52 Horyzont Jagielloński

Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.

1. Polska (Bartosz Bieliszczuk)

1.1. Zagraniczne media i organizacje o „aferze podsłuchowej”

Ujawniona przez „Wprost” afera związana z podsłuchaniem najważniejszych polskich polityków wywołała szeroki odzew również w mediach zagranicznych. Piszą one zarówno o rozmowie Marka Belki (prezes NPB) z Bartłomiejem Sienkiewiczem (Minister Spraw Wewnętrznych), jak i wejściu ABW oraz prokuratury do redakcji „Wprost”.

„Bloomberg”: Mark Gilbert pisze o skandalu w artykule pod wymownym tytułem „Europe’s Worst Central Banker” („Najgorszy szef banku centralnego w Europie”). Opisuje on negocjacje Belka-Sienkiewicz i proponowaną przez prezesa NBP pomoc dla rządzących w wygraniu wyborów w zamian za dymisję ministra finansów. Jak zaznacza M. Gilbert, sytuacja w której szef BC mógłby wykorzystać stanowisko by sprzyjać jednej z partii politycznych jest „nie do zaakceptowania”.. Wg niego poddaje to w wątpliwość, iż dymisja Jacka Rostowskiego była przypadkiem. Na koniec, autor pisze, że niezależność BC powinna być „świętością”, a szefowie banków centralnych z innych państw, powinni przekonać Belkę do odejścia.

„Financial Times”: aferę na swoim blogu w serwisie “FT” omawia Tony Barber. Opisuje on kontekst rozmowy Belki z Sienkiewiczem, zwracając też uwagę na język, jakim posługuje się prezes NBP oraz sugerując, że wyrażenie „hrabia von Rostowski” to nawiązanie przez Belkę do żydowskich i arystokratycznych korzeni ministra finansów. Barber wspomina także podobne „skandale taśmowe“ we Włoszech, które zmusiły szefa włoskiego BC do ustąpienia. Zauważa, iż tam za nagrania w większości przypadków odpowiadać miała prokuratura. W przypadku Polski jednak – pisze Barber – jeśli można nagrać rozmowę ministra spraw wewnętrznych, nikt z rządu nie może czuć się bezpiecznie. Autor przytacza w artykule także „ostatni wielki skandal”, jakim była wg niego afera Amber Gold, wspominając o pośrednim („distant”) zaangażowaniu w nią syna Donalda Tuska. Według Berbera, Tusk zachowa swoje stanowisko po aferze, jednak Belka prawdopodobnie nie.

„The Economist”: gazeta poświęciła artykuł Markowi Belce „który walczy o zachowanie stanowiska i twarzy”. „Economist” wspomina także, że z nagrania wynika, iż Belka miał oferować rządowi pomoc w zamian za głowę ministra finansów, Jacka Rostowskiego. Gazeta pisze o planowanych zmianach w polskim prawie, które pozwolą NBP finansować dług państwa. Gazeta cytuje Leszka Balcerowicza, który uważa, że postępowanie Belki było sprzeczne z niezależnością NBP. Natomiast Timothy Ash (Standard Bank) uważa, że trudno wyobrazić sobie pozostanie Belki na stanowisku.

„Al Jazeera”: serwis relacjonuje akcję w redakcji tygodnika “Wprost”. W artykule znalazły się m.in. zdjęcia z szamotaniny z S. Latkowskim oraz film przedstawiający próbę odebrania mu laptopa. Warto zauważyć, że „Al Jazeera”, publikuje także przetłumaczone wpisy na Twitterze, zarówno Latkowskiego jak i polskich internautów.

„New York Times”: gazeta opisuje rozmowę Sienkiewicza i Belki  oraz konferencje Donalda Tuska. Jak zauważa, członkowie PO skrytykowali wulgarny język używany przez bohaterów nagrań, jednak koncentrują się na samym fakcie możliwości podsłuchania polityków. Gazeta podkreśla, że zgodnie z polskim prawem NBP jest niezależny. „NYT” wspomina także o rozmowie Andrzeja Parafianowicza i Sławomira Nowaka (tego drugiego nie wymieniając jednak z nazwiska) i kwestii dochodzenia dot. unikania podatków przez żonę Nowaka.

„CNBC”: serwis tytułuje swój artykuł „Dlaczego Polska powinna zmartwić rynki” (“Why Poland should be worrying markets”). Opisuje w nim rozmowę Belki i Sienkiewicza, zauważając, że jeśli nagrania są prawdziwe, to “bezpowrotnie” („irrevocably”) naruszają reputację NBP i rządu. Portal przytacza opinię Ishity Sharma, analityk City, która w podobnym tonie wypowiada się o Marku Belce. „CNBC” zauważa także spadek wartości złotego po wybuchu afery.

„Reuters”: agencja donosi o przeszukaniu redakcji „Wprost”. Zwraca uwagę, że chodzi o nagranie Belki i Sienkiewicza, w którym omawiają oni możliwość pomocy NBP dla rządu w związku z nadchodzącymi wyborami. „Reuters” przytacza również słowa Donalda Tuska, który twierdzi, że taśmy to „spisek mający zdestabilizować kraj” w trakcie kryzysu ukraińskiego. Jak zauważają autorzy „Reutersa”, w reakcji na skandal spadła wartość złotego.

„ABC News”: serwis opisuje m.in. konferencję Donalda Tuska, która miała miejsce po wejściu służb do redakcji „Wprost”. Wspomina, że premier sugerował możliwość szybszych wyborów (wykluczając jednak dymisję) oraz wezwał do ujawnienia wszystkich nagrań, by wykluczyć możliwość szantażu. “ABC News” donosi także o wizycie ABW i prokuratury do redakcji „Wprost”, wspominając jednak jedynie o „silnym oporze redaktora naczelnego” (nie opisując dokładnie sytuacji w redakcji). Serwis relacjonuje również najważniejsze punkty rozmowy Belka-Sienkiewicz.

OBWE: Przedstawiciel ds. Wolności Mediów (OSCE Representative on Freedom of the Media) OBWE, Dunja Mijatović, wyraziła zaniepokojenie akcją ABW i prokuratury w redakcji „Wprost”. Jak zaznacza, próba odebrania nośników miała miejsce bez zgody sądu. D. Mijatović zaapelowała do polskich władz o poszanowanie wolności mediów i prawa dziennikarzy do ochrony swoich źródeł.

Reporterzy bez granic: organizacja wspomina o skandalu jaki wybuchł po publikacji taśm, opisując wejście ABW i prokuratorów do redakcji Wprost”. Jak zaznaczają „Reporterzy”, pojawienie się innych dziennikarzy podczas interwencji zapobiegło odebraniu Sylwestrowi Latkowskiemu laptopa. W ich opinii podobna akcja jest „niegodna polskiej demokracji”. Wyrażają oni także pełną solidarność w obliczu tak „poważnego ataku”.

2. Europa (Paula Trzuskolas)

2.1. Niezakłócona wymiana danych między Niemcami, a USA

Ujawnienie rewelacji przez Edwarda Snowdena, dotyczących m.in.: przekazywania danych o niemieckich obywatelach amerykańskiemu wywiadowi, nie zmieniło zwyczajów niemieckiego Urzędu Ochrony Konstytucji. Do tajnych dokumentów dotarła „Süddeutsche Zeitung” oraz rozgłośnie NDR i WDR. Tylko w pierwszym kwartale tego roku, do USA przekazano dane około 400 osób. Mogą dotyczyć obywateli niemieckich lub obcokrajowców przebywających w Niemczech. Wiadomo, że są to informacje na temat miejsc pobytu tych osób, numery telefonów komórkowych, czy dane dotyczące podróży. Służba Ochrony Konstytucji potwierdziła współpracę z zagranicznymi służbami antyterrorystycznymi, jednak nie chciała odpowiedzieć mediom na konkretne pytania.

2.2. Gasnąca potęga Francji

Po ostatnich wyborach we Francji, francusko-niemiecki tandem nieoficjalnie rządzący Europą załamał się. Do tego doszły problemy wewnętrzne, kryzys gospodarki w kraju nad Sekwaną oraz niekorzystne decyzje władz na arenie europejskiej. Na szczycie G7 najmniej popularny francuski prezydent, F. Hollande powiedział: „Francja nie jest osłabiona. To wielki kraj. Liczy się w Europie na równi z Niemcami”. Najbardziej jednak nadszarpnięty prestiż Francji obrazuje fakt, że o pozycji Niemców nikt nie musi w Europie przekonywać. Były minister ds. europejskich jednego z państw członkowskich UE powiedział: „Jeśli czegoś potrzebujemy, możemy udać się do Niemców. Wcześniej chodziliśmy do Francuzów aby przez nich wciągnąć Niemców. Teraz Francja jest najczęściej nieobecna”.

2.3. Skandal wokół angielskiej minister ds. zdrowia

Niedawno skandal na Wyspach wywołała nagrana wypowiedź minister zdrowia gabinetu D. Camerona, Jane Ellison, narzekającej na złe skutki reform jej własnej partii w kwestii działania Narodowej Służby Zdrowia (NHS). Według minister aktualnie jest to instytucja, nad którą tak naprawdę nie ma żadnej kontroli, ze względu na złą organizację i zbytnie rozszerzenie jej struktur. „Polityczne kierowanie NHS jest jak stąpanie po linii wysokiego napięcia bez zabezpieczenia”– powiedziała. Co ciekawe, minister uznała jednak to za „ekscytujące”. Ponadto, jak dodała Ellison tak naprawdę Brytyjczycy nie wiedzą, kto kieruje teraz ich publiczną służbą zdrowia. Nagrania wywołały burzę wśród opinii publicznej oraz Laburzystów, będących w opozycji, którzy po 2010 r. stale wypominają ekipie Camerona zły stan opieki zdrowotnej w kraju: coraz dłuższe kolejki, problemy ze skontaktowaniem się z lekarzem i rosnące koszty, które stają się powoli codziennością Brytyjczyków. Rzecznik prasowy Departamentu Zdrowia wypowiedział się o sprawie w bardzo ogólny sposób, nieznane jest też stanowisko premiera w kwestii samooceny rządów jednej z członków Gabinetu.

3. Grupa Wyszehradzka (Joanna Babiarz, Tomasz Romanowski)

3.1. Czesi w Afganistanie po 2015?

W trakcie niedzielnego spotkania w Kabulu z Petrem Pavelem, dowódcą czeskiego sztabu, dowódca operacji bojowych ISAF, Joseph Dunford powiedział że byłoby wielce pożądane, gdyby Czesi zdecydowali się przedłużyć swój pobyt w Afganistanie na okres po zakończeniu misji NATO w 2015 r. Wojska sojuszu chwalą aktywność i profesjonalizm czeskich żołnierzy stacjonujących za granicą, dlatego ich wsparcie dla działań stabilizacyjnych, po zakończeniu operacji bojowej w Afganistanie, byłoby bardzo wartościowym gestem. Parlament Czech zdecydować ma o przedłużeniu swej obecności w Afganistanie do lat 2015–2016 w ciągu kilku najbliższych miesięcy. Pavel spekuluje, że najprawdopodobniej czescy żołnierze zostaną aby wesprzeć działalność treningową i szpitale wojskowe.

3.2. Irak potrzebuje czeskich samolotów

Władze Iraku wyraziły zainteresowanie kupnem czeskich śmigłowców (produkcji rosyjskiej) – Mi-24. Na chwilę obecną natychmiast potrzebują 7 sztuk, a w przyszłości do tego zamówienia dojdzie 40 kolejnych. Zamówienie to może zostać zrealizowane przez państwową firmę LOM, która zajmuje się reperowaniem użytego sprzętu wojskowego i w przeszłości kupowała od wojska używane Mi-24. Czesi próbują również ratować poprzednią umowę na sprzedaż myśliwców L-159 – ich sprzedaż zakłóciła ofensywa sunnitów na Mosul i północną część Iraku.

3.3. Bank Światowy optymistycznie o Węgrzech

Dobre perspektywy ekonomiczne dla Węgier i regionu Europy Środowko-Wschodniej zapowiada Bank Światowy. Wzrost gospodarczy Węgier wyniesie w 2014 r. 2,5%. Z kolei region rozwijać ma się w tempie 1,7% w tym roku i 2,7% w 2015. Może to skutkować nadwyżką PKB Węgier w tym roku nawet na poziomie 2,5% PKB. Jednak, w stosunku do Węgier i Polski, Bank wskazuje na zagrożenie, jakim jest uzależnienie energetyczne od rosyjskiego gazu. W przypadku kryzysu związanego z przesyłem surowca i koniecznością włączenia alternatywnych źródeł energii, stopa wzrostu znacznie zmaleje.

4. Wschód (Adrian Koładka)

4.1. Taszkent jednym z najmniej przyjaznych miast dla rosyjskiego biznesu

Rosyjska edycja „Forbes” opublikowała ranking poradzieckich miast najbardziej przyjaznych dla rosyjskiego biznesu. Autorzy rankingu wzięli pod uwagę takie czynniki, jak stawki podatkowe czy polityka wizowa. W budowie zestawienia uczestniczyli rosyjscy biznesmeni. Za „miasto odniesienia” przyjęto Moskwę. Uzbecki Taszkent zajął w liczącym 19 miejsc rankingu przedostatnie miejsce („prześcignęła” go jedynie stolica Turkmenistanu – Aszchabad). Rosyjscy przedsiębiorcy jako jedną z kluczowych barier wskazują kłopoty z transportem towarów. Z kolei Rosyjska Izba Handlu twierdzi, że wejście na uzbecki rynek bez oficjalnego przyzwolenia władz jest trudne.

Co ciekawe, zasadniczo wg rankingu im geograficznie dalej na zachód, tym wygodniej jest Rosjanom prowadzić biznes w danych miastach.

4.2. Turkmenistan czwartym krajem świata pod względem zasobów gazu

Wg corocznego raportu BP, Turkmenistan dysponuje potwierdzonymi zasobami gazu ziemnego w wysokości 17,5 biliona m³, zajmując tym samym 4. miejsce na świecie. Jednocześnie, kraj zajmuje dopiero 13. miejsce, jeśli wziąć pod uwagę wielkość produkcji, wynoszącą 62,3 mld m³. Aszchabad planuje zmienić tą sytuację przy pomocy napływających z Pekinu inwestycji oraz importu chińskich technologii.

4.3. Gruzja: wybory lokalne powtórzone w kilku okręgach

Wg oświadczenia Centralnej Komisji Wyborczej Gruzji, 29 czerwca odbędą się powtórzone wybory lokalne w tych 7 okręgach, w których głosowanie 15 czerwca zostało anulowane lub zakłócone. W jednym z okręgów przyczyną anulowania było dorzucanie głosów do urn. Inną wykrytą nieprawidłowością był atak na jeden z lokali wyborczych i zniszczenie urny.

4.4. Rumunia zamierza lobbować w UE na rzecz członkostwa Mołdawii

Petru Filip, szef Komisji Polityki Zagranicznej Senatu Rumunii, podczas spotkania z delegacją Parlamentu Mołdawii pod przewodnictwem szefowej Komisji Polityki Zagranicznej i Integracji Europejskiej Any Gutu, oświadczył, że „Rumunia zrobi wszystko, co w jej mocy, by przekonać państwa członkowskie UE do możliwie najszybszej akcesji Mołdawii”. Gutu, stojąca jednocześnie na czele Komisji Wspólnej Mołdawii i Rumunii na rzecz Integracji Europejskiej, zapewniła, iż Kiszyniów „podejmuje działania, by zagwarantować nieodwracalność kursu europejskiego, w tym kontynuując reformy wymiaru sprawiedliwości”. Mołdawska polityk jest zdania, że jej kraj wejdzie do UE „prawdopodobnie w 2019 r.”, kiedy Rumunia obejmie prezydencję w Radzie Unii Europejskiej.

4.5. Wsparcie finansowe UE dla Ukrainy

Całkowita wielkość pomocy finansowej UE dla Ukrainy, przydzielona na okres 2 lat, wynosić będzie 11 mld euro. Bruksela zwiększy współfinansowany z MFW bailout, równy 1,6 mld euro, o dodatkowe 445 mln euro pożyczki. Większość tej kwoty (365 mln euro), jak wynika z harmonogramu umowy stowarzyszeniowej Ukrainy z Unią, zostanie przeznaczona na reformy państwa. Do tej pory na rzecz Kijowa przekazano już 600 mln euro. Co więcej, w harmonogramie UE proponuje ograniczenie zależności gazowej od Rosji, a także nałożenie sankcji ekonomicznych na Krym.

4.6. Rosja zwraca się do WTO w związku z sankcjami USA

Dmitrij Miedwiediew oznajmił, że Rosja skierowała do WTO komunikat w sprawie nie wywiązania się przez USA z zobowiązań handlowych wobec niektórych rosyjskich organizacji w związku z nałożonymi przez Waszyngton sankcjami. Zdaniem premiera FR „sankcje naruszają zasady WTO, w tym system klauzul najwyższego uprzywilejowania”. Miedwiediew podkreślił też, że Rosja zdaje sobie sprawę, iż dochodzenie swoich praw na forum organizacji będzie trudne z uwagi na „doktrynalny i praktyczny autorytet”, jakim cieszą się USA.

5. Europa Południowo-Wschodnia (Bartłomiej Rusin)

5.1. Bułgarsko – cypryjskie rozmowy o współpracy w dziedzinie energetyki

W poniedziałek (16.06) w Nikozji doszło do spotkania ministra spraw zagranicznych Cypru Joanisa Kasulidisa z jego bułgarskim odpowiednikiem Kristianem Wigeninem. Politycy skupili się głównie na temacie rozwoju współpracy bilateralnej w dziedzinie energetyki. Minister Wigenin podkreślił ważne miejsce Cypru w korytarzu energetycznym Południe-Północ, zwracając uwagę na wspólnotę interesów z Bułgarią oraz konieczność mówienia jednym głosem na forum UE. Szef bułgarskiej dyplomacji docenił także wysiłki Cypru w walce z kryzysem ekonomicznym, wskazując na możliwość rozwoju kontaktów handlowych między oboma krajami. Wigenin odniósł się również do starań cypryjskiego rządu o zażegnanie długoletniego konfliktu z Turcją o wyspę, wyrażając nadzieję, że przygotowane nowe porozumienie doprowadzi w końcu do uzyskania wszechstronnego porozumienia.

5.2. Chorwaccy kibice palą flagę Bośni i Hercegowiny

Do dwóch incydentów doszło w czwartek (19.06) w Mostarze i Čapljinie po drugim meczu grupowym Chorwacji, która pokonała Kamerun 4:0. Świętujący zwycięstwo chorwaccy kibice podpalili flagę Bośni i Hercegowiny, której drużyna również bierze udział w brazylijskim turnieju. Prokuratura wszczęła śledztwo w tej sprawie uznając, że mogło dojść do podżegania do nienawiści na tle narodowościowym. Podejrzanym grozi kara od trzech miesięcy do trzech lat pozbawienia wolności.

Prokuratura zapowiada też wszczęcie postępowania w sprawie zwiększonej liczby aktów niszczenia obiektów sakralnych. W tym tygodniu została zniszczona chorwacka kaplica w pobliżu miasta Zenisca oraz meczet w mieście Livno.

6. Ameryka Północna i Południowa (Maria Płudowska, Carmen Stachowicz)

6.1. Amerykańska walka z cyberprzestępczością

FBI wraz NYPD planują utworzyć nową grupę zadaniową do walki z terroryzmem w sieci. Zadaniem Cyber Task Force będzie poszerzenie zasięgu prowadzonych działań, poprzez współpracę obydwu jednostek. CTF ma prowadzić identyfikację, śledztwa oraz ścigać osoby odpowiedzialne za cyberterroryzm bez względu na miejsce pobytu podejrzanych. Nowopowstała grupa będzie częścią „Next Generation Cyber Initiative”, w skład której wchodzi 45 podobnych jednostek w Stanach Zjednoczonych. NGCI utworzone w 2012 r., ma za zadanie zmianę egzekwowania prawa wobec osób ściganych za wtargnięcie do komputera i sieci w celu popełnienia przestępstwa.

6.2. Izba Reprezentantów ogranicza snooping NSA

W ponadpartyjnym głosowaniu, członkowie Izby Reprezentantów przyjęli ustawę zakazującą Agencji Bezpieczeństwa Krajowego zbierania informacji o mieszkańcach Stanów Zjednoczonych znajdujących się w sieci, bez wcześniejszego nakazu sądu. Przyjęte poprawki zabraniają również NSA i CIA dostępu do takich urządzeń jak np. routery, z powodu umieszczania w nich przez pracowników agencji przyrządów nadzorujących. Powodem przyjęcia nowej ustawy miał być sprzeciw obywateli USA wobec szpiegostwa oraz luki w dotychczasowym ustawodawstwie. Nowe prawo jest uzupełnieniem przyjętego kilka miesięcy wcześniej Freedom Act, ograniczającego masowe gromadzenie danych przez NSA.

6.3 Ottawa nakłada kolejne sankcje na Rosję

Kanada ogłosiła kolejne sankcje gospodarcze oraz zakaz wjazdu do kraju dla kolejnych 11 osób. Na liście znalazła się także krymska kampania naftowa Feodosia Enterprise. Restrykcje nałożono w porozumieniu ze Stanami Zjednoczonymi oraz Unią Europejską. Obecnie lista osób objętych sankcjami dotyczy 43 Rosjan i 16 Ukraińców. Premier Kanady Stephen Harper w swoim oświadczeniu stwierdził, że prowokacyjne posunięcia Rosji względem Krymu i Ukrainy Wschodniej naruszają ukraińską suwerenność i stanowią problem społeczności międzynarodowej. Kanada w pełni popiera pokojowe plany prezydenta Poroszenko, oraz zapowiada, że jeśli sytuacja nie ulegnie poprawie pojawią się kolejne sankcje.  

7. Afryka (Wojciech Gil)

7.1. Zatrzymano odpowiedzialnego za ataki na konsulat USA w Bengazi

W ubiegłym tygodniu Biały Dom poinformował o przeprowadzeniu operacji zatrzymania Ahmeda Abu Khatallaha, przywódcy powiązanej z Al–Kaidą milicji „Ansar al Sharia”. Według amerykańskich służb, Khatallah miał odgrywać kluczową rolę w zamachu z 11 września 2012 r. na konsulat USA w Bengazi, wskutek którego zginęło 4 obywateli USA, w tym ambasador Stanów Zjednoczonych w Libii – Christopher Stevens. Przedstawiciele rządu amerykańskiego przyznali, że władze w Trypolisie były poinformowane o przeprowadzeniu operacji przez amerykańskich komandosów. Prezydent Obama, odnosząc się do zatrzymania Khatallaha oznajmił, że powyższa operacja to „wyraz walki o sprawiedliwość w każdym przypadku wyrządzania krzywdy Amerykanom”. Obama dodał też, że Stany Zjednoczone w dalszym ciągu będą wspierać Libię w procesie budowania państwa demokratycznego.

7.2. Shell proponuje Nigerii 51 milionów dolarów odszkodowania

Brytyjsko-holenderski koncern petrochemiczny Shell, zaproponował wypłacenie Nigerii odszkodowania wynoszącego 51 milionów dol. Finansowa rekompensata ma być wynikiem dwóch wycieków ropy naftowej, do których doszło na terenie tego kraju w 2008 r. Mieszkańcy skażonych terenów, reprezentowani przez firmę Leigh Day domagali się zadośćuczynienia w wysokości 300 milionów funtów, jednak sąd w Londynie odrzucił ich roszczenia. Kluczową kwestią były wielkości wycieku, mianowicie Shell twierdził, że zostało straconych ok. 4 tys. baryłek ropy, natomiast Nigeryjczycy określili tę wielkość aż na 500 tys. baryłek. Częste wycieki (spowodowane m.in. nieprzestrzeganiem przez międzynarodowe koncerny standardów wydobywczych), terroryzm oraz pospolita przestępczość stanowią główne zagrożenia przemysłu petrochemicznego w Delcie Nigru.   

7.3. Wirus Ebola „poza kontrolą”

Pogłębia się kryzys w zachodniej Afryce związany z epidemią wirusa Ebola. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, od początku ostatniego etapu występowania, wirus ten doprowadził do śmierci ok. 330 osób, głównie na terenie Gwinei, Liberii oraz Sierra Leone. Przedstawiciele „Lekarzy bez Granic” przyznali ponadto, że obecny kryzys „jest poza kontrolą”. Bart Janssens, reprezentant tej organizacji, wskazał problem niewystarczającej działalności środowiska międzynarodowego oraz zasygnalizował zdecydowaną konieczność większego wkładu środowisk politycznych w kwestię rozwiązania problemu wirusa. Rozprzestrzeniająca się epidemia ze wskaźnikiem śmiertelności ponad 90%, na terenie zachodniej Afryki trwa od początku bieżącego roku.  

8. Azja Pacyficzna (Ewa Strankowska, Wojciech Jakóbik)

8.1. Dlaczego Rosja nie wspiera Chin wkonflikcie na Morzu Południowochińskim

Znaczenie ostatnich wydarzeń na Morzu Południowochińskim wydaje się przewyższać wszystkie wcześniejsze spory w regionie. Stosunki Chin z Wietnamem utknęły w martwym punkcie, napięte stały się również relacje Państwa Środka z Filipinami. Stany Zjednoczone wyraźnie zaangażowały się po stronie przeciwników Chin, krytykując Pekin, wyrażając poparcie dla sojuszników, obiecując nawet wsparcie w wymiarze militarnym. Odmiennie przedstawia się reakcja Rosji, „strategicznego partnera” Chin, która niechętnie manifestuje swoje poparcie. „The Diplomat” wskazuje na cztery główne przyczyny, wyjaśniające takie zachowanie Moskwy. Po pierwsze, Rosja nie jest oficjalnie sojusznikiem Chin, w odróżnieniu od USA, które podpisały sojusz z Filipinami, Japonią, zobowiązujący obie strony do określonych obowiązków. Choć chińskie media od dłuższego czasu ukazywały relacje z Rosją w bardzo pozytywnym świetle, to polityka Putina wobec rejonu, w którym nie może rozwijać swoich interesów, nadal pozostaje raczej bierna. Po drugie, Rosja  cieszy się dobrymi relacjami z państwami graniczącymi z Morzem Południowochińskim i nie opłaca jej się tego zmieniać. Po trzecie, Putin nie dostrzega konieczności bezpośredniej konfrontacji ze Stanami Zjednoczonymi w odniesieniu do spraw tego obszaru, zwłaszcza, iż spory dotyczą historycznych interpretacji status quo, w związku z czym to zainteresowane ponoszą odpowiedzialność za ich rozwiązanie. Po czwarte, rozwój i ekspansja Chin wywołują w ostatnim czasie pewne obawy wśród Rosjan, spowodowane odczuwalnym zagrożeniem własnego bezpieczeństwa. Brak zaangażowania Rosji wynika również z tego, iż obecnie priorytetowym obszarem zainteresowania jest Krym i Ukraina. Postawa Rosji nie powinna jednak niepokoić Chińczyków, gdyż w kontekście formalnych relacji między obu państwami, strona rosyjska nie jest zobowiązana do bardziej zdecydowanych posunięć.

8.2. Chiny wysłały kolejne cztery platformy na sporny obszar Morza Południowochińskiego

Niecałe dwa miesiące po umieszczeniu platformy wiertniczej na spornym z Wietnamem obszarze Morza Południowochińskiego, Chiny wysłały kolejne cztery platformy, ukazując determinację w rywalizacji o wydobycie ropy i gazu w regionie – poinformował „Reuters”. Współrzędne zamieszczone na stronie internetowej Administracji Bezpieczeństwa Morskiego w Chinach wykazały, że platformy wiertnicze zostały rozmieszczone mniej więcej między południowymi Chinami i wyspami Pratas, które są zajmowane przez Tajwan. Agencja nie podała informacji o tym, do kogo te platformy należą. Chiński kolos CNOOC Limited, największa firma produkująca ropę i gaz z terenów morskich, poinformowała wcześniej o czterech nowych projektach na Morzu Południowochińskim, zaplanowanych na drugą połowę 2014 r. Nie wiadomo jednak, czy wysłane w ostatnim czasie platformy stanowią część realizacji tych planów. Rzecznik CNOOC odmówił komentarza, jednakże planowane zwiększenie do 1/3 rocznych wydatków kapitałowych w 2014 r. wskazuje, iż firma zamierza podjąć się realizacji ogromnych przedsięwzięć.

8.3. Dlaczego Chiny sprzeciwiają się wolnej Szkocji

Podczas wizyty w Londynie premier Chin, Li Keqiang zadeklarował, że jego kraj popiera „silne, prosperujące i zjednoczone Zjednoczone Królestwo”. Skąd w jego ustach taka konstrukcja językowa? Z pozoru egzotyczne zainteresowanie Państwa Środka referendum w sprawie niepodległości Szkocji staje się zrozumiałe, gdy spojrzeć na kontekst polityki wewnętrznej Chin – pisze Simon Engler w „Foreign Policy”. We wrześniu tego roku odbędzie się głosowanie w sprawie oddzielenia Szkocji od Wielkiej Brytanii po ponad 300 latach funkcjonowania w jednym aparacie państwowym. Londyn i Bruksela obawiają się, że poprzez wykluczenie z Królestwa tradycyjnie proeuropejskich Szkotów, na brytyjskiej scenie politycznej będą dominować eurosceptycy, którzy będą działać na rzecz dezintegracji Unii Europejskiej oraz wystąpienia z niej Wielkiej Brytanii. W następnym dwudziestoleciu brytyjska gospodarka ma się stać pierwszą w Europie. Wspólnota nie może sobie pozwolić na jej wyjście. Dlatego komentarz Keqianga oznaczający poparcie dla integralności terytorialnej Wysp został przyjęty ciepło nad Tamizą. Państwo Środka tradycyjnie sprzeciwia się separatyzmom. Opisywana wypowiedź pojawia się także w obliczu rosnących napięć na terenie prowincji Sinciang (Xinjiang), gdzie działają separatyści Ujgurscy oraz w Tybecie. Deklaracja premiera Państwa Środka ma zatem także zastosowanie w polityce wewnętrznej tego kraju. Dlatego też Pekin będzie z uwagą przyglądał się wrześniowemu referendum na temat niepodległości Szkocji.