Witamy na stronie Klubu Jagiellońskiego. Jesteśmy niepartyjnym, chadeckim środowiskiem politycznym, które szuka rozwiązań ustrojowych, gospodarczych i społecznych służących integralnemu rozwojowi człowieka. Portal klubjagiellonski.pl rozwija ideę Nowej Chadecji, której filarami są: republikanizm, konserwatyzm, katolicka nauka społeczna.

Zachęcamy do regularnych odwiedzin naszej strony. Informujemy, że korzystamy z cookies.
Horyzont Jagielloński  28 lipca 2014

57 Horyzont Jagielloński

Horyzont Jagielloński  28 lipca 2014
przeczytanie zajmie 14 min

Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia. 

Rekomendowane raporty

Biuro Analiz SejmowychRepublika Środkowoafrykańska. Kryzys i próby jego przezwyciężenia

Krótki raport BAS, przedstawiający kontekst historyczny kryzysu w Republice Środkowoafrykańskiej, jego wymiar międzynarodowy oraz interwencje wspólnoty międzynarodowej w tym kraju.

The Centre for European Policy StudiesEurope, wake up!

Wobec wydarzeń takich jak wojna na Ukrainie czy izraelska ofensywa w Gazie, Unia Europejska musi skończyć ze swoją taktyką chowania głowy w piasek – pisze autor komentarza CEPS. Według niego, Unia Europejska powinna działać w takich przypadkach bardziej zdecydowanie.

1. Europa (Paula Trzuskolas)

1.1. Niemcy gotowi na kolejne sankcje wobec Rosji

Po ostatnich wydarzeniach na Ukrainie, odnotowuje się w Europie ostrzejszy sprzeciw wobec działań Rosji, której zaangażowanie w wojnę jest tajemnicą poliszynela. Na wprowadzenie kolejnych sankcji gotowe są również niemieckie kręgi gospodarcze, nawet pomimo tego, że ucierpi na tym krajowa gospodarka. Szacuje się, że wartość tegorocznego niemieckiego eksportu do Rosji i na Ukrainę spadnie o 6 mld euro. „Jeśli unijni politycy wprowadzą we wtorek 29 lipca nowe sankcje, niemiecka gospodarka poprze je w stu procentach powiedział Eckhard Cordes, Szef Komisji Wschodniej Gospodarki Niemieckiej.

1.2. Estonia tłumaczy się odmowy wpuszczenia rosyjskich dziennikarzy

Kilka dni temu odmówiono dwóm rosyjskim dziennikarzom z telewizji Zvezda wjazdu na terytorium Estonii. Jak oznajmił rzecznik prasowy policji i straży granicznej, powodem były niejasne intencje wizyty. Dziennikarze legitymowali się wizą turystyczną, jednak okazało się, że tak naprawdę ich celem jest praca. Co więcej, padły również podejrzenia, że legitymacje, które przedstawili, tak naprawdę nie należały do agencji prasowej, na którą się powoływali. Co ciekawe, rosyjski Komisarz Praw Człowieka, Konstantin Dołgow, zarzucił Estonii „łamanie wolności wypowiedzi i prasy”.

1.3. Brytyjska gospodarka wraca do poziomu sprzed kryzysu

Krajowy Urząd Statystyczny w Wielkiej Brytanii ogłosił, że wzrost gospodarczy jest na poziomie o 0,2% większym, niż w szczytowym punkcie w 2008 r. Szacuje się, iż brytyjska gospodarka będzie najszybciej rozwijającą się spośród państw G7. W tym roku wzrost gospodarczy osiągnie ok. 3,2%, a nie jak przewidziano wcześniej – 2,8%. George Osborne, kanclerz skarbu, podziękował brytyjskim obywatelom za „ciężką pracę, która pozwoliła osiągnąć milowy krok w długoterminowym planie ekonomicznym”.

2. Unia Europejska (Bartłomiej Sawicki)

2.1 Nowe unijne sankcję będą dotkliwe dla Moskwy

Już w tym tygodniu państwa członkowskie zdecydują o rozszerzeniu sankcji w stosunku do Rosji. Unia pierwszy raz sięgnie do trzeciego katalogu sankcji, wymierzonych w sektor gospodarczy i energetyczny. Komisja Europejska zaproponowała sankcje, które mogą wprowadzić zakaz finansowania przez europejskie banki i instytucje finansowe rosyjskich firm, gdzie  państwo rosyjskie posiada co najmniej 50% udziałów. Ponadto Unia ma wprowadzić embargo na sprzedaż Rosjanom broni, produktów tzw. podwójnego zastosowania (militarnego i cywilnego) oraz zaawansowanych technologii, głównie w sektorze genetycznym. Może to uniemożliwić Rosji m.in. prace poszukiwawczo-wydobywcze gazu ropy w Arktyce. Jednocześnie jednak unijny komisarz ds. energetyki Günther Oettinger, zaznaczył, że sankcje nie powinny dotyczyć dostaw ropy, gazu, węgla czy uranu z Rosji. Sankcje nie będą dotyczyły już zawartych kontraktów, w tym francuskiej umowy na dostawę okrętów desantowych klasy Mistral. W minionym tygodniu rozszerzono sankcje wymierzone w osoby i firmy sprzyjające agresywnej polityce Rosji wobec Ukrainy. Na czarnej liście znalazło się dodatkowo 15 osób oraz 18 firm i organizacji.

2.2 Polska nie zgadza się unijnym zakazem sprzedaży papierosów smakowych mentolowych

W minionym tygodniu Polska zaskarżyła cześć przepisów dyrektywy tytoniowej 2014/40/UE do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Dyrektywa ta zakazuje od 2016 roku sprzedaży papierosów smakowych, a od 2020 r. także mentolowych. Polski rząd mając na względzie interesy krajowych producentów tytoniu zabiega o złagodzenie zapisów tej dyrektywy. Polska jest siódmym światowym producentem tytoniu, zaś w UE większym wytwórcą są tylko Włochy. Przemysł tytoniowy daje zatrudnienie ponad 60 tys. Polaków. Zdaniem branży tytoniowej unijna dyrektywa tytoniowa może pozbawić pracy ok. 30 tys. osób, zatrudnionych zarówno przy produkcji, jak i jego dystrybucji. Na dyrektywie straci także budżet państwa, którego wpływy zmniejszą się o 9 mld złotych pozyskanych z akcyzy.

3. Wschód (Adrian Koładka)

3.1. Rewolucje na obszarze poradzieckim dziełem „sił zewnętrznych

Podczas posiedzenia Rady Bezpieczeństwa Rosji Władimir Putin, odnosząc się do tzw. kolorowych rewolucji, oświadczył, że „przewroty na obszarze poradzieckim są inspirowane i organizowane przez siły zewnętrzne”. Ponadto, jego zdaniem „we współczesnym świecie pojęcie suwerenności państwowej ulega erozji”. W opinii rosyjskiego prezydenta „niepożądane reżimy, kraje próbujące prowadzić niezależną politykę lub po prostu stojące na drodze czyichś interesów są destabilizowane”. By doprowadzić do wspomnianej destabilizacji „aranżowane są etniczne i religijne konflikty, a radykalne, neonazistowskie i fundamentalistyczne siły wspierane”.

3.2. Spadek liczby rosyjskich turystów w Europie

Wg rzeczniczki rosyjskiej Federalnej Agencji Turystyki, Iriny Szczegolkowej obecnie wielu Rosjan stawia na turystykę krajową, wybierając podróże do Soczi lub na wybrzeże Morza Czarnego. Z kolei Ałła Maniłowa, odpowiedzialna za turystykę wiceminister kultury, oznajmiła, że popyt na wycieczki do Europy zmalał z powodu wprowadzonych przez UE sankcji. W niektórych krajach spadek może do końca sezonu wynieść od 15% do nawet 30%.

3.3. Uzbekistan chce wstąpić do WTO

Zgodnie z rezolucją uzbeckiego rządu z 21 lipca Taszkent zamierza dołączyć do WTO. W dokumencie zawarto także plan działań, jakie miałyby zostać podjęte w celu ułatwienia akcesji. Przykładowo, Taszkent chce ubiegać się o wsparcie kluczowych państw członkowskich WTO, czy też dostosowywać swoje ustawodawstwo do regulacji Organizacji. Całe przedsięwzięcie ma zostać sfinansowane przez Komisję Europejską (1 mln dol.), nie zostało jednak jeszcze zatwierdzone i jest doprecyzowywane.

3.4. Baku zarzuca rosyjskiej telewizji stronniczość

Nowruz Mammadow, wiceszef Administracji Prezydenta i szef działającego w jej ramach Departamentu Stosunków Zewnętrznych, oskarżył rosyjski kanał telewizyjny „RBC” o „stronniczą politykę, odmienną od stanowiska Moskwy względem Górskiego Karabachu”. Mammadow dodał, że „RBC” dąży do „kształtowania opinii publicznej poprzez oszustwa oparte na fałszywych informacjach”. Przyczyną zarzutów azerskiego polityka było zaproszenie przez rosyjską telewizję do jednego ze swoich programów doradcy karabaskiego ministra spraw zagranicznych Arsena Melika-Szachnazarowa wraz z innym ormiańskim politologiem. W trakcie programu o „separatystycznym reżimie” mówiono, używając określenia „Republika Górskiego Karabachu”.

3.5. Podniesienie podatków dla najbogatszych Rosjan na rzecz Krymu

Deputowani rosyjskiej Dumy zamierzają podnieść podatki dla Rosjan osiągających bardzo wysokie dochody. Tak uzyskane wpływy budżetowe miałyby zostać przekazane na rzecz pomocy rozwojowej dla Krymu. Stosowny projekt ustawy ma zostać rozpatrzony już jesienią. Prawdopodobnie wyższą stawką zostaną objęci ci, którzy osiągają dochód rzędu 1 mln rubli miesięcznie.

4. Ameryka Północna i Południowa (Maria Płudowska, Carmen Stachowicz)

4.1. Obama wskazuje Rosję jako współwinną katastrofie malezyjskiego samolotu

Barack Obama wskazał Rosję jako stronę udzielającą pomocy ukraińskim separatystom w blokowaniu dostępu do szczątków rozbitego samolotu. Według prezydenta USA, utrudnianie dostępu do zestrzelonego Boeinga malezyjskich linii, uniemożliwia prowadzenie niezbędnego śledztwa i wyjaśnianie przyczyn katastrofy. Według Obamy, tylko Rosja, z prezydentem Putinem na czele, może zmusić separatystów do współpracy, jako że wcześniej szkoliła ona wojowników, udostępniała im broń i to z Rosji wywodzi się grupa separatystycznych liderów. USA nadal opowiada się za dyplomatycznym rozwiązaniem konfliktu na terytorium Ukrainy, jednak działania te muszą być poparte współpracą Rosji, która póki co narusza suwerenność Ukraińców, a poprzez wspieranie separatystów zagraża wspólnocie międzynarodowej.

4.2. Walka USA nielegalnymi migracjami dzieci

Wciąż rosnąca liczba zatrzymań uciekinierów z Ameryki Południowej była powodem spotkania prezydentów Stanów Zjednoczonych, Gwatemali, Hondurasu oraz Salwadoru, które odbyło się w Białym Domu. W odpowiedzi na ponad 50 tys. zatrzymań osób, które próbowały nielegalnie przedostać się do USA, prezydent Obama zapowiedział odsyłanie wszystkich – łącznie z dziećmi – do ich krajów. Równocześnie poparł on działania swoich gości, których administracje walczą z nielegalnymi podróżami dzieci do Stanów Zjednoczonych i podejmują wysiłek w celu wzrostu bezpieczeństwa nieletnich w swoich krajach. Według prezydenta Gwatemali, głównym powodem zaistniałej sytuacji jest nędza i brak zatrudnienia w krajach Ameryki Środkowej. Ciężka praca, która ma pomóc w przybliżeniu się do warunków panujących w USA przegrywa z przemocą oraz skrajnym ubóstwem na jakie narażone są gwatemalskie dzieci.

4.3. Dezaprobata Clintona wobec polityki Chin

Podróż do Chin, byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych, Billa Clintona, zakończyła się ostrą krytyką Państwa Środka za jego relacje z sąsiadami. Krytyka dotyczyła głównie sporów na Morzu Południowochińskim oraz relacji z Japonią. Według Clintona, granice terytorialne na Południowym i Wschodnim Morzu Chińskim powinny być wytyczone i przestrzegane. Były prezydent przedstawił stanowisko Stanów Zjednoczonych jakie istniało za jego kadencji: Ameryka nie zwracała uwagi na to jakie rozwiązanie istniało pomiędzy Chinami a ich sąsiadami, ale na to, że jakieś porozumienie musiało istnieć i być przestrzegane. Dlatego kraje takie jak Wietnam czy Filipiny nie powinny być przytłoczone przez różnicę jaka istnieje pomiędzy nimi a Chinami. Krytyka stanowiska jakie zajmuje Pekin wobec swoich mniejszych sąsiadów, zaostrza i tak napięte stosunki Chin z „rodziną Clintonów”. Dość dobre relacje na linii USA-Chiny za czasów prezydentury Clintona, pogorszyła jego żona Hillary, która będąc Sekretarzem Stanu, nie szczędziła krytyki wobec Chin i łamania przez to państwo praw człowieka. Wizyta w Chinach jest częścią projektu „Clinton Foundation”, skupiającego się na wsparciu regionu Azji i Pacyfiku. Podczas jej trwania Clinton odwiedził m.in. Malezję, gdzie wygłosił przemówienie na Międzynarodowej konferencji AIDS oraz Indie, Wietnam i Papuę Nową Gwineę.

5. Afryka (Wojciech Gil)

5.1. Republika Środkowoafrykańska: zawarto porozumienie pokojowe

Ubiegłej środy, w stolicy Konga – Brazzaville, najważniejsze strony konfliktu w Republice Środkowoafrykańskiej podpisały porozumienie pokojowe. Do najistotniejszych decyzji zawartych podczas negocjacji, należy m.in. wstrzymanie ognia pomiędzy członkami islamskiej organizacji Seleka, a jej chrześcijańskim odpowiednikiem – Anti-Balaką. Jednym z ojców zawartej umowy jest m.in. prezydent sąsiadującego z RŚA Konga, Denis Sassou Nguesso, który pełnił rolę mediatora pomiędzy uczestnikami rozmów. Podpisane porozumienie, przynajmniej oficjalnie, zamyka realizację proponowanego przez niektórych przedstawicieli Seleki podziału Republiki Środkowoafrykańskiej na dwie części – muzułmańską i chrześcijańską.

5.2. Porwano żonę wicepremiera Kamerunu

Nigeryjska organizacja terrorystyczna Boko Haram przeprowadziła w ostatnim czasie szereg ataków wymierzonych w sąsiadujący Kamerun. Podczas przygranicznych zamachów, fundamentaliści zabili m.in. czterech żołnierzy kameruńskich. Ponadto, terroryści zorganizowali napad na dom wicepremiera Kamerunu – Amadou Alego, wieloletniego Sekretarza Obrony, w wyniku którego porwana została jego żona. Wzmożona aktywność Boko Haram na terenie północnego sąsiada Nigerii spowodowana jest głównie zaangażowaniem Kamerunu w coraz bardziej zintensyfikowane zwalczanie terroryzmu w Afryce.

5.3. Katastrofa lotnicza Mali

W zeszłym tygodniu na terytorium Mali miała miejsce katastrofa lotnicza, w wyniku której rozbił się samolot ze 118 pasażerami oraz członkami załogi. Lecącym z Wagadugu (stolica Burkina Faso) do Algieru samolotem należącym do algierskiego przewoźnika podróżowali głównie obywateli Francji oraz osoby z m.in. Libanu, Hiszpanii, Kanady i Luksemburgu. Przyczyną wypadku była najprawdopodobniej fatalna pogoda, jednak prowadzący śledztwo w sprawie katastrofy przedstawiciele rządu w Paryżu oznajmili, że żadna możliwość nie będzie wykluczona z badań. W ramach żałoby, flagi przy wszystkich urzędach państwowych we Francji mają być od poniedziałku opuszczone do połowy masztu.

6. Azja Pacyficzna (Ewa Strankowska, Wojciech Jakóbik)

6.1. „Trzy powody dla ktorych powstanie Banku Rozwojowego BRIC Sjestistotne

Na ubiegłotygodniowym szczycie państw BRICS w Brazylii podjęto decyzje o powołaniu Banku Rozwojowego. Mimo iż nie wszyscy dostrzegają znaczenie tego wydarzenia, konsekwencje mogą byc bardzo istotne dla rozwoju porządku międzynarodowego w przyszłości – pisze „The Diplomat”. Po pierwsze, powołanie nowej instytucji pokazuje żywotność oraz dynamikę grupy BRICS, mimo wcześniejszego sceptycyzmu i krytycyzmu, dotyczącego m.in. zróżnicowanego tempa rozwoju oraz sprzecznych interesów poszczególnych członków. Jednak do czasu, kiedy państwa te potrafią zidentyfikować wspólny cel – w tym przypadku rozwój – współpraca może być efektywna. Po drugie, utworzenie banku BRICS potwierdza globalne przywództwo Chin. Biorąc pod uwagę ogromne terytorium oraz szybki rozwój, Chiny staja się światowym liderem ekonomicznym, jednakże państwo to powinno dbać o zachowanie równowagi między poszczególnymi członkami, aby nie zrazić pozostałych swą dominacją. Dotyczy to w szczególności kwestii spornych interesów oraz narzucania swojej woli krajom, które są beneficjentami pomocy rozwojowej. Utworzenie Banku Rozwojowego jest również bezpośrednim wyzwaniem dla porządku światowego, dotychczas kierowanego przez Zachód. Wielu postrzega nową instytucję jako odpowiedź na nieudaną reformę Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego, w których państwa rozwijające się wciąż mają bardzo niewiele do powiedzenia. Warto zauważyć, że nowo utworzony bank nie ma na celu zmiany międzynarodowego porządku ekonomicznego, a jedynie zwiększenie efektywności systemu ekonomicznego poprzez jego dywersyfikację. Bank BRICS w najbliższej przyszłości z pewnością nie zastąpi BŚ ani MFW, jednakże „współzawodnictwo” między tymi instytucjami może przyczynić się do zmiany pozycji Zachodu – wszystko zależy od tego, jak poszczególni aktorzy zbalansują swe wpływy.