narodowy Ruch Oporu Mozambiku – RENAMO) oraz 7% – Daviz Simango (Ruch Demokratyczny Mozambiku – MDM). Głosowanie zostało silnie skrytykowane przez kandydata głównej partii opozycyjnej, Dhlakamę, który oskarżył rząd o liczne nadużycia oraz określił wybory mianem „szarady”. Według międzynarodowych obserwatorów, m.in. z Unii Europejskiej oraz Unii Afrykańskiej, podczas głosowań doszło jedynie do incydentalnych przypadków łamania prawa.

5. Bliski Wschód, Azja Środkowa (Sebastian Szydłowski)

5.1Starcia Libanie

Libańska armia rozpoczęła w stolicy kraju – Trypolisie atak na sunnickich bojowników, zmuszając ich do odwrotu. Bojownicy, których uważa się za powiązanych z Państwem Islamskim i Al-Kaidą, grożą zabiciem jeńców – żołnierzy libańskich pochwyconych podczas walk – jeśli armia nie zawiesi działań. Walki trwają już kilka dni; siły rządowe używają czołgów oraz wozów opancerzonych. Starcia wybuchły w piątek po incydencie w odległej od stolicy wiosce, w której dzień wcześniej zginęło trzech bojowników rzekomo związanych z Państwem Islamskim.

5.2 Stan wyjątkowy w Egipcie

Władze w Kairze ogłosiły, że od sobotniego poranka zacznie obowiązywać stan wyjątkowy w północnej i środkowej części Synaju. Decyzja została podyktowana troską o bezpieczeństwo po piątkowym zamachu na Półwyspie, w którym zginęło 30 egipskich żołnierzy. Obowiązywać będzie również godzina policyjna. Stan wyjątkowy ma potrwać trzy miesiące.

5.3 Wielka Brytania i Stany Zjednoczone kończą misję w Afganistanie

Ostatnie bazy pod zwierzchnictwem tych dwóch państw zostały przekazane pod kontrolę afgańskich sił bezpieczeństwa. Baza Bastion w prowincji Helmand była główną bazą wojsk Wielkiej Brytanii w Afganistanie od 2006 roku; podczas misji zginęło 453 żołnierzy brytyjskich. Ostatni żołnierze marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych opuścili obóz Leatherneck. Straty poniesione przez wojsko amerykańskie wyniosły 2349 osób. Afgańskie władze podpisały pod koniec września umowy z NATO i Stanami Zjednoczonymi, w ramach których część zagranicznych sił nadal pozostanie na terenie Afganistanu. Nie będą już jednak prowadzić misji bojowych, jedynie pomagać i szkolić miejscowe siły bezpieczeństwa.

5.4 Pierwsze wybory w Tunezji według nowej konstytucji

W Tunezji odbywają się pierwsze wybory  od czasu zmiany konstytucji, co było konsekwencją Arabskiej Wiosny Ludów. Nie są znane żadne sondaże, jednak dużą popularnością cieszy się partia Islamistyczna Ennahda, która może zdobyć sporą część głosów. Wyniki głosowania będą znane w środę.

5.5 Wymiana ognia między Pakistanem a Iranem

W zeszłym tygodniu władze Pakistanu podały, że jeden żołnierz zginął, a trzech zostało rannych w wyniku ataku irańskich sił zbrojnych. Z kolei szyicki Iran oskarża Islamabad o zaniechania w powstrzymywaniu ataków transgranicznych dokonywanych przez sunnickich ekstremistów. Siły Teheranu w ostatnich latach często ścierały się z przemytnikami narkotyków i partyzanckimi grupami sunnitów w tym regionie. Wydarzenia te nakładają się ze wzrostem napięć również na wschodniej granicy Pakistanu, z Indiami.

6. Azja Pacyficzna (Ewa Strankowska)

6.1. Chiny będą ściślej kontrolować wydatki na cele wojskowe

Chińska agencja rządowa Xinhua podała, że Chiny będą dążyć do poprawy efektywności wydatków wojskowych poprzez ściślejszy monitoring sposobu wykorzystania funduszy. W ramach nowego „systemu zarządzania opartego na wynikach”, który ma być wprowadzony w życie do 2020 r., jednostki wojskowe i pojedyncze osoby mają być pociągnięte do odpowiedzialności za nieefektywność. Zgodnie z okólnikiem, zaakceptowanym przez Generalny Departament Logistyki Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej (ChALW), współczesne działania wojenne oparte są na ogromnej konsumpcji pieniędzy i materiałów, więc zarządzanie wydatkami (właściwe formułowanie budżetu, zwiększony monitoring wdrażania oraz ścisła odpowiedzialność tych, którzy przyczynili się do niewypełnienia założonych celów) powinno stanowić istotną kwestię dla wojskowości. Wdrażanie nowego systemu rozpocznie się w tym roku w siedzibach ChALW oraz w regionalnych komendach wojskowych. W marcu br. Pekin ogłosił, że planuje wydać 808,23 mld juanów (132 mld dol.) na ChALW w 2014 roku, o 12,2% więcej niż w poprzednim, co spowodowało wzrost obaw wśród państw regionu. Przedstawiciele władz, z prezydentem Xi Jinpingiem na czele, zapewniają, że Chiny nie stanowią żadnego zagrożenia dla jakiegokolwiek państwa, a jedynie modernizują armię, aby móc bronić swoich interesów.

6.2. Głosowanie o przyszłości protestów w Hong Kongu zawieszone

Na kilka godzin przed planowanym rozpoczęciem, aktywiści „Occupy Central” zdecydowali o zawieszeniu wewnętrznego głosowania dotyczącego możliwości rozwoju trwającego od miesiąca protestu w Hong Kongu. Decyzja ta, zdaniem przywódców, nie wpłynie na morale prodemokratycznych demonstrantów. Planowane głosowanie online miało umożliwić protestującym wypowiedzenie się na temat dwóch rządowych propozycji: 1) nowy raport do Pekinu sugerowałby Chinom przemyślenie podjętej 31 sierpnia decyzji o konserwatywnych ramach politycznych reform 2) platforma służąca do rozwiązywania politycznych różnic lub kontrowersji musiałaby zostać wykorzystana podczas wyborów do Rady Ustawodawczej w 2016 i na Dyrektora Generalnego rok później. Głosowanie odwołano zarówno ze względu na zbyt wiele odmiennych poglądów, jak i ważność takiego „referendum”. Organizatorzy, przepraszając za zmianę planów, zapewnili, że wycofanie się z ulic nie jest obecnie brane pod uwagę. Na decyzję o tym, jaki będzie dalszy rozwój sytuacji, trzeba poczekać. W międzyczasie grupa przeciwna protestom, Sojusz na Rzecz Pokoju i Demokracji, zebrała w ciągu jednego dnia ponad 321 tys. podpisów pod petycją o zakończenie demonstracji i wprowadzenie policji.