69 Horyzont Jagielloński

Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego „Horyzontu Jagiellońskiego”. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.

1. Ameryka Północna i Południowa (Maria Płudowska, Carmen Stachowicz)

1.1. Nowi sojusznicy USA w walce z Państwem Islamskim

Stany Zjednoczone nawiązują współpracę z syryjskimi Kurdami. Wspólnym celem obu stron będzie zwalczanie dżihadystów. Generał John R. Allen, koordynator ds. zwalczania Państwa Islamskiego, oświadczył, że dla USA szczególnie ważna jest sytuacja w Iraku. Rzeczniczka Departamentu Stanu Jen Psaki podczas konferencji prasowej zakomunikowała, że prowadzone z Kurdyjską Partią Unii Demokratycznej pertraktacje wyglądają niezwykle obiecująco. Również Turcja wyraziła zgodę na pomoc w zwalczaniu IS.

1.2. Ameryka Północna w walce z wirusem Ebola

Barack Obama odpowiedział na propozycję Partii Republikańskiej, która w obawie przed rozpowszechnieniem wirusa Ebola na terenie USA domaga się całkowitego zawieszenia ruchu powietrznego pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Afryką Zachodnią. Prezydent zaapelował do narodu o zachowanie spokoju i racjonalne myślenie. Posunięcie to niosłoby ze sobą negatywne konsekwencje oraz mogłoby utrudnić pomoc humanitarną dla krajów szczególnie zagrożonych. Ważną rolę w walce z chorobą odgrywa także Kanada. Rząd tego kraju zapowiedział przekazanie 800 fiolek rewolucyjnej szczepionki dla WHO. Członkowie Światowej Organizacji Zdrowia sami zadecydują, w jaki sposób środek zostanie rozdzielony.

1.3. Chemia Saddama Husajna nową bronią Państwa Islamskiego

W wyniku zaniedbań rządu Stanów Zjednoczonych, który nie zabezpieczył w odpowiedni sposób pozostałości programu broni chemicznej z przełomu lat 70. i 80. znajdującej się na terytorium Iraku, broń ta może stać się celem bojowników z Państwa Islamskiego. Jest to nowe, dotychczas bagatelizowane , zarówno przez administrację G. W. Busha jak i B. Obamy wyzwanie. Pociski i bomby lotnicze wyposażone w ładunek chemiczny, mogą zostać wykorzystane przez IS przeciwko prześladowanym przez organizację grupom na okupowanym terytorium. Ponadto  ofiarami broni z czasów Saddama Husajna mogą zostać żołnierze amerykańscy, którzy nie zostali powiadomieni o zagrożeniu wynikającym z kontaktu z zakażonymi pociskami i zmuszani są do ukrywania informacji o odnajdywaniu kolejnych elementów arsenału.

2. Afryka (Wojciech Gil)

2.1. Nigeria: rozejm pomiędzy rządem a Boko Haram

Nigeryjski rząd osiągnął porozumienie z Boko Haram. Według przedstawicieli władz w Abudży, na skutek prowadzonych od miesiąca niejawnych rozmów ustalono m.in. przerwanie działań zbrojnych, a także uwolnienie ponad 200 porwanych uczennic w stanie Borno. Upubliczniona przez szefa sił zbrojnych Nigerii, Alexa Badeha, informacja o osiągnięciu rozejmu z fundamentalistami spotkała się z bardzo pozytywnym i równocześnie ostrożnym przyjęciem w kraju. Jak na razie władze w Abudży nie podały, jakie ustępstwa poczyniono wobec Boko Haram, jednak zapewniły o braku zgody na przekazanie fundamentalistom jakichkolwiek obszarów kraju. Według zakulisowych informacji rozmowy pomiędzy stronami były prowadzone w Czadzie, a jego prezydent Idris Deby miał pośredniczyć w negocjacjach.

2.2. WHO wskazała 15 państw w celu zatrzymania Eboli

Światowa Organizacja Zdrowia wyznaczyła 15 państw, na których zostanie skoncentrowana uwaga w celu zatrzymania plagi wirusa Ebola. Poza Liberią, Sierra Leone i Gwineą są to: Benin, Burkina Faso, Demokratyczna Republika Konga, Gambia, Ghana, Gwinea Bissau, Kamerun, Mali, Mauretania, Nigeria, Republika Środkowoafrykańska, Senegal, Sudan Południowy, Togo oraz Wybrzeże Kości Słoniowej. Rzecznicy organizacji zwrócili uwagę na wciąż rosnące statystyki związane z wirusem: jak dotąd umarło ok. 4,5 tys. osób, natomiast 9 tys. zostało zakażonych. Światowa Organizacja Zdrowia poinformowała także o ponad 230 przypadkach zgonów wśród pracowników medycznych walczących z wirusem. 

3. Bliski Wschód (Sebastian Szydłowski)

3.1. Izba Gmin opowiedziała się za uznaniem państwa palestyńskiego

Uchwalony przez brytyjską Izbę Gmin wniosek nie jest wiążący dla rządu. Mimo iż ma charakter symboliczny, wzbudził wiele uwagi. Wielka Brytania nie uznaje obecnie Autonomii Palestyńskiej za państwo, jednak zastrzega zmianę swojego stanowiska. We wniosku Izby Gmin stwierdzono, że rząd powinien uznać państwo palestyńskie obok Izraela. Premier David Cameron nie wziął udziału w głosowaniu, a jego gabinet otrzymał polecenie wstrzymania się od głosu.

3.2. Gaz kluczem do zmiany sytuacji na Bliskim Wschodzie

Izrael upatruje szansy na poprawę stosunków na Bliskim Wschodzie w handlu gazem ziemnym, którego złoża znajdują się pod dnem Morza Śródziemnego. Znajduje się tam więcej gazu, niż państwo jest w stanie zużyć w ciągu najbliższych dekad, z tego powodu Izrael szuka odbiorców surowca. Tel-Awiw do końca roku chce zawrzeć umowy na dostawę gazu z Egiptem, Jordanią i Autonomią Palestyńską. Wstępne rozmowy prowadzone są również z Turcją.

3.3 Najniższa cena ropy od lat

Cena ropy z Morza Północnego spadła do najniższego poziomu od prawie czterech lat, co jest spowodowane obniżeniem cen ropy przez Irak, Arabię Saudyjską i Iran. Drugi największy producent ropy krajów OPEC, Irak, będzie sprzedawać swoją ropę do Azji po najniższych cenach od stycznia 2009 roku. Iran w zeszłym tygodniu zapowiedział, że będzie eksportować surowiec w listopadzie po najniższej cenie od prawie sześciu lat.

4. Azja Pacyficzna (Ewa Strankowska)

4.1. Seria porozumień między Rosją a Chinami

Podczas wizyty chińskiej delegacji pod przywództwem premiera Li Keqianga doszło do podpisania 38 umów dwustronnych, ważnych dla Rosji zwłaszcza w kontekście sankcji nałożonych przez UE i USA. Do jednej z istotniejszych należy umowa typu swap między bankami centralnymi obu państw, która zakłada zwiększenie o połowę wymiany rubla i juana. Podpisane na 3 lata porozumienie jest warte 150 mld juanów (24,5 mld dol.). Rosja stara się w ten sposób zdywersyfikować źródła finansowania i zdystansować się od rynku zdominowanego przez dolar. Chiny są obecnie największym partnerem handlowym Rosji, z obrotem o wartości 89 mld dol. w ubiegłym roku. Premier Miedwiediew zapowiedział, że w 2015 wartość wymiany wzrośnie do 100 mld dol., a do 2020 osiągnie 200 mld. W Moskwie podpisano równieżporozumienie o dostawach rosyjskiego gazu do Chin przez tzw. trasę wschodnią – gazociąg Siła Syberii, co było warunkiem koniecznym do zrealizowania kontraktu zawartego między obu państwami w maju.

4.2. Maratończycy w Pekinie zmagają się ze smogiem

Ponad 25 tysięcy biegaczy musiało zmierzyć się z ogromnym smogiem podczas niedzielnego Pekińskiego Maratonu. Niektórzy założyli specjalne maski ochronne, jako że poziom zanieczyszczenia powietrza aż 16 razy przekroczył maksymalną dopuszczalną wartość. Organizatorzy nie zgodzili się na przesunięcie daty maratonu mimo gęstej białej mgły unoszącej się nad stolicą Chin. Zapewnili jedynie dodatkową opiekę medyczną dla tych, którzy ucierpią z powodu smogu. Państwo Środka od lat zmaga się z poważnym zanieczyszczeniem powietrza, wywołanym ogromnym wykorzystaniem węgla do produkcji energii elektrycznej oraz wzrostem liczby pojazdów na drogach. Powszechne niezadowolenie ze stanu środowiska skłoniło rząd do wypowiedzenia wojny zanieczyszczeniom. Jednakże w związku z tym, że dla Chin wzrost ekonomiczny wciąż znajduje się na priorytetowym miejscu, jakość powietrza nie poprawia się.