Witamy na stronie Klubu Jagiellońskiego. Jesteśmy niepartyjnym, chadeckim środowiskiem politycznym, które szuka rozwiązań ustrojowych, gospodarczych i społecznych służących integralnemu rozwojowi człowieka. Portal klubjagiellonski.pl rozwija ideę Nowej Chadecji, której filarami są: republikanizm, konserwatyzm, katolicka nauka społeczna.

Zachęcamy do regularnych odwiedzin naszej strony. Informujemy, że korzystamy z cookies.
Horyzont Jagielloński  21 stycznia 2014

31 Horyzont Jagielloński

Horyzont Jagielloński  21 stycznia 2014
przeczytanie zajmie 11 min

Poniżej prezentujemy skrót informacji z najnowszego Horyzontu Jagiellońskiego. To publikowany cyklicznie przegląd najważniejszych faktów, analiz i komentarzy z ostatniego tygodnia.

Unia Europejska (Bartłomiej Sawicki)

Szczyt UE –Rosja ograniczony do krótkiego spotkania

Mający się odbyć pod koniec stycznia dwudniowy Szczyt Rosja – Unia Europejska został zredukowany do krótkiego, niespełna trzy godzinnego spotkania. Nienajlepsze relacje między Brukselą, a Moskwą są efektem wywieranej przez Rosję presji na Ukrainę, aby ta nie podpisywała umowy stowarzyszeniowej z UE. Moskwa nie pogodziła się także z podpisaniem takich umów przez Mołdawię i Gruzję. Na rosnące napięcia wpływa także konflikt między Rosją, a UE w kwestii wyłączenia z „trzeciego pakietu energetycznego” gazociągu South Stream. Komisja Europejska prowadzi także postępowanie antymonopolowe dotyczącego praktyk stosowanych przez Gazporm. Pod koniec zeszłego tygodnia odbyło się posiedzenie rosyjsko-unijnej rady partnerstwa energetycznego, gdzie komisarz UE ds. energii Günther Oettinger przypomniał o zastrzeżeniach Brukseli względem nie zgodnych z prawem unijnym praktyk biznesowych Gazpromu. Jak czytamy w oświadczeniu rzeczniczka szefowej unijnej dyplomacji Catherine Ashton rozmowy na szczycie mają się skupić „na wspólnych interesach i różnicach” między Rosją i UE. Spotkanie zaplanowano na 28 stycznia.

Parlament Europejski za technologią wychwytywania i składowania CO2

W minionym tygodniu Parlament Europejski wezwał swojej rezolucji do rozwoju technologii wychwytywania i magazynowania dwutlenku węgla (CCS, Carbon Capture and (Geological) Storage).Według danych, którymi dysponuje Europarlament dwutlenek węgla to główny odpowiedzialny za globalne ocieplenie. Dlatego też ograniczenie jej emisji to jedno z głównych wyzwań środowiskowych stojących przed Brukselą. Technologia CSS polega na wyłapywaniu dwutlenku węgla ze źródeł wysokoemisyjnych (np. elektrownie), by nie przedostawał się on do atmosfery, przyczyniającą się do zwiększania efektu cieplarnianego. Barierą stojącą przed rozwojem tej technologii jest jej nie dostateczna wydajność oraz ogromne koszty. Technologia ta jest bardzo istotna dla Polski w kontekście ograniczenia emisji CO2 i spełnienia unijnych norm. Przyjęta rezolucja nie ma jednak mocy wiążącej dla instytucji europejskich oraz państw Wspólnoty.

Komisja Europejska stawia veto brytyjskim propozycjom

Jak zapowiedział unijny komisarz ds. zatrudnienia Laszlo Andor Komisja Europejska nie zgodzi się na zmiany unijnych zasad wypłacania zasiłków rodzinnych imigrantom zarobkowym z innego kraju UE, sprzeczne z zasadą niedyskryminacji. Przyjecie propozycji brytyjskiego premiera Davida Cameron dotyczące ograniczenia zasiłków wymagałoby zmian traktowych, gdzie wpisane są zapisy zakazujące dyskryminacji pracowników. Kwestie tą reguluje także rozporządzenie w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego z 2004 roku, gdzie widnieje zapis, który przyznaje zasiłki rodzinne także członkom rodziny zamieszkującym inny kraj niż osoba do tego uprawniona. Komisja Europejska dostrzega jednak problem rosnącej fali imigracji z biedniejszych krajów do krajów zamożniejszych Unii. Dlatego też opublikowano w minionym tygodniu „przewodnik” dotyczący interpretacji już istniejących zapisów prawa w kwestii przyznawania świadczeń socjalnych imigrantom z innych państw UE.

Grupa Wyszehradzka (Joanna Babiarz)

Energia atomowa kolejnym elementem zacieśniającym węgiersko-rosyjską współpracę

W zeszłym tygodniu w Moskwie podpisano umowę o współpracy energetycznej pomiędzy Węgrami, a Rosją. Zgodnie z umową rosyjska spółka energetyczna Rosatom ma dobudować dwa nowe bloki w istniejącej elektrowni jądrowej w Paks. Inwestycja zostanie w większości sfinansowana przez Rosjan, którzy udzielą wysokiej pożyczki narodowi węgierskiemu i będzie ona przez nich spłacana przez najbliższe 30 lat. Tajne porozumienie w sprawie elektrowni Viktora Orbána i Władimira Putina budzi wiele kontrowersji na Węgrzech. Opozycja zarzuca Fideszowi całkowity brak współpracy z pozostałymi partiami przy projekcie rozbudowy elektrowni, narzucenie rządowi węgierskiemu współpracy z rosyjską spółką pomimo zainteresowania ze stron zachodnich firm energetycznych oraz chęć zyskania głosów w następnych wyborach, gdyż jednym z postulatów Fideszu jest obniżka cen energii. Porozumienie węgiersko-rosyjskie jest kolejnym sukcesem Rosatomu, której celem jest jak największa ekspansja na rynki Europy Środkowo-Wschodniej. Umowa między państwami budzi niepokój Unii ze względu na politykę, którą w ostatnich latach przyjęły władze Kremla, które chcą ponownie stać się ważnym graczem na arenie międzynarodowej.

Węgierskie banki dla Węgrów

Bank Széchenyi prawdopodobnie przejmie węgierski oddział banku Raiffeisen. Austriacki bank praktycznie od kilku lat nie istnieje na rynku węgierskim. Plotkami o przejęciu Raiffeisen nie jest zdziwiony Péter Gergely – analityk firmy finansowej Bank Ració, który uważa, że decyzja o wycofaniu się austriackiego giganta z Węgier została podjęta jakiś czas temu, a teraz tylko toczą się polityczne przepychanki o to, kto na tym zyska. Ekonomiści wyrażają wątpliwości, czy rząd węgierski postępuje słusznie, gdyż takie nacjonalizowanie banków wiąże się z olbrzymimi kosztami, które pokryją podatnicy.

Wschód (Tomasz Romanowski)

Autorytaryzm wraca do Ukrainy?

W piątek, 17 stycznia, Prezydent Wiktor Janukowycz podpisał nową ustawę wymierzoną przeciw protestującym na Ukrainie grupom politycznym. Dokument, który wyszedł z parlamentu w czwartek zakazuje, między innymi rozbijania namiotów w miejscach publicznych oraz odpowiedzialność karną za oczernianie władz państwa. Wprowadzone zapisy są jeszcze bardziej kontrowersyjne, gdyż wobec protestów parlamentu głosowanie przeprowadzono poprzez podniesienie rąk. Opozycja parlamentarna odniosła się do tych zapisów jako próby zamachu stanu, zaś Stany Zjednoczone i część krajów Europejskich wyraziło zaniepokojenie nowym aktem prawnym. Na serwisie Twitter wyraz swojemu niepokojowi dał Komisarz ds. Rozszerzeń Stefan Fule: “Jestem zszokowany tym rozczarowującym zwrotem akcji, brak poszanowania demokratycznych wartości będzie miał wpływ na wolność obywatelską i relacje z UE”. Dobrym podsumowaniem sytuacji jest z kolei jego następny wpis: “Pozostaje już tylko jedno pytanie: Quo Vadis Prezydencie?”

Soczi: Najdroższe Igrzyska w Historii

Choć wydawało się to trudne do realizacji, jednak możliwe. Igrzyska olimpijskie przeprowadzone w miasteczku Soczi w Federacji Rosyjskiej kosztować będą około 50 miliardów dolarów amerykańskich, 10 miliardów więcej niż największe do tej pory letnie Igrzyska Olimpijskie w Pekinie i trzy razy więcej niż Igrzyska w Londynie. Suma ta zwiększyła się czterokrotnie od 2007 roku, kiedy to Rosja stając się przyszłym gospodarzem Igrzysk szacowała koszty realizacji wydarzenia na 12 miliardów dolarów. Uważa się, że trzy czynniki zwiększyły znacznie koszta organizacji:

-Budowa od nowa całej infrastruktury na miejscu, włącznie z koleją pomiędzy Górami, a Morzem Czarnym.

-Zapewnienie w ciepłym nadmorskim kurorcie warunków zimowych, koszty zwożenia śniegu itd.

-Konieczność zabezpieczenia obszaru igrzysk przed atakami terrorystycznymi

Szczególnie ta ostatnia kwestia spędza sen z powiek władzom rosyjskim, szczególnie w obliczu grudniowych ataków w Wołgogradzie oraz rosnącej ciągle liczby ofiar w Dagestanie (15.01- 7 osób ginie w strzelaninie, 17.01- 5 rannych w eksplozji auta i ataku granatnikiem).

Gruzja- bliżej Unii niż Rosji

Na czwartkowej konferencji prasowej 16 stycznia premier Gruzji Irakli Garibaszwili wydał oświadczenie wobec wydarzeń mających miejsce na Ukrainie. Mówił on, że Rosja nie posiada politycznych środków w stosunku do Gruzji takich jak miała wobec Ukrainy, wobec czego powtórzenie scenariusza wydarzeń z Kijowa w Tbilisi nie jest możliwe. Nie ma, więc mowy o tym, aby udało się Rosji odwieść rząd w Tbilisi od podpisania umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską, jak miało to miejsce w przypadku Ukrainy. Abstrahując od możliwych prowokacji i incydentów granicznych, jak twierdzi premier Garibaszwili, Kreml nie posiada środków nacisków, które uniemożliwią podpisanie umowy stowarzyszeniowej, które to wydarzenie ma nastąpić we wrześniu tego roku.

Europa południowo – wschodnia (Agnieszka Wesołowska, Bartłomiej Rusin)

Czarnogóra państwem stabilnym według Funduszu na Rzecz Pokoju

Fundusz na Rzecz Pokoju po raz dziewiąty opublikował Indeks Państw Upadłych. Badanie objęło 178 krajów, w tym państwa byłej Jugosławii. Czarnogóra została sklasyfikowana na 134. miejscu, przypadając kategorii państw stabilnych. Ta jednak podzielona jest jeszcze na trzy grupy, a kraj ze stolicą w Podgoricy należy do najsłabszej z nich, znajdując się blisko państw oznaczonych jako „ostrzeżenie”. W tej samej grupie znalazły się także m.in. Chorwacja (135. miejsce), Rumunia i Bułgaria. Spośród krajów regionu najwyżej oceniona została Słowenia (163), najgorzej Bośnia i Hercegowina (83). Serbia została sklasyfikowana na 92. miejscu, Macedonia na 112. Najlepszy wynik spośród wszystkich państw osiągnęły kraje skandynawskie.

Koniec okupacji Uniwersytetu Sofijskiego przez studentów

We wtorek 14 stycznia 2014 roku zakończyła się oficjalnie okupacja auli w budynku rektoratu Uniwersytetu Sofijskiego przez studentów tej najstarszej uczelni wyższej w kraju. Okupacja była częścią protestów, jakie wybuchły w Bułgarii w czerwcu ubiegłego roku, po wybraniu na szefa Państwowej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego Deliana Peewskiego, magnata prasowego i posła z ramienia partii Ruch na Rzecz Praw i Swobód.

„Przebudzeni” – takie określenie zyskali sobie protestujący od jesieni ubiegłego roku żacy, sprzeciwiają się polityce nowego gabinetu, który nie radzi sobie z trudną sytuacją gospodarczą kraju oraz wspiera zakulisowo interesy rosyjskie. Zaledwie kilka dni po wyborze Peewskiego do Sofii przyjechał szef Gazpromu, aby prowadzić rozmowy w sprawie budowy rurociągu Potok Południowy.

Koniec okupacji nie oznacza zakończenia protestów. Jego uczestnicy zapowiadają kolejne działania: „Przenosimy swoje działania na parlament, który jest jedynym okupowanym budynkiem w kraju”. Wydaje się jednak, że pomimo takich zapowiedzi opór ze strony młodych ludzi będzie stopniowo wygasać, zmianie mają ulec także jego formy. Planowane jest m.in. zorganizowanie serii debat dotyczących różnych aspektów polityki państwa, z których pierwsza ma odbyć się jeszcze w tym miesiącu.

Czy będzie ofensywa polityczna prezydenta Rumunii w 2014 roku?

Przyjęcie do strefy Schengen, integracja Mołdawii z UE i jej późniejsza unia z Rumunią, przyspieszenie procesu budowy rurociągu Potok Południowy –, to tylko niektóre z planów prezydenta Traiana Basescu na nadchodzące dwanaście miesięcy.

Wstępne rozmowy w niektórych z tych kwestii podjęte zostały na spotkaniu prezydenta z przewodniczącym Rady Europejskiej Hermanem Van Rompuy’em. Rumunia (podobnie jak sąsiednia Bułgaria) stara się o przyjęcie do strefy Schengen od kilku lat, jednak bez rezultatu. Ostatnim razem podjęcie decyzji w tej sprawie zablokowali Niemcy.

Dużo gorzej przedstawiają się stosunki z najbliższym historycznie i kulturowo sąsiadem Rumunii – Republiką Mołdawii. Powodem zaostrzenia sytuacji były ostatnie wypowiedzi prezydenta Basescu o potrzebie utworzenia wspólnego państwa, które wywołały serię nieprzychylnych komentarzy i oskarżeń ze strony polityków mołdawskich o chęć pogłębienia różnic w i tak podzielonym społeczeństwie tego kraju.

O ile zrozumiałe są dążenia Rumunii do wejścia do strefy Schengen, o tyle kolejne próby poderwania pozycji władz w Kiszyniowie wydają się błędne i niepotrzebne, zwłaszcza że urzędująca głowa państwa kończy swoją kadencję w grudniu tego roku.

Ameryka Północna (Maria Płudowska)

Spotkanie amerykańskiego trójkąta w Meksyku.

W przyszłym miesiącu odbędzie się spotkanie przedstawicieli rządów państw Ameryki Północnej. 19 lutego spotkają się premier Kanady- Stephen Harper, prezydent Meksyku- Enrique Pena Nieto oraz prezydent Stanów Zjednoczonych. Osoby te spotkają się po raz pierwszy od dwóch lat. Podjęty ma zostać temat zniesienia wiz kanadyjsko- meksykańskich, który uznawany jest za kość niezgody pomiędzy państwami. Meksykanie nieskutecznie ubiegają się o nich zniesienie od lat. Stephen Harper wyraża aprobatę dla działań mających na celu ułatwienie napływu imigrantów meksykańskich do Kanady.

Marcowy szczyt w Brukseli próbą ocieplenia wizerunku USA w oczach Europy.

Barack Obama zadeklarował swoją obecność na szczycie UE – USA , który odbędzie się 26 marca. Prezydent Stanów Zjednoczonych będzie rozmawiał z Przewodniczącym Komisji Europejskiej- Jose Manuelem Barosso, oraz Przewodniczącym Rady Europejskiej- Hermanem Van Rompuyem. Ilość ostatnio ujawnionych skandali inwigilacyjnych przyczyniła się do spadku zaufania wobec rządu amerykańskiego. Obama zapowiedział już reformy w sposobach inwigilacji, oraz ograniczenie kompetencji NASA.

Afryka (Wojciech Gil)

W Egipcie odbyło się referendum konstytucyjne

W najludniejszym kraju arabskim miało miejsce dwudniowe referendum konstytucyjne, które miało być pierwszym etapem w przywróceniu ładu politycznego po obaleniu prezydenta Muhammada Mursiego w lipcu ubiegłego roku. W głosowaniu wzięło udział 38,6 % uprawnionych, z czego ponad 98 % opowiedziała się za przyjęciem nowej ustawy zasadniczej. Frekwencja w zeszłotygodniowym referendum była najwyższą spośród wszystkich elekcji od czasów zakończenia rządów Hosniego Mubaraka trzy lata temu. Następnym planowanym krokiem obecnych władz w Kairze ma być przeprowadzenie wyborów parlamentarnych oraz prezydenckich. Najpoważniejszym kandydatem na najwyższy urząd w Egipcie prawdopodobnie będzie generał Abdel Fattah El-Sisi, który stał na czele wojskowego przewrotu z ubiegłego roku, a obecnie zajmuje stanowisko Ministra Obrony.

Ugandyjskie wojska walczą w Sudanie Południowym

Prezydent Ugandy Yoweri Museveni przyznał, że żołnierze jego kraju czynnie wspierają rząd Sudanu Południowego w walce z rebeliantami pod dowództwem Rieka Machara. Rzecznik ugandyjskich sił zbrojnych oświadczył, że w najmłodszym państwie świata operuje ok. 1,6 tys. żołnierzy wysłanych na polecenie rządu w Kampali. Od początku konfliktu militarnego w Sudanie Południowym, który rozpoczął się 15 grudnia ubiegłego roku, ok. 40 tys. Ugandyjczyków zostało ewakuowanych z tego kraju. Poprzednio, administracja prezydenta Museveniego oświadczyła, że wojska Ugandy działają w ogarniętym wojną domową kraju tylko przy zabezpieczaniu ewakuacji swoich obywateli.

Rozpoczął się proces oskarżonych po zamachu w centrum „Westgate”

W ubiegłym tygodniu w Nairobi rozpoczął się proces czterech Somalijczyków oskarżonych o pomoc zamachowcom z grupy „Al-Shabaab”. Terroryści we wrześniu ubiegłego roku dokonali ataku w centrum handlowym „Westgate”, na skutek, którego zginęło co najmniej 67 osób. Adan Abidkadir Adan, Mohamed Abdi, Liban Omar oraz Hussein Mustafah nie przyznali się do stawianych, im zarzutów i poprosili sąd o uniewinnienie. Zamach, według oświadczenia „Al-Shabaab” był odpowiedzią na interwencję kenijskich wojsk w Somalii, która rozpoczęła się w 2011 r. Według ostatnich danych atak został przeprowadzony przez czterech napastników, a nie jak początkowo sądzono przez dwunastu. Przypuszcza się, że wszyscy zamachowcy z centrum „Westgate” zostali zabici w wyniku szturmu policji.

Bliski Wschód (Mateusz Ryszawy)

Porozumienie z Iranem

20 stycznia weszło w życie tymczasowe porozumienie pomiędzy Iranem, a społecznością międzynarodową w kwestii irańskiego atomu. Porozumienie, zawarte 24 listopada zeszłego roku zakłada ograniczenie irańskiego programu atomowego w zamian za częściowe zniesienie sankcji międzynarodowych i niewprowadzanie nowych sankcji przez okres 6 miesięcy. O porozumieniu wypowiedział się prezydent USA Barack Obama, mówiąc: „Nie mam złudzeń, że będzie to trudne zadanie, jednak ze względu na bezpieczeństwo narodowe USA oraz pokój i bezpieczeństwo na świecie należy dać szansę dyplomacji.”.

Syryjska opozycja weźmie udział w negocjacjach pokojowych

Wspierana przez Zachód syryjska koalicja ugrupowań opozycyjnych weźmie udział w zaplanowanych na 22 stycznia negocjacjach w Genewie, mających w zamierzeniu przyczynić się do zakończenie wojny domowej w Syrii. Do tej pory część opozycjonistów odmawiała rozmów z przedstawicielami reżimu, żądając wcześniej spełnienia jej warunków, między innymi ustąpienia prezydenta. Celem konferencji jest utworzenie rządu przejściowego, w którym mają znaleźć się członkowie obecnych władz Syrii i opozycji.

Azja Pacyficzna (Mateusz Ryszawy)

Nie żyje Hiroo Onoda

Zmarł Hiroo Onoda, były porucznik Cesarskiej Armii Japońskiej podczas II wojny światowej, który nie wiedząc o kapitulacji Japonii przez 29 lat ukrywał się w dżungli i prowadził działania partyzanckie na jednej z filipińskich wysp. Nie wierzył on pogłoskom o przegranej, uważając, że japoński żołnierz zobowiązany jest walczyć do końca. Pan Onoda był ostatnim z wielu żołnierzy, którzy przyjęli podobny tok rozumowania i ukrywali się często przez wiele lat na różnych wyspach Pacyfiku. Hiroo Onoda złożył broń 11 Marca 1974 roku.

Rok nowego lidera

Steven Jiang przybliża nam sylwetkę wybranego rok temu, nowego chińskiego przywódcę – Xi Jinpinga. W tym czasie umocnił on swoją władzę, stając na czele wielu instytucji. Jest przed, nim jednak wiele wyzwań, takich jak spowolnienie chińskiego wzrostu gospodarczego, czy rosnące niezadowolenie społeczne. Od początku swojej kadencji nowy lider prowadzi ostrą walkę z korupcją, do tej pory bardzo powszechną w chińskim systemie politycznym. Jednak zdaniem części ekonomistów w zwalczeniu korupcji na dobre pomóc mogą jedynie reformy polityczne. Nowy przywódca zachowuje bardzo nieustępliwą postawę w polityce międzynarodowej, o cym świadczą agresywne chińskie posunięcia, które miały miejsce na spornych akwenach Morza Wschodniochińskiego i Południowochińskiego.